Industria Iraultza: Jatorria, Garapena eta Ondorioak

Industria Iraultzaren Oinarrizko Ezaugarriak

• XVIII. mendearen amaieran eta XIX. mendearen hasieran Britainia Handian sortu zen.
• Aldaketa teknologiko, sozioekonomiko eta kulturala.
• Industrian eta makinerian oinarritutako ekonomia sortu zuen.

Industrializazioaren Jatorria

Aurrekariak:

• XVIII. mendean nekazaritza zen oinarria Europan.
• Protoindustrializazioa: etxeko industria nekazaritza munduan.
  • Domestic system
  • Putting out system
  • Factory system

Britainia Handian sortzeko faktoreak:

• Monarkia parlamentarioa.
• Inperio kolonial handia.
• Barne merkataritzaren garapena.

Biztanleriaren Hazkundea eta Nekazaritza Aldaketak

• Biztanleria hirukoiztu egin zen XVIII. eta XIX. mendeetan.
• Jaiotza-tasa altua eta heriotza-tasa baxua.

• Nekazaritza Iraultza:

  • Lurrak Hezitzeko Legeak (Enclosures Acts).
  • Lur komunalen pribatizazioa.
  • Produktibitatea handitu zen.

Ekoizpen Industriala

Sektore Aitzindariak:

• Kotoi-ehungintza: asmakizun garrantzitsuak (anezka hegalaria, Spinning Jenny, ehungailu mekanikoa).
• Siderurgia: labe garaiak, koke ikatza, Bessemer prozesua.

Garraioak:

• Ubideak eta errepideak hobetu ziren.
• Lurrun-makina trenetan eta itsasontzietan.
• 1829: lehen trenbidea (Liverpool-Manchester).

Industria Iraultzaren Hedapena

• Britainia Handia: munduko lehen potentzia industriala.
• Belgika, Frantzia, Alemania: XIX. mendearen hasieran industrializatu ziren.
• Hegoaldeko eta ekialdeko herrialdeak: beranduago (XIX. mendearen amaieran).

Ondorioak

• Bidaiatzeko denbora murriztu zen.
• Garraio merkeagoa eta seguruagoa.
• Trenbideak industrializazioaren motorra izan ziren.
• Kapitalismo finantzarioaren sorrera.

Definizioak

Gentry:

Ingalaterrako Behe Nobleziaren kidea, lurjabe txikiek osatua.

Alemaniako Aduana Batasuna:

1834an sortu zen politika ekonomikoa. Horren bitartez, hizkuntza komuna zuten germaniar estatu txikiek haien arteko aduanak ezabatu zituzten.

Transatlantikoa:

Ehundaka bidaiari eta zama edukiera handia garraiatzeko gai zen lurrunezko itsasontzia.

Inbertsio Konpainia:

Irabaziak lortzeko, enpresa eta negozio ezberdinetan kapitala eta dirua inbertitzera dedikatzen den enpresa.

Iraultza Demografikoa:

XVIII. eta XIX. mendeen artean, Industria Iraultza gertatu zen tokietan biztanleria izugarri handitu zen prozesua.

Garraioen Iraultza:

XIX. mendean gertatu zen prozesua, non garraioak modernizatu ziren, herrialdeen arteko distantziak txikituz.

Siderurgia:

Burdina eraldatzeaz arduratzen den industria-jarduera.

Gremioa:

Lanbide bereko eskulangileek osatutako elkarte mota.

Industria Iraultza:

XVIII. mendean hasi eta XIX. mendean zehar Europan eta Estatu Batuetan gertatu zen prozesu ekonomikoa, non biztanleria, nagusiki nekazaritzatik bizitzetik, industrian lan egitera igaro zen.

Industrializazioa:

Herrialde edo eskualde jakin batean industria-jardueren garapena sortzea.