Karga Elektrikoa: Atomoak, Korronte Elektrikoa eta Zirkuito Elektrikoa

Molekulak:

• Partikula txikienak molekulak.

• Molekulak aldi berean osatuta daude atomoz. Beren artean naastuta

Atomoak

• Propietate osoak oraindik kontserbatzen dituen elementu baten partikularik txikiena eta zatiezina.

• Elementu baten atomo guztiek propietate kimiko berak dauzkate.

• Bi material ezberdinen kasuan atomoak ere bai ezberdinak.

Atomoen nukleoa:

• Onen inguruan elektroiak. Orbitak egiten.

Atomoen barruan:

• Bi partikulak; Neutroaik eta Protoiak.

• Elektroi bira egiten dioten kanpoko aldeari, atomoaren azala.

Atomoak: Definizioa

Atomoak oinarrizko 3 partikulak dituzte, Protoiek eta elektroiak karga elektrikoarekin. Protoi bat eta elektroi bat elkartzen badira erakartzen dira. Baina zeinu berberako kargek elkartzen badira alderantz joaten dira.

Eroaleak eta Isolatzaileak:

• Material eroaleak: Elektroi batzuk aske geratzen dira oso erraz. Eroale onak izaten dira eta elektriak orietan zear erraz aalbidetzen dute.

• Material isolataileak: Indarrez lotuta daude, elektroiak igarotzen aurkako erresistentzia agiten dute.

Korronte Elektrikoa:

• Atomoen elektroi batzuek nukloaren erakarpenetik askatu eta igi daitezke. (Gertaera arrunta)

• Elektroiak etengabe mugitzen badira, korronte elektrikoa sortu.

• Beti norabide berean, korronte zuzena (Pilek eta bateriak).

• Norabidea aldatzen badira, korronte alternoa izango (Entxufearen korrontea).

• Pilak eta bateriak dira sorgailuak.

• Zirkuitu batetik bestera korronte elektrikoa zirkulatzen dute, elektroi-mugimendua dagoenean.

Potentzial Diferentzia edo Tensioa:

• Elektroiek zirkuitu itxi bateko bonbiyak, etengailuak edo motorrak zearkatzen, energia apur bat ematen.

• Energia // Argi energia, Bero-energia edo energia mekanikoa biurtuko.

• Elektroi zirkuito osoa egiten badu indar gutxiekin ailegatu pilara.

• Generadorearen irteera eta sarrera arteko aldea tentsioa da. (SI volt V)

Korronte Intentsitatea:

Karga elektrikoa;

• Coulomb (C) = 6,25 · 10 elektroi (e)

• 1e = 1,6 · 10 C

Korronte-intentsitate formula;

• I = q/t I= Korronte-intentsiatea (A) q= Karga elektrikoa (C) t = Denbora (s)

Erresistentzia Elektikoa:

• R = p · l / s

• R = Erresistentzia (Ω)

• p = Materialaren erresistibitatea (Ω·m)

• l = Eroalearen luzera (m)

• s= Eroalearen sekzioia (m)

Zirkuito Elektrikoa:

Erooaleen bidez elkarren artean konektatuta Ian elektriko bat egiten.

Zirkuito baten elementuak:

• Sorgailua: Korronte elektrikoa sortzen dute. Korronte zuzeneko sorgailuak

• Haargailuak: Energia elektrikoa kontsumitzen dute beste energía motak sortzeko: Argi energia, Bero energia, Energia mekanikoa.

• Maniobra elementuak: Zirkuito zehatz bat martxan jartzeko eta kontrolatzeko: etengailuak, pultzadoreal, interruptoreak…

• Babes elementuak: Zirkuitoare beste osagaiak korronte elektriko desegokiengandik babesten.

• Eroaleak: Aurreko elementu guztiak lortzen dituzte, korronte elektrikoaren ibilera ahalbiderantz. Normalean kobrea.

Ohmen Legea:

Eroale batean zehar dabilen korronte-intentsitatea (I) muturrren arteko potentzial diferentziarekiko (Va-Vb) zuzenki proportzionala da. Potentzial-diferentziaren eta intentsitatearen arteko zatidura eroalearen erresistentzia da.

• Formula:

I = V/R

V = I·R

R = V/I