Masa Komunikazioa eta Digitalizazioaren Oinarriak

GAIA

Masa Komunikazioa eta Digitalizazioaren oinarriak

Komunikazio eta kultur digitala 

• Komunikazio sistemaren eraldakuntza 

• Inprentaren/ idazkuntza asmakuntzaren parekatzen da 

• Digitalizazioaren hezkuntza: Natibo digitalen kontzeptua 

• Digitalizazioa politika eta erakundeen krisi sistemikoan

Kontraesanezko joerak digitalizazioan 

Ezagutzaren demokratizazioa

• Irabazi asmorik gabeko espazioen hedapena masa komunikazioan (Wikipedia)

• Komunikazioa eta kultura gizarte ondasun publikoa bihurtzeko aukerak

Ziberspazioaren tentsioa: Merkatua vs Gizartea 

• Kultura eta komunikazioa guztion eskura izateko aukera 

• Digitalizazioaren erabilpenean desberdintasunak gizarteetan 

• Kultur eta komunikazioaren ezagutza hedatzeko aukerak 

• Sistemak ondasun publikoari mugak: Europako Batasunaren egile eskubideen araudia

Digitalizazioa kontra botererako bitartekoa

• Komunikazio alternatiboaren handitzea

• Ez dago irrati libre edo komunitate telebistetara mugatua 

• Gizarte zibileko mugimenduak, teknologian adituak

Ziberespazioaren erronka hedabide sistemari 

• Gizarte aldaketarako aukera, baina mugak (Zallo, 2016) 

• Berehalakotasuna, 

• Emozioaren erabilpena 

• Informazio ez egiaztatua

Negozio antolamendua eta pluralitate gabezia

• Monopolioa hasieratik digitalizazioan

• Informatikako eta komunikazio azpiegituretako enpresak (Apple, Microsoft) 

• Zerbitzu banaketako enpresak (Google, Youtube, Amazon, Facebook)

Boterearen menderakuntzaren handitzea 

• Herritarren gainbegiraketa edo zelata Interneten bitartez 

• Twitter bezalako sare sozialak, zaintza, kontrol eta propagandarako

Komunikazioaren Teoriak digitalizazioan: Funtzionalismoaren hurbiltzeak 

• Funtzionalismoa: Digitalizazioak aukera berriak ematen ditu sistemaren barne orekari eusteko eta aldaketei erantzuteko 

• Erabilpen eta Sarien Teoria: Digitalizazioak hedabideetatik hartzaileak behar dituen funtzioak laguntzen betetzen ditu 

• Informazioa, Norbere identitatea eraikitzea, Gizarte integrazioa, Entretenimendua

Komunikazioaren Teoriak digitalizazioan: Marxismoaren hurbiltzeak 

• Adornoren Kultur Industria teoria kontzeptua ardatza 

• Elite ekonomikoen masa komunikazioaren eragina 

• Umberto Ecoren hartzailearen deskodetzearen eta Stuart Hallen hartzaileen interpretazio aurkaritzazkoaren kontzeptua 

• Masa kultura guztia ez da berdina 

• Sistemaren eragina erlatibizatu eta erresistentzia azaldu

Chicagoko eskola aitzindaritza 1900-1920 

• Garrantzia soziologikoa ematen dio komunikazioari lehenik 

• Komunikazioa gizartea elkartzen duen prozesua-> Demokrazia eta ezarritako legeak ez dira aski 

• Progresista da: Komunikazioan gatazka islatzen da (etorkinen borroka)

Chicagoko eskola eta masen gizartea 

• Prentsa ideia partekatze eta entretenimendu partekatu gunea 

• Masa gizarteak eta gizarte parte hartzearen areagotzea 

• Komunikazio mezuek kontrola handitzen dute gizartean

Masa komunikazioaren efektua. Adibideak 

• I Kubako 1898ko Gerra, Maine ontzia hondoratzea 

  • Maine ontziratzeak eztanda izan zuen Habanan eta 266 hildako eragin

  • AEBetako prentsak Espainiari egotzi zion eta AEBek gerra deklaratu zuten

• Orson Wellsen “Munduen Gerra” irratsaioa 

  • Irratsaioak extralurtarrak zetozela sinestarazi zien entzuleei (1938) 

  • Entzuleek sinesgarritasuna eman zioten irrati nobelari, ikara sortzeraino

• Golkoko Gerraren propaganda ekimena 

  • Nayirah neska Kuwaitiarra AEBetako Giza Eskubideen Batzordean, 1990ean 

  • Irakek Kuwait menderatzean, inkubagailuak hartu eta umeak hiltzen utzi zituela esan zuen

  • AEBetako Iritzi Publikoa Golkoko Gerran sartzeko prestatu zuen

Sare gizartearen masa komunikazioa

Masa komunikazioa sare gizartean Ezberdintasunezko masa komunikazio garaikidea

Komunikazioa eta boterea (Castells, 2009) 

• “Boterea komunikazioa baino zerbait gehiago da, eta komunikazioa boterea baino zerbait gehiago da” 

• “Masa-komunikazioa, gizarte osora irits daitekeen komunikazioa, komunikabideen negozioan eta estatu-politikan errotutako botere-harremanen bidez eratzen eta kudeatzen da” 

• Hedabideak boterea jokatzen den espazioa

Komunikazio prozesuetan aldaketak 

• Interneten inguruan eraikitako komunikazio sare horizontalak

• Teknologia sareak eta mugimendu libertarioa 

• Baina ez da agora demokratikoa 

• Masen autokomunikazioa (Castells, 2009)

Komunikazioaren paradigma berria Masa Komunikazioa 

• Igorle batetik hartzaile askotara elkarreragin gutxirekin 

• Masa komunikazioaren hedabide bertikalak Auto masa komunikazioa 

• Norbanako askoren arteko komunikazioa, elkarreraginean, eta askotariko informazio testuez 

• Masa komunikazio horizontala

• Norberak komunikazio sarea antolatzen du, mezua aukeratu 

• Hartzailea eta igorlea da: Prosumer kontzeptua

Sare Gizartea

XXI. Mendeko egitura soziala 

• Gizartea komunikazio-sare digitalizatuetan oinarrituta dago 

• Sareek fluxuak prozesatzen dituzte. Fluxuak kanaletan dabiltzan nodoen arteko informazio-korronteak dira 

• “Sare-gizarte bat da mikroelektronikan oinarritutako komunikazioaren eta informazioaren teknologia digitalek sare aktiboz osatutako gizarte-egitura duena” (Castells, 2009)

Internet, beren artean komunikatzeko gai diren ordenagailu-sareak 

• milioi lagun munduan

• milioi telefono mugikor munduan

• milioi Interneteko erabiltzaile munduan

Estatuez gaindiko komunikazio sare globalak 

• Iraganeko estatu esparruko komunikazio sareak eraldatuak 

• Bizitza kontrolatzen duten oinarrizko jarduerak sare globaletan daude

• Finantza-merkatuak 

• Ondasunen ekoizpena, kudeaketa eta transnazionala 

• Zientzia eta teknologia 

• Komunikabideak 

• Artea, kultura eta ikuskizunak 

• Nazioarteko erakundeak 

• Ekonomia kriminala 

• GKE transnazionalak eta gizarte-mugimenduak

Sareak komunikatzeko eta boterea lortzeko 

• Berritasuna helmen globala eta sarezko arkitektura 

• Kontraboterea sarean: “Haserre eta itxaropen sareak”

Cambridge Analytica auzia eta Zuckerbergerren azalpena AEBetako ordezkarien ganbaran

GAIA

Komunikazioaren Teoriak Sarrera

XX. Mendeko Komunikazio Teorien azterketa 

• XX. Mendeko masa komunikazioaren teorizazio funtsezkoak 

• Gaur gaurko hedabideen errealitatea aztertzeko gailuak 

• Funtzionalismoaren Ikuspegi Kontserbadorea, desideologizatua 

• Marxismotik eratorritako teorizazioak 

  • Frankfurteko Eskolako Teoria Kritikoa 

  • Kultiboaren Teoria 

  • Semiotikaren ekarpena (Estrukturalismoaren eraginpean) 

  • Kultur Ikasketen-Cultural Studies-en korrontea

Zer da komunikazioa? 

Bi eredu bereizten dira:

• Informazio transmisioa (Telegrafoaren eredua) 

• Gizakien elkarrekintza osoa (Orkestraren eredua)

Masa komunikazioaren paradigma eta efektua 

XX. Mendeko hasierako eredua 

• Paradigma mekaniko, automatiko eta norantza bakarrekoa

• Giza komunikazioa=Makinen arteko komunikazioa 

• Masa komunikazioaren eta hedabideen efektua erabatekoa, ongi eraikia badago 

• Hartzaileak ez du autonomiarik 

XX. Mende bigarren erdiko eredua:

• Masa komunikazioari buruzko paradigma sakonagoa 

• Giza komunikazioa konplexua da eta faktore askokoa

• Masa komunikazioak eta hedabideek ez dute erabateko eraginik-> Efektu mugatuak 

• Hartzailearen errezepzio ahala

Hedabideen azterketa modernitate aldaketan 

• Modernitate aroaren aldaketekiko pesimismoaren testuinguruan 

  • Hedabide jaioberrien analisia ezkortasunaz XIX . Mendean