Municheko Kongresua (1962): Frankismoaren Aurkako Erabakia

Municheko Erabakiaren Azterketa

Testuaren Kokapena eta Ezaugarriak

• Jatorria, edukia eta forma: Testu historikoa, politikoa eta zirkunstantziala.
• Egilea: Kolektiboa, Municheko Europar Mugimenduaren Kongresuan bildutako Espainiako 118 ordezkari (80 barneko eta 38 kanpoko, komunistak izan ezik).
• Hartzaileak: Espainiako eta Europako herritarrak, eta erregimen frankistako agintari politikoak. Testu publikoa da.
• Helburua:
  • Nazioarteko iritzi publikoaren aurrean 1962an Espainian ohikoa zen zapalketa-egoera salatzea.
  • Erregimen frankistako agintariei Europako erakundeetan sartzeko bete beharreko baldintzak jakinaraztea.

Testuingurua eta Edukia

Testu honek Municheko Erabakien testuingurua eta edukia azaltzen du, Frankismoaren Espainiaren eta Mendebaldeko Europako sistema demokratikoen arteko desberdintasunak nabarmenduz. Europako Mendebaldeko estatuetan sistema liberal demokratikoak nagusi ziren, eta giza eta gizarte eskubideak bermatuta zeuden. Testuak azpimarratzen du Espainiak Europako erakundeetan parte hartzeko eta Merkatu Komunean sartzeko baldintza gisa demokrazia bidean urratsak eman behar zituela.

Municheko Dokumentuaren Bost Puntuak

1. Gobernuak demokratikoak izan behar dira, herriaren borondatearen bidez eratuta.
2. Norbanakoaren eskubideak, askatasuna eta zentsurarik gabeko bizitza bermatu behar dira.
3. Estatuan nortasun berezia duten komunitateak onartu behar dira.
4. Langileen eskubideak (sindikatu libreak eta greba eskubidea) errespetatu behar dira.
5. Alderdi politiko berriak sortzeko eskubidea aitortu behar da, Espainian orduan zegoen alderdi bakarraren (Falange Española Tradicionalista y de las JONS) mugak gaindituz.

Amaitzeko, Kongresuaren arabera, baldintza horiek betez gero, Espainiak Europar Komunitatean sartzeko bidea izango luke, betiere indarkeriarik gabe eta modu ebolutiboan. Iruzkin honek Municheko Kongresua Espainiako testuinguru historikoan kokatzen du, frankismoaren nazioarteko egoera eta erregimenaren barne-ezaugarriak kontuan hartuta.

Frankismoaren Nazioarteko Egoera eta Barne Testuingurua

Nazioarteko Isolamendutik Irekierara

Frankismoaren hasierako urteetan, Espainia nazioartean bakartuta geratu zen, bere aliatu ideologiko nagusiak (Alemania eta Italia faxistak) Bigarren Mundu Gerran galtzaile suertatu baitziren. Hala ere, Gerra Hotzaren testuinguruan, Estatu Batuek Frankori babesa eman zioten antikomunismoaren izenean. Horri esker, 1953an sinatutako hitzarmen militar eta ekonomiko bati esker, Espainia nazioarteko isolamendutik ateratzen hasi zen. Urte berean, Eliza Katolikoarekin Konkordatua sinatu zuen, haren babesa finkatuz. Hitzarmen horiei esker, 1955ean Espainia Nazio Batuetan sartu zen.

Europako Ekonomia Erkidegoarekiko Harremana

Mendebaldeko Europak, ordea, jarrera kritikoagoa izan zuen Frankismoarekiko, eta ez zuen onartu Espainiaren sarrera Europako Ekonomia Erkidegoan (EEE). 1962an, egoera ekonomiko zailari aurre egiteko helburuarekin, Espainiak EEEan sartzeko eskaera egin zuen, baina Europako Parlamentuak ezezkoa eman zion, jarduera demokratikorik ez zegoelako.

Barne Aldaketak eta Oposizioaren Areagotzea

Garai horretan, Espainian aldaketa ekonomiko eta sozialak gertatzen hasi ziren: ekonomiaren hazkundearekin batera, protestak eta oposizio politikoa areagotu ziren, langile mugimendua eta ikasleen mobilizazioak barne. Testuinguru horretan kokatzen da Municheko 1962ko Kongresua, non Espainiako oposizioko 118 kidek –bai erbesteratuek eta bai barnekoek– Frankismoaren aurka eta demokraziaren aldeko aldarrikapenak egin zituzten: alderdi politikoen eta sindikatuen legeztatzea, giza eskubideen errespetua eta eskualdeen nortasuna onartzea, besteak beste.

Francoren Erantzuna eta Erabakiaren Garrantzia

Kongresuan onartutako ideiak frankismoaren aurkakoak ziren, eta Francok ez zituen onartu. Are gehiago, parte-hartzaileen aurka neurri errepresibo gogorrak hartu zituen (atxiloketak, erbesteratzeak), eta 1962an Ordena Publikoaren Tribunala sortu zuen oposizioa zapaltzeko tresna gisa. Azken finean, testuak erakusten du Francok ez zuela inolako borondaterik sistema demokratiko baterako urratsik emateko.

Municheko Erabakiak frankismoaren aurkako oposizio bateratua irudikatu zuen eta Espainia demokraziarantz bultzatzeko saiakera nabarmena izan zen. Nahiz eta eragin politiko zuzenik izan ez, oihartzun handia sortu zuen, eta Francok errepresio bortitzarekin erantzun zuen, oposizioa isilarazi gabe. Garrantzitsua da, gainera, lehen aldiz erregimenarekin lotura izan zuten zenbait indarrek ere parte hartu zutela, politika autoritarioari bizkarra emanez.