A Literatura Galega baixo o Franquismo: Represión, Resistencia e a Poesía de Celso Emilio Ferreiro

Contexto Histórico e Literario da Galicia Franquista

A Guerra Civil e a ditadura franquista supuxeron unha forte represión en Galicia, eliminando a elite cultural e prohibindo o galego en ámbitos cultos. Durante os anos 1936-1950, a literatura galega sobreviviu no exilio debido á censura. A finais dos anos 40, a presión internacional obrigou ao réxime a suavizar as restricións, permitindo a publicación en galego. En 1950, a fundación da Editorial Galaxia marcou un punto de inflexión, impulsada por antigos membros do Partido Galeguista. Nos anos 60, as novas xeracións reivindicaron a cultura galega, vinculándoa á loita antifranquista.

A Poesía Social de Celso Emilio Ferreiro: Longa noite de pedra

Este fragmento pertence á obra Longa noite de pedra, escrita por Celso Emilio Ferreiro e publicada en 1962 en Buenos Aires.

Contexto da Obra

Este autor forma parte da Xeración do 36, que inclúe escritores que eran mozos cando estalou a Guerra Civil, sufrindo a represión ou mesmo o cárcere.

Temática e Mensaxe

O poema ten un forte carácter social, xa que critica, desde unha perspectiva antifranquista e contraria á burguesía, o medo, a represión e a conformidade coa situación. A sensación de ser excluído da sociedade reflíctese ao longo de todo o texto.

Estrutura e Recursos Estilísticos

A estrutura do poema divídese en dúas partes claramente diferenciadas:

• Primeira Parte (versos 1-16): Anhelo de Liberdade

  Nesta sección, exprésase o anhelo de liberdade e a posibilidade de realizar actividades cotiás, como se exemplifica en: “Corre o aire en cada día” (verso 2). Relaciónase tamén coa natureza e coa infancia: “Ser dos paisanos, garridos, neniños” (verso 10), facendo referencia aos soños.

  Os poetas desta xeración estaban moi ligados ao mundo mítico, pois este axudábaos a fuxir da realidade e da dureza da guerra. Celso Emilio Ferreiro emprega paralelismos como “Nós queríamos” (versos 1, 7 e 21), que reflicten o intenso desexo de liberdade. Outro exemplo de repetición atopámolo nos versos 5 e 16: “sen temor, sen negarse, sen cadeas…”, sempre en conexión cos soños. Ademais, recorre a imaxes suxestivas e melódicas vinculadas coa natureza, que simboliza a liberdade plena e sen preocupacións: “Ríos que camiñan polo mar libre” (verso 5), “se deitás ti da grande fogueira do mundo” (verso 9).

• Segunda Parte (últimos cinco versos): Ruptura dos Soños

  Nesta parte, prodúcese unha ruptura deses soños debido á chegada da guerra e aos berros dos reprimidos: “nun rochedo de berros” (verso 21). Isto provoca que as persoas perdan a súa esencia e liberdade, converténdose en seres sen alma, sen pensamentos propios nin vontade: “e agora non somos máis que sombras” (verso 21).

Outros Expoñentes da Poesía Social Galega

Outros autores que tamén cultivaron a poesía social foron:

• Manuel María, coa súa obra Documentos persoais.
• Bernardino Graña, con Non vexo Vigo nin Cangas.