Iparraldeko idazleak XVIII.Mendean

euskarazko lehen bi liburuak Bernat etxepare euskarazko lehen liburuaren egilea,1545 ean ikusi zuen argia linguae vasconun primitiae izeneko lanak eta euskarari buruzko uste oker ori bazterrera bota zuen.Apaiza bai zen

Amodio divinoa andredena mariari eskainia eta amodio profanoa mundutarra,amorose gaztiguya eta emazten fabore dira bi poema oriek amodio profanorako transizio gisa ere artu oi dira eta amodio divinoan ere

Juan perez lezarraga, ogei urteko gazte arabarra euskarazko  bigarren liburua idatzi zuen. 2004an aurkitu zuten izkribu ori madrilgo liburu zaharren denda batean 1564-1567 urte bitartekoa

Ipuin literarioak

xix mendean narratibaren mendea izan zen .Folkloreari buruzko interesa suspertu zen batez ere herri ipuinenena.Jacob eta wilhem grim anaiak inspirazio iturri aundia artuz garaiko idazleek beren ipuinak sortu zituzten.Hans Cristhian Andersen danimarkako idazle ezagunena haurrentzako ipuinak 1835 ipuingile famatuak:ETA hoffman guy de maupasant anton txekhov errusiarra. XXmendean zehar bilakaera andia izan zuen . Mende orretako narratzaile guztiak ipuingintzan aritu ziren XX mendean eta XXI mendean zehar munduko izkuntza guztietan idatzi dira ipuinak literatura genero ezagun eta maitatuena bilakatu da.

ESANAI BERTSUKO ITZAK

kobazulo:leize,aitzulo. Bizilagun:bizikide,biztanle eraiki:jaikiarazi,altxatu altu:garai,goitsu

ezaugarri:adierazle,seinale. Txantxa:adar jotze,iseka otu:bururatu,gogoraetorri grina:irrika,apeta

zure semearen alaba:biloba zure alabaren senarra:erraina zure senarraren aita:aitaginarreba zuresemearenemaztea:suhia zure nebaren alaba:iloba

Nola dago idatzita linguae vasconum primitiae liburua? Silabetako bertsotan dago idatzita eta gai auek biltzen ditu:erlijioa autobiografia eta hizkuntza

itzen esanahia azaldu.

Begiluzea:aurpegi begiluzez betetzen dira ate-leihoak 

zeru lurrak:lurra eta zerua

etxe orratza:garaiera askoko eraikina da

garaia:pertsona altua

Nahas mahas: ankaz gora  

iparraldeko eredua:XVIII mendean euskal herriak azkunde ekonomikoa bizi izan zuen.Sara herrian biltzen ziren talde bateko partaideak apaizak ziren.Etxeberri ziburukoa zuten buru eta pedro axular taldeko idazlerik trebeena.Azken orrek utzi zuen euskal literaturaren gailur bat

Gero izeneko liburua sarako talde hori izan zen euskal kulturaren motorra garai artan.Saran sortutako giroak kutsatuta apaizak ez ziren idazleak ere hasi ziren azltzen lehenago Lazarraga azaldu zen bezela.

ETXEBERRIREN KONTZIENTZIA:axularren jarraitzaile sutsua izan zen joanes etxeberri sarakoa,XVIII mendeko euskal idazlea. Iparraldean jaio zen arren,etxeberrik Hegoaldean egin zuen bizitza edia medikua zen lanbidez bere ama izkuntza arduratuta bizi izan zen beti hizkuntza batek indartsua izango bada gramatika behar zuela bazekien etxeberrik.Euskararen arlo ori indartzeko egin zituen ahaleginak.Euskara jasoago batekin amesten zuen batuagoa eta eraginkorragoa

zikinkeria kendu:garbitu eria,makalik dagoena:gaixoa birika:gibela,gorputzaren organoa landareen isurkari elikagarria:izerdia,gorputzaren jario urtsua atzeko aldea:auspoa,airea botatzen duen tresna mina,gaixotasuna:gaitza zaila,erraza ez dena irekitzeko eta ixteko tresna:giltza

hotzeria:marranta,katarroa birus ariñen sortutako gaixotasuna txantxarra:hagineko mina miopia:irudi lausotua. Zaintiratua:lotailuaren lesioa betekada:goragalea elgorria:azaleko orbanak otitisa:belarriko mina intsolazioa:buruko mina digestio-etetea:sabeleko mina amigdalitisa:eztarriko mina gripea:muskuluetako mina flemoia:odola jariatzea

osasuntsu eta indartsu:sasoi betean erotu, zoratu:burutik egin herabt arritu:zur eta lur geratu asko argaldu:ezur eta azal geratu ilea galdu:burusoildu