Korronte Elektrikoak eta Magnetismoa

Hans Oersted-ek 1820-an aurkitu zuen korronte elektrikoek bere ondoan jamtaka ipar orratza desbideratzen dutela. Honek esan nahi du korronte elektrikoak bere inguruan eremu magnetikoa sortzen duela. Korronte elektrikoek sortzen dituzten eremu magnetikoak Biot eta Savart-en legetik abiatuz kalkulatzen dira.

a) Korronte zuzen eta infinitua.

Korronte zuzen baten inguruan sortzen den eremu magnetikoaren modulua hau da. Norabidea eta norantza, irudian.

Eremuaren indar lerroak haria inguratzen duten zirkunferentziak dira. Iragazkortasun magnetikoa, materialekin zerikusi duen konstantea da Hutsean.

Ho=4*π×10 -7 Tm/A

b) Korronte zirkularra (espira).

Hau da korronte zirkular baten erdian korronte elektrikoak sortzen duen eremu magnetikoaren balioa:

B=u×i/2r

15

Karga bat eremu magnetiko batetik zehar mugitzen denean, indar bot jasaten du. Korronteek beraien inguruan eremu magnetikoa sortzen badute, korronteen artean indarrak agertuko dira. Korronte elektrikoak norantza berekoak direnean eta aurkako norantzakoak direnean berriz aldaratu.

i korronteak a distantziara dagoen bigarren eroalean honako eremu magnetikoa sortuko du.

Lehenengo eroalean korronteak sortutako eremu magnetikoa hau da.

Fi (LxB) (Laplacen legea) formula aplikatuz (L luzera d baino askoz ere handiagoa dela suposatuz) korronteen arteko indarren modukuak hauek dira. Norabidea eta norantza, irudietan.

Eremuen balioak ordezkatuz, kasu bietan balio bera lortzen da. Newton-en akzio-erreakzio printzipioa betetzen da.

Amperearen definizioa.

Amperea. Bi eroale paralelo, zuzen, luzera mugagabeko, sekzio arbuiagamiko eta hutsean bata bestetik metro bateko distantziara kokatuta daudenean, luzera metroko 2 107 N-eko indarra eragiten duen korronte intentsitate konstantea da.

17

a) Faraday ren saiakuntzak.

1830. urtean Michael Faradayk Ingalaterran eta Joseph Henry-k. Estatu Batuetan eremu magnetikoak induzitutako korrontea aurkitu zuten.

Bedi irudian duzun korrontearen sorgailurik eko zirkuitu. Zirkuitu honetara gabeko iman bat gerturatzer edo urruntzen bada, zirkuituan korronte bat sortzen. Efektu bera da da imana mugitu beharrean, zirkuitu bera mugitzen badugu.

Korronte honi, korronte induzitu deritzo eta mugimenduaren norantza aldatzen badugu, bere norantza ere aldatu egiten da. Mugimenduak azkarragoak direnean, induzitutako korrontea handiagoa da.

b) Fluxu edo jario magnetikoa.

Indukzio magnetikoa, fluxu magnetikoa izeneko magnitudearekin loturik dago. Gainazal batean zeharreko fluxu magnetikoa gainazal hori zeharkatzen duten eremu magnetiko lerro kopuruaren neur bat da. Honela definitzen da matematikoki.

c) Faraday- Lenz-ren legea.

Faradayk eman zuen indukzio magnetikoaren fenomenoaren azalpena: zirkuitu batean indar elektroeragile induzitua (s) sortzen da bera zeharkatzen duen fluxu magnetikoa aldatzen denean.

d) Lenz-en legea.

Faradayk eta Henryk ez zuten ezer esan korronte induzituaren norantzaren inguruan. Honela dio Lenz-en legeak.