Meteoroloxía e Clima: Conceptos Fundamentais e Fenómenos Atmosféricos

Meteoroloxía e Clima

1. Tempo Meteorolóxico

O tempo meteorolóxico é o comportamento da atmosfera nun lugar e nun determinado momento.

Na Terra existe unha distribución de zonas de altas presións e zonas de baixas presións. Como consecuencia destas diferenzas, prodúcese o movemento de aire.

Anticiclóns

É un centro de altas presións (+1024 hPa). O aire que descende e xira tende a escapar cara á zona periférica.

Depresións (Borrascas)

É un centro de baixas presións. O aire que ascende xira, pero neste caso tende a concentrarse cara ao centro da depresión.

Gradientes Verticais

É a variación de temperatura entre dous puntos situados a 100 metros de distancia en sentido vertical. No aire en repouso existe un descenso de temperatura coa altura que se denomina gradiente vertical de temperatura. No aire en movemento intervén outro gradiente denominado gradiente adiabático seco. Cando unha masa de aire ascende, a presión que soporta diminúe e o aire expándese. Debido a isto, a temperatura descende. Este fenómeno prodúcese por causa dunha variación de presión (proceso adiabático).

O que ocorre nun Anticiclón

O aire é denso e frío, polo que descende. O aire circundante está a unha temperatura máis elevada. O gas varía máis rapidamente co gradiente vertical de temperatura. No anticiclón dáse unha estratificación estable que impide o movemento ascendente das partículas suspendidas no aire, polo que é desfavorable para zonas con alta contaminación.

O que ocorre nunha Borrasca

O aire da depresión (ou borrasca) é cálido e pouco denso. Neste caso, o aire circundante ten unha temperatura máis baixa. O gas varía máis lentamente que o gradiente vertical de temperatura. Na depresión dáse unha estratificación inestable, que favorece o movemento das partículas e as dispersa.

Inversión Térmica

Situación atmosférica na que se inverte o descenso normal da temperatura coa altura. Isto ocorre cando unha capa de aire cálido se superpón a outra de aire frío. Ten lugar durante a noite, xa que a Terra emite radiación calorífica ao exterior e non a recibe; polo tanto, as capas pegadas á codia terrestre arrefécense antes. Tamén é frecuente en inverno, cando as noites son longas.

1.2. Formación de Frontes

Cando na troposfera unha masa de aire quente cargada de humidade se atopa cunha masa de aire frío máis seca, entran en contacto sen que se produza unha mestura; prodúcese unha fronte.

Fronte Cálida

A masa de aire máis quente avanza sobre a masa de aire máis frío.

Fronte Fría

Ao revés que a cálida.

Fronte Ocluída

Unha fronte fría alcanza unha cálida. O aire cálido ascende, deixando as dúas masas por debaixo.

Precipitacións

Prodúcense cando o aire cálido ascende e o vapor de auga que contén condénsase e fórmanse as nubes. Se segue arrefriando, prodúcense precipitacións (neve, sarabia...). As tormentas prodúcense a partir de nubes altas e densas.

Gota Fría

Prodúcese en zonas próximas ao mar, normalmente en outono ou en inverno, cando a radiación solar é menor e o aire máis frío. Nos meses fríos, o mar ten unha temperatura máis alta ca terra debido a que a auga ten unha elevada calor específica. O vento que sopra desde o mar cara á terra é cálido e está cargado de humidade. Este aire cálido é pouco denso, polo que ascende cara ás capas altas da troposfera. Nesas zonas atópanse masas de aire moi frío e, cando entran en contacto, prodúcese unha rápida condensación da auga, o que provoca choivas torrenciais. É un fenómeno típico da costa mediterránea.

O Efecto Föhn

O relevo intervén no movemento das masas de aire e nas precipitacións. Cando unha masa de aire húmido circula cara a unha zona montañosa, elévase ata chegar ao cumio. Ao ascender, arrefríase e condénsase, producindo precipitacións. Ao pasar á outra cara da montaña, o aire quente descende e provoca os desxeos.

2. Clima

É o conxunto de condicións meteorolóxicas que caracterizan unha zona xeográfica: a temperatura, as precipitacións...

2.1. Factores Determinantes do Clima

Latitude

A calor do sol distribúese de maneira desigual na superficie da Terra. A máxima insolación é recibida polo ecuador e a mínima nos polos, xa que unhas zonas están en perpendicular e outras en horizontal cos raios de sol.

Temperatura

Depende da latitude principalmente, aínda que as correntes atmosféricas tamén.

A Humidade

Varía en función das precipitacións, e estas son moi irregulares.

Climograma

Representación gráfica das temperaturas medias e precipitacións dunha zona.