Movementos Culturais e Literarios Galegos: Século XX

Seminario de Estudos Galegos (SEG)

Institución formada por estudantes e profesores da Universidade de Santiago que formaban parte das Irmandades da Fala.

Obxectivos principais

• Estudar e divulgar o patrimonio cultural galego.
• Formar investigadores.
• Utilizar o galego no ámbito científico.

Para unha mellor estruturación, organizábase en seccións temáticas.

As Irmandades da Fala (1916)

No ano 1916, Antón Vilar Ponte promoveu a primeira Irmandade da Fala na Coruña coa finalidade de reivindicar a lingua e a cultura galega.

Estendéronse polas cidades e vilas do país estas asociacións, formadas por persoas de diferentes clases sociais e profesións variadas, que pretendían, entre outros obxectivos:

• Cooficialidade do galego e do castelán.
• A autonomía integral para Galicia.
• Ingreso na Liga das Nacións e estudar unha relación federal con Portugal.
• Igualdade de dereitos entre home e muller.

O seu traballo plasmouse na creación de editoriais como Céltiga, Lar ou Nós; e xornais e revistas como A Nosa Terra e Nós.

A Xeración Nós

Nos primeiros anos do século XX, a lingua adquire novos ámbitos expresivos, desenvolvéndose o ensaio e a narrativa. Aparece unha nova xeración de escritores que explorará formas de expresión distintas da lírica, condicionada polas transformacións que se están a producir na sociedade galega.

Membros destacados

Vicente Risco, Castelao, Otero Pedrayo, Cuevillas e os irmáns Villar Ponte.

Representaban unha xeración de inadaptados que non atopan acomodo no mundo que lles tocou vivir. Procuran algo diferente e nun primeiro momento atópano nas culturas alleas e exóticas, no ocultismo e no esoterismo, ata que se decatan de que o que procuran está no seu arredor.

Dende esta actitude, foron quen de europeizar a cultura galega, acadando universalizala para dialogar con outras culturas e estar no mundo dende a nosa propia idiosincrasia.

As Vangardas

Grupos de artistas mozos que rexeitan as súas tradicións culturais por consideralas caducas. A situación política e os cambios sociais favorecen a aparición destes movementos, que pretenden reflectir as formas da vida moderna.

Principais movementos

• Futurismo
• Cubismo
• Dadaísmo
• Surrealismo

Difundían as súas ideas a través de manifestos de carácter provocador. Crearon moitas técnicas novas:

• A libre asociación de imaxes.
• As colaxes e caligramas.
• A supresión dos signos de puntuación.

Neotrobadorismo

Movemento que recupera as estruturas formais da lírica medieval e mesmo algúns dos seus temas, pero dende unha sensibilidade contemporánea.

Esta corrente é consecuencia do impacto que causou nos poetas novos o coñecemento das cantigas medievais de amigo e amor.

Poetas e obras destacadas

• Fermín Bouza Brey (Nao Senlleira, 1933)
• Álvaro Cunqueiro (Cantiga nova que se chama Ribeira, 1933)

Poesía do Exilio

Liñas temáticas

1. Intimista: Distancia da terra, dor, sufrimento, morriña, saudade. Temas derivados da emigración e do exilio.
2. Social: O exilio, a represión despois da Guerra Civil, vivencias da súa xeración.

Autores e obras máis importantes

1. Luís Seoane: Fardel de Exiliado, As Cicatrices.
2. Lorenzo Varela: Lonxe.
3. Emilio Pita: Jacobusland.