Marx, Komunismoa eta Justizia Soziala

Marxen Justizia Printzipioa: Beharren Arabera

Karl Marxek justizia sozialaren oinarriak komunismoaren baitan kokatzen ditu, non baliabideen banaketa beharretan oinarritzen den. Horrek esan nahi du jendeak bere gaitasunen arabera ekarpenak egingo dituela gizarteari, eta, aldiz, behar dituen baliabideak jasoko dituela.

Justizia Sozialaren Ikuspegiak: Marx eta Beste Filosofoak

Platonen ideiekin alderatuta, antzekotasunak ikus daitezke, batez ere haren Errepublika lanean aipatzen duen gizarte idealarekin. Platonentzat, justizia gizartearen harmonia da, non bakoitzak bere lekua duen eta komunitatearen ongizatearen alde lan egiten duen. Hala ere, ikuspegi horiek meritokraziarekin eta liberalismoarekin talka egiten dute. Meritokraziaren arabera, pertsonak bere esfortzuaren eta talentuaren arabera saritu behar dira, ez beharren arabera. Liberalismoak, bere aldetik, jabetza pribatuaren eta askatasun indibidualaren defentsan oinarritzen da, eta ez du onartzen baliabideen derrigorrezko banaketa. Beste filosofo batzuek, adibidez, justizia soziala "ezjakintasun estalkiaren" bidez definitzen dute eta ongizate-estatua proposatzen dute, baina ez komunismoaren mailaraino.

Gizarte Justu Baten Eztabaida

Hausnarketari dagokionez, gizarte justu baten eredua eztabaidagarria da. Batzuentzat, komunismoaren printzipioa bidezkoa da, desberdintasun ekonomikoak ezabatzeko. Beste batzuentzat, esfortzua eta ekarpen pertsonala kontuan hartu behar dira. Beraz, galdera nagusia da: behar gehiago dutenek gehiago jaso behar al dute, edota justizia ekitatean eta merituzko sarietan oinarritu behar da?

Gizartearen Klase Egitura Historian

Historiako lehen aldietan gizartea estamentu desberdinetan eta barneko mailak dituzten taldeetan zatiturik zegoen. Gizarte burges modernoak, feudalismoaren ondorioz, klase kontrajarpenak mantendu ditu, baina egungo gizartean burgesia eta proletalgoa dira nagusi. Gaur egungo gizarteak bi klase nagusi horien aurkako borroka du ezaugarri.

Burgesiaren Armak eta Proletalgoaren Garapena

Burgesiak feudalismoa gainditzeko erabilitako armak orain beraren aurka jotzen dira. Ez bakarrik arma horiek, baizik eta lanaren bidez bizitzeko beharrezkoak dituen langileak ere sortzen ditu. Kapitala hazten den heinean, langile klasea ere garatzen da, lanaren menpe baitaude.

Proletalgoaren Garaipena: Saihestezina?

Klase burgesaren existentzia oinarritzen da aberastasuna metatzean eta kapitala handitzean, soldatapeko lanaren bidez. Industriaren aurrerapenek langileen elkarrekintza eta elkartze iraultzailea bultzatzen dituzte, burgesia arriskuan jarriz. Azkenik, burgesiaren gainbehera eta proletalgoaren garaipena saihestezinak dira.