Nerabezaroa: Faseak, Aldaketak eta Gizarte Harremanak

Nerabezaroaren Faseak Adinaren Arabera

Faseak adinaren arabera bereizita:

• Lehen fasea: nerabezaroa 10/11 eta 15/16 urte bitartean.
• Bigarren fasea: Nerabezaro ertaina 20 urtera arte.

Aldaketa Garrantzitsuak

Aldaketa garrantzitsuak:

• Fisikoak (hormonalak)
• Kognitiboak (Piageten pentsamendu formal-abstraktuaren etapa)
• Emozionalak
• Moralak (Eriksonen maila konbentzionala)
• Sozialak (konpromisoak eta nortasuna)

Horiek aukera emango diote:

• Bere buruaren, autokontzeptuaren eta autoestimuaren ideia konplexuagoa eraikitzeko.
• Konpromisoak hartzeko hainbat gizarte-eremutan: akademikoan, lanekoan…
• Identitate doitua lortzeko (esperimentatzeko eta probatzeko saiakerak pasa ondoren)

Nerabezaroaren Aldaketa Nagusiak

Nerabezaroaren aldaketa nagusiak: bere ongizatea eta bere irudi pertsonala baldintzatuko du.

Aldaketa nagusienak:

1. Fisiko-gorputzekoak (hormona-jatorria dute eta gorputzeko sexu aldaketa sekundarioak sortuko dituzte)
2. Kognitiboak (pentsamendu formal abstraktua) --> Introspekziorako eta metakogniziorako gaitasuna eta Egozentrismoa (Piaget)
3. Emozionalak

Norberaren Onarpena eta Balorazioa

Norberaren onarpena eta balorazioa:

Autokontzeptua

Autokontzeptua da nerabeak bere buruari buruz eraikitako sinesmena.

• Ni-a fisikoari buruzko autokontzeptua. Haur Hezkuntzako urteei dagokie (fisikoki nolakoak diren).
• Ni-a aktiboaren autokontzeptua. Lehen Hezkuntzako urteei dagokie (trebetasunak).
• Ni-a sozialari buruzko autokontzeptua. Bigarren Hezkuntzan nagusi da.
• Ni-a psikologikoari buruzko autokontzeptua. (adibidez, hau bidegabea da).

Autoestimua

Gure autokontzeptu pertsonalari buruz egiten dugun balorazioa.

Identitatearen Eraiketa

1. Lagunak.
2. Familiako hezkuntza-estiloek:
   • Hezkuntza permisiboak
   • Hezkuntza autoritarioak
   • Hezkuntza demokratikoak

Nortasun-motak:

• Identitate lausoa (identidad difusa)
• Identitate geroratua (identidad moratoria)
• Nortasun eskainia (identidad prestada)
• Lorpen-identitatea (Identidad de logro)

Gizarte-Harremanen Garrantzia Nerabezaroan

Bi adibide nagusi:

• Haurtzaroan eragina izango duten bi mikrosistema nagusiak eskola eta familia dira.
• Nerabezaroan lagunen taldearen mikrosistema gehituko zaie aurrekoei eta areagotu egingo da.

Taldeak hau eskaintzen dio nerabeari:

• Euskarri, sustengo emozionala.
• Kide izatearen bizipena.
• Rol bat erabiltzeko eta norberaren gaitasuna betetzeko aukera.
• Intimitate-loturak eta harremanak garatzea.
• Taldean estatusa praktikatzea: onarpena, lorpena, agintaritza...
• Elkarrekiko premiak asetzea: afektua, maitasuna, laguntza.

Taldearen ezaugarriak:

1. Helburu komunak daude.
2. Taldearen egitura: kideen posizioa, rolen banaketa.
3. Arauak.
4. Balioak eta sinesmenak.
5. Talde atmosfera.
6. Talde komunikazioa.

Lidergoa eta Bere Eragina Talde-Pentsamenduan

Talde-pentsamenduak zazpi arrisku izan ditzake:

1. Zaurgarritasun-ilusioa (ilusión de invulnerabilidad).
2. Taldearen moraltasun propioan sinestea.
3. Estereotipo proiektiboak erabiltzea.
4. Arrazionalizazio kolektiboa.
5. Adostasunerako presioa.
6. Autozentsura eta batasun bakarraren ilusioa.
7. Pentsamenduaren kontrola.

Lidergo eraginkorraren ezaugarriak:

Lider positiboak...

1. Bere buruarengan segurtasuna du eta taldeak onartzen duen balio eta sinesmenen sistema.
2. Badaki helburuak aukeratzen eta taldearen parte-hartzea du helburu horiek gauzatzeko.
3. Arazoak konpontzeko, erabakiak hartzeko eta taldekideak motibatzeko gaitasuna du.
4. Taldearen gatazkak konpontzen ditu, kausa ulertuz eta irtenbide onartuak emanez.
5. Taldearen kohesioa lortzen daki, kritika eta autokritika zintzoa sustatuz.

Hiru liderazgo mota daude taldeetan:

• Lidergo autoritarioa.
• Lidergo demokratikoa.
• Funtsik gabeko lidergoa.

Jazarle Maltzurraren (Gertuko Psikopataren) Komunikazio Gaiztoa

Estrategia nagusiak:

1. Uko egiten dio biktimarekiko zuzeneko komunikazioari.
2. Hizkuntza deformatzen du.
3. Sarkasmoa, iseka eta mespretxua erabiltzen ditu.
4. Gezurretan aritzen da.
5. Paradoxa erabiltzen du.
6. Biktima konbentzitzen du.
7. Bereizi kontrolatzeko.
8. Bere agintea ezartzen du.