Kultura eta Sozializazio Prozesua: Gizartean Bizitzen Ikastea

Kultura eta Sozializazio Prozesua

Zer da Kultura?

• Kultura hitza latineko colere hitzetik dator («lurra lantzea» esan nahi du).
• Natura hitza latineko nacere hitzetik dator («jaio» esan nahi du).
• Animalien jokabidea genetikoki programatuta dago. Egoera berrien aurrean, eskarmenturik gabe, instintuz jokatzen dute. Anatomiak ere erantzun automatikoak ematen laguntzen die: mundu itxian bizi dira.
• Gizakiak, aldiz, ez du instintu nahikorik arazoei aurre egiteko; estrategiak asmatu behar ditu. Babesgabe jaiotzen da: mundu irekian bizi da. (Jaioberriaren egoera).
• Gizakiak sena ia galduta duenez, hura ordezkatzeko kultura beharrezkoa du.
• Kultura «bigarren umetokia» litzateke, gure gaitasunak garatzeko aukera ematen diguna.
• Kulturaren definizioa: «Multzo konplexu bat da: jakintzak, sinesmenak, artea, morala, zuzenbidea eta usadioak barne hartzen ditu, bai eta gizakiak, gizarte bateko kidea den aldetik, bereganatu dituen beste gaitasun edo ohitura batzuk ere».
• Orain gutxi arte, kultura goi-mailako arteekin lotzen zen (kontzertuak, opera, balleta...). Egun, antropologoen arabera, gizakiak egindako guztia sartzen da kultura kontzeptuan: jolasak, gastronomia, jantziak...

Sozializazio Prozesua

Sozializazioa gizabanakoak gizarte bateko kide bihurtzeko prozesua da, bertako kultura-ereduak ikasi eta barneratuz.

Ezaugarriak

• Kultura-ereduak ikastea: Gizarte bateko partaide izateko kultura-ereduak ikasi behar dira (balioak, onartutako jokabideak...).
• Ikasitakoa barneratzea: Besteek egiten dutena ikustean, modu naturalean geureganatzen dugu («denek horrela egiten dute»). (Umearen ikasketa).
• Oreka psikologikoa: Inposatzen zaizkion kanpo-ereduak onartzen dituenean, gizabanakoak besteekin harremanak izan ditzake eta bere mundua uler dezake.

Faseak

• Lehen mailakoa (haurtzaroa): Modu inkontzientean oinarrizko gaitasunak bereganatzen dira. Helduen jokaerak imitatzen dira. Sariak eta zigorrak erabiltzen dira. Haurrak familiako balioak gizartekoak ere badirela ulertzen duenean amaitzen da.
• Bigarren mailakoa (nerabezaroa eta helduaroa): Egokitze-prozesua kontzienteagoa da. Gizarteko balioak modu kritikoan bereganatzen dira edo ez. Eztabaidak sor daitezke (gurasoen aginduak, arauak zalantzan jarri...), norberaren nortasuna bilatu eta garatzen baita. Aurreko faseko imitazioa galtzen da. Hala ere, merezimenduaren araberako jokaera-errefortzuak edo -galarazpenak mantentzen dira.

Eragileak

Sozializazioa hainbat eragileren bidez gertatzen da:

• Lehen mailako eragileak: Afektibitatean oinarritzen dira nagusiki.
  • Familia: Hizkuntza eta oinarrizko balioak transmititzen dizkigu.
  • Kuadrila (berdinkideak): Bestelako ikuspegi bat eskaintzen du. Partekatzen eta negoziatzen ikasten dugu.
• Bigarren mailako eragileak: Harreman ez hain afektiboetan edo formalagoetan oinarrituak.
  • Eskola: Jakintzaz gain, gizartean moldatzeko trebetasunak eta bizikidetzarako arauak irakasten ditu (jarrera onargarriak, balioak).
  • Hedabideak (telebista, irratia, internet...): Albisteak emateaz gain, jarrerak, balioak eta modak proposatzen dizkigute. Gizabanakoen homogeneizazioa bultza dezakete (kontsumismoa, lehiakortasuna, estereotipoak...).