Neoklasizismoko Maisulanak: Goya, La Madeleine, Canova eta David

Goyaren Ibilbidea (1746-1828)

Nahiz eta Neoklasizismo garaikoa izan, Goyak (1746-1828) artearen modernitatea ertzetara eraman zuen. Zaragozan jaio eta ikasi zuen. Tapizetarako kartoiekin hasi zen lanean; hauek mihise gaineko olio-pinturak ziren, gero tapiz bihurtzekoak. Gaiak egunerokoak ziren.

Neoklasizista Garaia

1780an, San Fernandoko Arte Ederren Akademian sartu zen Kristo Gurutziltzatua obrarekin.

Erretratugilea

Goyak etapa honetan erretratu asko margotu zituen. Gorteko margolaria izan zen; ospetsuena Karlos IV.aren Familia (1800) da.

Erromantizismoaren Aitzindaria

Bere estiloa aldatu zuen; koadro ilunagoak margotzen hasi zen, gor eta gaixorik zegoelako. Espiritu kritikoa erakutsi zuen (adibidez, Zoroetxea, 1812-1819).

Pintura Beltzak

1819an Madrilera joan zen bizitzera, eta han 14 pintura margotu zituen bere etxeko ("Quinta del Sordo") hormetan. Askatasun piktoriko handia erakutsi zuen. Ez ziren enkarguak izan, berarentzat baizik. Ospetsuena Saturno Bere Semea Jaten da.

Inpresionismorantz?

1824an Bordelera joan zen bizitzera. Bere pinturak aldatu egin ziren: ilunetik argitasunera igaro zen, koloretsuagoak bihurtuz, pintzelkada solteagoekin.

La Madeleine Eliza (Paris)

Eraikin honek bi egile nagusi izan zituen: Vignon eta Huvé. Harriz egindako eliza neoklasiko bat da, Parisen kokatua. Eraikina tenplu klasiko baten moduan altxatzen da podium baten gainean.

Arkitektura Ezaugarriak

Oinplanoari dagokionez, oinplano angeluzuzeneko tenplu periptero monopteroa da, zutabe-ilara batez inguratua.

Arkupe oktastiloa du, 20 metroko zutabe korintoarrekin. Haien gainean entablamentua kokatzen da, erliebez apaindutako friso batekin.

Triangelu formako frontoi bat ere badu.

Elizaren barrualdeak habearte bakarra eta hiru kupula ditu, kanpotik ikusten ez direnak.

Barroko estiloan apainduta dago.

Eliza Parisko hirigintza-ardatz nagusietako batean kokatuta dago.

Funtzioa eta Historia

Hasieran eliza izateko eraiki zen, baina Frantziako Iraultzan zehar, eraikina Iraultzaren Tenplu bihurtu zen.

Napoleon Bonapartek boterea hartu zuenean, armadaren omenezko oroigarri bihurtu zen.

Geroago, Andre Maria Magdalenari eskainitako eliza bihurtu zen berriro, erlijio-funtzioa berreskuratuz.

Garai horretakoa da frontoiaren dekorazioa. 1833an, Lemairek Azken Judizioa irudikatu zuen bertan, nahiz eta gero kritikatua izan zen figuren janzkerengatik.

Ereduak eta Eraginak

Arkitektura neoklasikoak Greziako eta Erromako kultura klasikoa hartu zuen erreferentziatzat.

Vignonek, adibidez, Nîmesko Maison Carrée tenplua izan zuen inspirazio-iturri.

Eros eta Psike (Antonio Canova)

Eskultura honen egilea Antonio Canova da. Marmolez egindako eskultura exentua da, gai mitologikoa duena. Parisko Louvre Museoan dago ikusgai.

Deskribapena

Lan honek arte neoklasikoaren zorroztasuna eta edertasun idealaren bilaketa erakusten ditu, bai gizonezkoaren, bai emakumezkoaren irudietan.

Bi gorputzek X formako konposizioa osatzen dute. Erdigunean bien ezpainak daude, musu emateko unean. Canovak musuaren unea zirkulu baten barruan kokatzen du, Psikeren eta Erosen besoek osatzen dutena.

Psikek maitalearen burua besarkatzen du, eta Erosek Psikeren burua eta gorputza inguratzen ditu.

Gaia: Maitasun Mitologikoa

Eskulturak Apuleioren "Urrezko Astoa" ipuin mitologikoaren une bat islatzen du. Eros Psikez maitemindu zen eta jauregi batera eraman zuen, baina ezkutuan elkartzen ziren.

Psikek, jakin-minak jota, debekatutako ontzi bat ireki zuen eta lo sakonean murgildu zen. Esnatzeko modu bakarra Erosek musu ematea zen.

Musuaren keinuak maitasunaren irudi paradigmatikoa irudikatzen du.

Ereduak eta Eraginak

Lan honek eragin handia izan zuen mugimendu neoklasikoko artistengan.

Eredua Italiako eskultura klasikoan eta helenistikoan hartzen du.

Horazioen Zina (Jacques-Louis David)

Jacques-Louis David da egilea. Mihise gaineko olio-pintura da, estilo neoklasikokoa eta gai historiko-literarioa duena.

Konposizioa eta Estiloa

Konposizio osoa oreka handiz planteatuta dago, figurak bikain integratuz.

Adierazi nahi duena argi erakusten du.

Estilo garbia du, marrazkia kolorearen gainetik lehenetsiz.

Kolore gorriaren erabilera nabarmena da; margolana banatzen den hiru arkitektura-espazioetan agertzen da, eszenari oreka kromatikoa emanez.

Ezkerraldetik sartzen den argi dramatiko batek argiztatzen du eszena.

Gaia: Bertute Erromatarra

Tito Livioren Ab Urbe Condita (Erromako Historia) liburuan oinarritzen da gaia.

Horazioen jarreran bertute erromatarrak pertsonifikatzen dira: autosakrifizioa, ohorea eta leialtasuna aberriari.

Margolanak hiru Horazio anaiek aitari Erromaren alde hil arte borrokatuko dutela zin egiten dioten unea irudikatzen du.

Bigarren planoan, atsekabetuta eta penatuta agertzen dira familiako emakumeak: Kamila (Horazioetako baten emaztegaia eta Kuriatio etsaietako baten arreba), Sabina (Horazioetako baten emaztea eta Kuriatioen arreba) eta Horazioen ama, Sabinaren bi semeak ondoan dituela.

Ereduak eta Eraginak

Obra neoklasiko honen erreferentzia nagusiak Greziako eta Erromako arte klasikoa dira.

Hala ere, Poussinen klasizismoaren eta Caravaggioren dramatismoaren eragina ere nabari da.