Industria Iraultzak AEBn eta Japonian: Kasu Azterketa

Kasua: AEB (1815-1865)

I. Industria Iraultza eta Ekonomiaren Espezializazioa

AEBen industria hiru lurralde nagusitan banatu zen:

• Hegoaldea

  Nekazaritza intentsiboa lehengaietan oinarritu zen, esklaboen lan-indarrei esker. Garapenaren bultzatzaile nagusiak kotoia eta koloniak izan ziren.

• Erdi-Atlantikoa eta Mendebaldea

  Lehen sektoreko hornitzaile eta esportatzaileak ziren, zitrikoak eta abeltzaintza izanik garapenaren bultzatzaile nagusiak.

• Ipar-ekialdea

  Lurralde honetan, industria eta itsas ekonomia izan ziren garapenaren bultzatzaileak. Merkataritzarako garraio-zerbitzua eskaini zuen. Lurraldeetako produktu landuen hornitzaile bihurtu zen, eta horrela industria sortzen lagundu zuen.

Ipar-ekialdea: I. Industriaren Pausoak

1. Kolonia ohiak kanpotik hornitzen ziren.
2. Iraultza eta Independentzia Gerra izan ziren Ipar-ekialdean industria bultzatu zutenak, siderurgia eta metalurgiaren garapena behar zutelako.
3. Gerra Zibilak armagintzaren garapena ekarri zuen.

Elkar trukatzen diren piezen teknologia hobetu zen, edozein mekanismotara egokitzen zirelarik. Teknologia horri esker, lanaren zatiketa erraztu eta produktibitatea handitu zen. Lanaren zatiketaren ondorioz, makina-erremintaren garapena etorri zen, eta horrela pieza estandarrak fabrikatzeko aukera izan zuten.

Teknologia Berrien Arrazoiak

Lurra eskuragarria zenez, lan-indarra erakarri zuen, soldatak garestituz. Horrek ondorioak ekarri zituen: kapitalan oso intentsiboa den teknologiaren garapena, eskulanaren aurrezpena helburu.

AEB (1865-1914): II. Industria Iraultza

Bigarren Industria Iraultzan, Estatu Batuek baliabide natural gehienen jabetza zuten, eta baliabide horien ikerketa, garapena eta erabilera paregabea bihurtu zen Europarentzat. Berrikuntza tekniko horiek inbertsio handiak ekarri zituzten enpresarien zerbitzura, eta horiek, aldi berean, kateko ekoizpena zabaltzen joan ziren beren lantegietan. Helburua produktu estandarrak ekoiztea zen.

Industrializazioaren Finantzaketa: Inbertsio Banka

Estatu Batuetan, kanalak eta trenbideak eraikitzeko ingeles filialen laguntza beharrezkoa izan zen. Kapital amerikarra erakarri zuten, industrian sortzen ari ziren enpresa handiak finantzatzeko. 1913an Federal Reserve System delakoa sortu zen, honen helburua moneta-politika kontrolatzea zelarik. Industriaren hazkundearekin batera, antolakuntza ekonomiko berriak (trust-ak) eta monopolioak zabaldu ziren Estatu Batuetan zehar. Arazoa Europan baino produkzio-kostu altuagoak zirela zen, baina arazo horri aurre egiteko Estatu Batuek masa-merkatu handia zuten, eta horrela kostu horiek estali egiten ziren, arazo bakarra desagertuz.

AEBn trust-ak nagusitu ziren, hau da, enpresen integrazio bertikalak gertatu ziren. Gainera, kateko mekanizazio-prozesuaren ondorioz, produkzio-kostuak asko murriztu ziren.

Alemania eta AEBen arteko Berdintasunak eta Desberdintasunak

Berdintasunak

1. Inbertsio handia = Kontzentrazioa
2. Banka mistoa + inbertitzailea
3. Atzerapena gainditua.

Desberdintasunak

1. Teknologia: Masa-kontsumoa (AEB) vs. Produktu berriak: Enpresa-laborategia (Alemania).
2. Estatua: Alemanian Estatuaren papera garrantzitsua vs. AEB: Esku-hartze oso txikia.

Kasua: Industrializazioa Japonian

Industrializazioa Aurrera Eramateko Neurriak

1. Merkataritza askearen hitzarmena (1860)
2. Feudalismoaren abolizioa (1869)
3. Joputzaren abolizioa (1875-1882)

Neurri hauen ondorioak

• a) Nazioaren irekiera;
• b) Modernizazioa = Industrializazioa;
• c) Estatua protagonista nagusia izan zen, eta Alemania baino eragin handiagoa izan zuen. Horregatik, ez zen klase industrialik garatu;
• d) Japoniar kapitalismoaren izaera militarra zen;
• e) Joputzen askapena gertatu zenez, langileen kopurua handitu zen.

Estatuaren Lana

1. Azpiegitura: hezkuntza-sistema, eskola teknikoak eta ikerketarako laborategiak;
2. Laguntza teknikoaren garrantzia;
3. Enpresa publikoen sorrera, politika protekzionista bultzatuz.

Industrializazioaren Finantza Iturriak

1. Esportazioak = dibisak;
2. Maileguak (BHtik lortutakoak);
3. Zor publikoa: bankak merkatuan kokatzen duena.

Industrializazioa eta Kontzentrazioa

Helburua inbertsio pribatua erakartzea zen, industrializazioa normalizatzeko. Horretarako, Estatu-enpresen salmenta gertatu zen.

Salmenta Baldintzak

Enpresen prezioak beheratu, desgrabazio fiskala erosleentzat, moneta debaluazioa eta dumping-a.

Erosleak finantza-klanak izan ziren

Nekazari eta merkatari aberatsak, banka, etab.

Zaibatsuak edo Kontzentrazioak

• a) Zaibatsu orokorrak: finantza-, merkataritza- eta industria-enpresak;
• b) Zaibatsu finantzarioak: banku-, aseguru- eta garraio-enpresak;
• c) Zaibatsu industrialak.