Inklusioa Hezkuntzan: Ikuspegiak eta Praktika Eraginkorrak

Hezkuntza inklusiboa lortzeko, hainbat arlo berregituratu behar dira, Booth eta Ainscow (2015) adituen arabera:

Egiturak Berregituratu

• Berdintasuna
• Eskubideak
• Parte-hartzea
• Komunitatea

Harremanak Berregituratu

• Aniztasunarekiko errespetua
• Indarkeriarik eza
• Konfiantza
• Gupida (edo enpatia)
• Zintzotasuna
• Balioak

Espiritua Berregituratu

• Poza
• Maitasuna
• Itxaropena eta baikortasuna
• Edertasuna

Curriculum Ikuspegia (Ainscow, 1995)

Ikuspegi Indibiduala

• Ikasleek dituzten arazoak ikuspegi indibidualetik hartzen dira kontuan, testuinguruei arreta jarri gabe.
• Dakitenek (irakasleek) ez dakitenei (ikasleei) irakasten diete.
• Zailtasunak dituzten ikasleekin erabiltzen diren prozedurak indibidualak dira.
• “Bereziak” diren ikasleentzat “bereziak” diren metodoak aplikatzen saiatzen da.

Curriculum Ikuspegia

• Ikasleak testuinguru esparru zabalagoan hartzen dira kontuan.
• Ikaslearen zailtasunak kontuan izanda ikasteko baldintzak hobetzean dago gakoa.
• Batzuentzat proposatzen diren jarduerak gainontzekoentzat ere izan daitezke.
• Ikasle guztientzako eraginkorra den irakaskuntza eta ikaskuntza definitzen eta aplikatzen saiatzen da.

Inklusioa Hezkuntza Praktikara Eramateko Eraldaketak

Inklusioa hezkuntza praktikara eramateko, eraldaketak eskatzen ditu:

• Hezkuntza komunitate osoaren parte-hartzea eskola proiektua sortzean.
• Hezkuntza proiektu bat osatzea, non antolakuntza, curriculuma eta hezkuntza zerbitzuen diseinua eta aplikazioa era berritzailean diseinatzen diren.
• Balio etikoak oinarritzea: hezkidetza, solidaritatea, justizia eta errespetua.
• Eskolek honako ezaugarriak izan behar dituzte:
  • Malgutasuna: aldaketak eta egokitzapenak egiteko prest egotea.
  • Irekita egotea: komunikazioa bideratzeko, bai eskolatik testuingurura, bai testuingurutik eskolara.
  • Sortzailea: berrikuntzak errazteko.
  • Kolegiatua: instituzio osorako den proiektua eta ez irakasle bakar batena.

Aniztasunari Erantzuteko Proiektu Berritzaileak

• Ikas komunitateak
• Amara Berri sistema

Inklusioa Bultzatzeko Hezkuntza Praktikak

• Vygotsky: Psikologia soziokulturala. Pertsona ezin da ulertu bere testuingurutik at.
• Bruner: Hezkuntza pertsonaren eta kulturaren arteko elkarrizketa moduan.

Kalitatezko Interakzioen Eragina

• Desberdintasun sozialak aurreikustea eta gainditzea.
• Garapen kognitiboa bultzatzea arlo garrantzitsuenetan: irakurketa, idazmena, etab.
• Gaitasun komunikatiboak garatzea.

Ezinbestekoa da ikasteko aukerak ematea, oinarrizko trebetasunak irakatsi eta ingurune aberatsak eta estimulatzaileak lehenengo urtetatik sortzea:

• Ikasteko testuingurua hizkuntza aberatsa izatea.
• Irakurketa dialogikoa.
• Komunikazioa bultzatzeko estrategiak erabiltzea.
• Interakzio positiboak eta arduratsuak izatea, bai irakasleekiko, bai familiekin.

Includ-ED Proiektua

Ikasleen taldekatze inklusiboa:

• Emaitzen berdintasuna eta desberdintasunen berdintasuna.
• Taldekatze heterogeneoa.
• Irakasle bat baino gehiago.
• Bai bakarkako lana, bai taldeko lana.

Ondorioak

• Ikasleen taldekatze homogeneoak ikasleen errendimendua moteltzen du.
• Irakaslegoak ezin dio aniztasunari erantzun ikasleen taldekatzea mistoa denean.

Bost Inklusio Mota

• Taldekatze heterogeneoa eta giza baliabideen berrantolaketa.
• Gelako bikoizketa talde heterogeneoetan.
• Ikasteko denboraren zabalkuntza.
• Curriculum egokitzapen indibidual inklusiboak.
• Hautazko eskaintza inklusiboa.

Familien Parte-hartzea

• Eskolan egiten denaren zentzua eraldatzea.
• Eskolatik eta familiarengandik umeei transmititzen dizkiegun mezuak batzea.
• Familien parte-hartzea eskolako jardueretan izan daiteke:
  • Gela barneko talde elkarreragileetan.
  • Erabakiak hartzeko erantzukizuna.
• Familien formakuntza:
  • Eskolara hurbiltzeko modu bat.
  • Familia askoren hezkuntza-maila hobetzeko laguntza.
  • Denok elkarrekin ikasteko espazioak bultzatzen ditu.

Praktika Inklusiboak

Talde Elkarreragileak

• Talde heterogeneoak.
• Talde bakoitzean jarduera ezberdin bat.
• Bakoitza 15-20 minutu.
• Boluntario batek tutorizatuko du:
  • Ekintzak aurkeztu eta dinamizatu.
  • Arteko interakzioa eta laguntza bultzatu.
  • Saioaren bukaeran irakasleari informazioa eman.
  • Guztien parte-hartzea bermatu.
• Jarduera motak:
  • Gaia lantzeko eta sakontzeko.
  • Errepasoko ekintzak egiteko.
  • Aldez aurreko ezagupenak.
• Guztira: 45-90 minutu.

Tertulia Dialogikoak

• Literarioak: literatura klasiko unibertsalak.
• Artistikoak: margolanak, etab.
• Musikalak: La Flauta Mágica, etab.

Ikasleen Arteko Tutoretzak (Bikoteka Irakurtzen)

• Ikasle bikoteak sortu, erlazio asimetrikoan oinarrituta (bata tutorea eta bestea ikaslea).
• Bai maila bereko ikasleekin, bai maila ezberdinetakoekin.
• Tutorearen rola betetzeko prestakuntza minimoa eta praktika behar da, bakoitza bere rola menperatzeko.
• Konfiantza giroa sortu.

Tutoretza Indibidualak

• Ikasleen garapen eta arreta integrala bermatzeko.
• Ez da bakarrik ikasgelako tutorearen eginkizuna; beste edozein irakasle ere “tutore” rola izan dezake.
• Garrantzizko baldintzak: tutore eta ikaslearen arteko harremana egotea.
• Ikasle eta irakaslearen arteko harremanak bultzatzen ditu, baita ikaslegoaren itxaropenak eta inplikazioa ere.