Narrativa Galega de Posguerra e Franquismo: Autores e Obras Clave

A Prosa Galega entre 1936 e 1975

A narrativa galega de posguerra e franquismo experimentou unha evolución significativa, marcada por diversas correntes e autores destacados. Este período caracterízase pola adaptación e resistencia da cultura galega nun contexto político adverso.

Correntes Narrativas e Autores

A narrativa deste período desenvolveuse a través das seguintes correntes e autores:

• Realismo Continuista: Seguindo a liña da Xeración Nós, autores como Otero Pedrayo e Ricardo Carvalho Calero (autor da primeira novela publicada en Galicia tras a Guerra Civil, A xente da Barreira) exploraron a decadencia da fidalguía e o ascenso da burguesía.
• Realismo Popular: Ánxel Fole e Eliseo Alonso destacaron neste ámbito, centrando a súa obra na vida cotiá e as tradicións populares.
• Realismo Social: Caracterizado pola crítica social e a denuncia das inxustizas.

Ánxel Fole e o Realismo Popular e Etnográfico

Ánxel Fole é un dos máximos expoñentes do realismo popular e etnográfico. A súa narrativa recrea unha Galicia rural e misteriosa, recuperando a tradición do conto popular. A súa obra, marcada pola tradición oral, divídese en dúas etapas:

• Primeira Etapa: Á lus do candil e Terra brava.
• Segunda Etapa: Contos da néboa e Historias que ninguén cre.

Obras Destacadas de Ánxel Fole

• Á lus do candil: Contos relacionados por un fío argumental, empregando a técnica da narración en espiral.
• Terra brava: Semellante a Á lus do candil, un narrador relata o achado dun vello cartapacio.
• Contos da néboa e Historias que ninguén cre: Coleccións de contos que prescinden da técnica anterior, unidas pola temática (o extranatural, o humorístico, o enigmático, etc.).

Características Xerais da Narrativa Foleana

• A Realidade Material: O espazo referencial son as terras do Courel, Incio e Quiroga, rexistrando as condicións de vida, costumes e fala.
• A Paisaxe: Nexo de unión entre a cultura material e espiritual de Galicia.
• A Realidade Inmaterial: Recrea a psicoloxía do home galego, con trazos humorísticos e crítica social.
• Confluencia: Un realismo máxico, clasificado por Xosé Ramón Pena como relato popular e identitario.
• Técnica e Estilo: Aproximación cronolóxica aos feitos e importancia do espazo narrativo, cun fluír espontáneo do relato.

Álvaro Cunqueiro

A narrativa de Álvaro Cunqueiro é un testemuño do invisíbel, onde mitos e soños constitúen a auténtica realidade. Os seus argumentos baséanse na dialéctica entre o soño e a realidade.

Obras Narrativas de Álvaro Cunqueiro

• Merlín e familia (1955): Merlín vive retirado, recibindo visitantes que precisan das súas artes máxicas.
• As crónicas do Sochantre: Un músico de capela viaxa nunha carroza e coñece personaxes de ultratumba.
• Si o vello Sinbad volvese ás illas: A historia de Sinbad, o navegante, retirado en Bolanda.

Características da Narrativa Longa de Cunqueiro

• As súas novelas integran diversos xéneros literarios (épica, lírica e dramática).
• O mundo mítico é revelado a través da nostalxia, a decadencia e a morte.
• O tempo histórico é esbozado, enmarcado polo anacronismo e o humor.
• Irrupción do extraordinario por medio da fantasía e a realidade.
• Aparece a paisaxe galega ligada ao ser humano.
• Os espazos míticos evócanse a partir dos espazos de reunión dos personaxes.
• A estrutura narrativa é radial, centrada nun espazo base e nun personaxe principal.
• A prosa é preciosista e estética.

Eduardo Blanco Amor

Eduardo Blanco Amor é coñecido polas súas novelas que retratan a realidade social e urbana.

Obras de Eduardo Blanco Amor

• A Esmorga
• Xente ao lonxe
• La catedral y el niño

A Esmorga

A Esmorga (1959) narra os sucesos de tres personaxes durante unha esmorga en Auria (Ourense), a través dun percorrido labiríntico. A novela, un clásico da literatura galega, ábrese cunha “Documentación” inicial. Os personaxes caracterízanse polas súas falas e comportamentos, nun marco de determinismo tráxico. A violencia e a linguaxe popular son elementos centrais da obra.

Xente ao lonxe

Xente ao lonxe é unha novela sobre unha saga familiar e unha crónica social, onde os acontecementos ambientais configuran a madurez psicolóxica dos protagonistas.

Xosé Neira Vilas

Xosé Neira Vilas destaca pola súa literatura comprometida coa denuncia das inxustizas sociais.

Características Xerais da Narrativa de Neira Vilas

• A literatura como instrumento de análise e denuncia social.
• Vontade de depuración semántico-expresiva.
• Lingua coidada, con adxectivación enérxica.
• Dous espazos centrais: a Galicia interior e rural e a Galicia emigrante.

Obras de Xosé Neira Vilas

• Memorias dun neno labrego
• Cartas a Lelo
• Camiño bretemoso
• Remuíño de sombras
• Historias de emigrantes
• Tempo novo
• Relatos mariñeiros

Memorias dun neno labrego

Memorias dun neno labrego é un relato autobiográfico que narra as vivencias dun neno na aldea, con crítica social e rebeldía contra a inxustiza.

A Galicia Emigrante

As obras sobre a emigración ofrecen unha visión antiépica, caracterizada polos problemas xerados polo éxodo forzoso. O espazo trasládase a América e aparecen ambientes urbanos, sen abandonar o realismo crítico.