Monarkia Berri Bat: Elisabet y Fernando

Monarkia berri bat: Elisabet y Fernando eskontza 1469. (Elisabet: Enrike IVa gaztelako erregearen arabera -> Gaztelako tronoa berenganatu zuen, gerra zibil irabazi ondoren 1479an) (Fernando: Aragoiko erregearen semea(oinordekoa)->Fernandoren aita hil zen eta aragoiko tronua jarauntsi zuen) Monarkia katolikoa edo monarkia hispaniarra->Gaztelako Isabel Ia (Monarkia konposatu bat) Aragoiko Fernando II->Koroa bakoitzak bere ikur, lege eta mugak mantendu zituen. Politika komunak: kanpo politikoa eta erligioa da. Politika erlijiosoa: Errege erregina katolikoek akaso erlijioaren eremua erabili zuten indar handienaz beren autoritatea , betasun erlijiosoko politika bat bultzatuz. Inkizizioa giltzarria izan zen gutxiengo erlijiosoen batasun, zaintza eta errepresio prozezuan. 1492an Errege-erregina katolikoek juduak beren erresuma guztietatik kanporatu zituzten,kriztautazunera aldatzen ez baziren. Sefardiak, iberiar penintsulatik kanporatutako juduak, oso komunitate aktiboak ziren ekonomikoki eta kulturalki. Granadaren konkistaren hondoren erresuma horretako mudejarrak kriztautzera behartu zituzten, mudejarrek beren fedeari uko egin behar zioten bestela kanporatzen zituzten. Baztertuak izan zituzten eta morisko deitzen zituzten

Ofizio Santuaren Auzitegia: autofedeetan inkizizioaren zigorrak, hala nola zigorradak eta sutan erreta hiltzea. Errege autoritatearen mende zegoelarik, kristautuei jazartzeko ez ezik erreprezio politikoa ezartzeko tresna giza erabili zen. Hispaniar Nagusiaren hasiera: Errege-erregina katolikoen barne politikoak eta Gaztelako gerra zibilaren eta kataluinako jopu eta nobleen arteko gatazken amaierak egonkortasun handia ekarri zioten erinaldiarri. Helburuak: 1-Loturak indartzea merkataritza harreman handiak zituzten lurraldeekin. 2-Portugalekin bakean jarraitu 1474 eta 1479 arte. Erreforma Erlijiosoen aldia: Eliza katolikoen krisia: eliza katolikoaren prestigio susmopean zegoen: (1-erlijiositate personal eta kritiko 2-erregeek gehiago kontrolatzen zuten eliza 3-barkamenak saltzen zituen, dirua kobratzen zuen 4-ohitura kaltegarriak: botoen ez betetzea, ustelkeria aberaztazuna...) XVI. mendean Elizaren kontrako mugimendu oso kritiko sortu. Ereforma Luteranoa: Martin Lutherrek, aita santuaren barkamen-salmentak salatzeko, 1517 an Lutherrek 95 tesiak kristautasun individual baten aldeko doktrina bat garatu zuen. Inperio Santuan printze protestante eta katolikoen arteko gatazka piztu zen.

Joan Kalbinoren erreforma: doktrina ezaugarri erradikalagoak hartu zituen protestantismoa. 1-Bibliaren jarraipen zorrotza 2-Predestinazioarekikosinezmena 3-Apaltasuna eta neurritasuna. Erreforma Anglikanoa: Erreforma erlijiosoak eduki doktrinal txikiago eta asmo politiko handiagoa izan zituen. Inglaterrako erregea izango zen Elizaren burua. Karlos V.aren inperio unibertsala: Katolikoen bilobak, karlos Habsburgokoak, inpertio handi bat batu zuen, bere ia aiton-amon jaraupenei esker. Amarengandik: ( Joana.I.a Eroa). katolikoen jarauspena: Aragoi eta Gaztela. Aitarengandik (Flipe Ederra)-> Amona(Maria Burgundia) Flandes eta burgundia. ->Aitona (Mariamiliano Austriako). 1-Flandes (merkataritzan eta artisatzan oso aberatza) 2- Gaztela (baliabide ekonomiko handiak) Filipe II. hispaniar monarkia: Jaraunspena eta gobernua: Karlos Vak abdikatu zuen 1556an. Gaztelak zuen garrantziagatik, 1561an Madril bihurtu zuen hiriburua. Nagusia lortzeko lehia: Sebastian I.a Portugalgo erregea ondorengorik gabe hill zen 1578an, eta Filipe II,a haren ahaidea zenez, ondorengotza lortzeko hautagai zen. Filipek erresima inbiditu zuen eta aurkaria garaitu zuen

1580an, Filipe II.a Portugaleteko erregetzat ezagutu zuten. Hispaniar monarkien barruan, bere legeei eta erakundeei eutsi ziren. 1-Inglaterra(Protstantea baitzen, hispaniar monarkiekin Ozeano Atlantikoa eta Amerikako lurraldeak menderatzeko lehian sartu zen. 2-Flandes: Matxinada bat sortu zen, kredo kalbinistaren sarrerarekin. Matxinadak: Karlos V.aren erregealdia: 1-Komunitateen matxinada (1520-1521) 2- Germaniaren matxinadak (1519-123) Felipe II.aren erregealdian: 1-Alpujametako matxinadak (1568-1571) 2-Aragoiko matxinadak (1541-1542) Matxinada esanekotasuna edo ordena ukatzea edo agintaritzaren aurkako herri-altxamendu edo jazarraldia da.