Islama eta Mundu Garaikidea: Erronkak eta Trantsizioak

Islama: Kokapena eta Aniztasuna

Islama munduko erlijio nagusietako bat da, 1.500 milioi pertsona baino gehiago biltzen dituena, eta gehien hazten den erlijioa da. Nagusia da, batez ere, Afrikako iparraldean eta ipar-ekialdean, Erdialdeko Asian, Asiako hego-ekialdean eta hego-mendebaldean, eta Balkanetako eskualdean dauden herrialde batzuetan.

VII. mendean hasi zen, eta hainbat desadostasun egon direnez, talde ugari sortu dira; bakoitzak bere erara interpretatzen ditu zenbait sinesmen gai, eta kalifen (agintari erlijioso eta politiko gorenak) onarpenekin ere ez datoz bat. Mahoma hil eta 30 urtera, hiru adar nagusi sortu ziren:

• Sunitak: %85
• Xiitak: %12
• Jariyiyak: milioi bat besterik ez

Ohiko Arazoak Mundu Islamikoan

Gobernu sistema desberdinak dituzte, gehienak autoritarioak dira eta armadaren laguntza dute. Saudi Arabian eta Iranen, teokraziak dira; legeak Koranaren arabera ezartzen dira, eta gobernua erlijiosoek osatzen dute. Benetako demokraziarik ez dagoenez, ez dira errespetatzen askatasunak eta eskubideak, emakumeenak barne.

Petrolio eta gas ugari ez daukaten herrialdeek ekonomia atzeratua dute: kanpo teknologiaren mendekotasun handia dute, eta alde sozial handiak nabari dira. Gazte asko bizi dira, eta hauek aldaketak eskatzen dituzte; honek ezegonkortasun politikoa eta soziala dakar.

Mundu Islamikoa Tentsioan

Musulman gehienak toleranteak dira, eta bakean bizi dira beste kulturekin. Hala ere, fundamentalista islamikoek indarkeriazko ekintzak egiten dituzte; horregatik, mundu musulman osoa talde horiek bezalakoa dela uste da.

Fundamentalismo islamikoek fedearen hastapenetara itzultzea proposatzen dute, arazo ekonomikoak eta sozialak gainditzeko, galdutako prestigioa berreskuratzeko eta atzerritarren mendekotasunetik askatzeko. Indarkeria eta terrorismoa erabiltzea defendatzen dute beren helburuak lortzeko.

Demokraziarako eta Kapitalismorako Trantsizioa

Trantsizioa ez zen erritmo berean gertatu bloke komunista ohien errepublika guztietan. Ekialdeko Europan, Europako Ekonomia Erkidegoak laguntza eman zien Alemaniako Errepublika Demokratikoari (AED), Hungariari, Poloniari, Txekoslovakiari eta Baltikoko errepublikei. Laguntzari esker, lurralde horietan demokraziarako eta kapitalismorako trantsizioa lortzea errazagoa izan zen. Bulgarian eta Errumanian, askoz luzeagoa eta zailagoa izan zen.

Gaur egun, herrialde horiek guztiak demokratikoak dira eta merkatu libreko ekonomiak dituzte. Nahiz eta Mendebaldeko Europako herrialdeak baino atzeratuago egon, EBn sartzeko adina garapen lortu dute, eta NATOko kide dira.

Sobietar Batasunetik banatutako herrialde bakoitzak era batera eboluzionatu du. Gehienetan, erregimen autoritarioak dituzte, hango ekonomia oso atzeratua da, eta Errusiaren presiopean bizi dira. Errusiak lurralde horiek bere eraginpean mantentzen saiatzen da.

Definizioak

Fundamentalismoa:

Erlijio-mugimendua, liburu santua politika, ekonomia eta gizartea arautzeko erabiltzen duena.

Kapitalak:

Natura-baliabideak ez diren eta ondasunak eta zerbitzuak ekoizteko erabiltzen diren baliabide guztiak. Hiru mota nagusi daude: kapital fisikoa, giza kapitala eta finantza-kapitala.

Teknologia:

Ondasunak eta zerbitzuak ekoizteko erabiltzen diren prozeduren multzoa. Erabiltzen denaren arabera, eskuzkoa, mekanizatua edo teknifikatua izan daiteke.

Eskaintza:

Ekoizle batek prezio jakin batean saldu nahi duen ondasun edo zerbitzu kantitatea.

Eskaria:

Prezioa kontuan izanik, erosle batek erosi nahi duen ondasun edo zerbitzu kantitatea.