Independentziaren jatorria eta Iraultzaren jatorria

Independentziaren jatorria

Lehen kolono ingelesak xvii. mendearen hasieran iritsi ziren Ipar Amerikako ekialdeko kostaldera, hots, Ingalaterra Berrira, eta Xviii. mendearen erdirako, Ipar Amerikako hamahiru koloniak eratu zituzten. Erresuma Batuak ez zuen interesi kolonietan industria garatzeko. Horrez gain, berarentzat gordetzen zuen merkataritzaren monopolioa, eta horrek zaildu egiten zuen hamahiru kolonien eta Amerikako beste eskualde batzuen arteko merkataritza-jarduna. Bazen, beraz, oinarri ekonomikoa zuen arazo bat koloniek aurrera egiteko oztopotzat ikusten baitzuten metropolia. Tentsio politikoak egoera hura larriago egin zuen. Hamahiru koloniak nahiko autonomoak ziren. Ingalaterrako monarkaren agintepean zeuden arren. Kolonoen betebeharra zen zergak ordaintzea, baina nekez egiten zuten halakorik. 1773an, Britainia Handiko parlamentuak Tea Act izeneko aktak ezarri zituen, eta haienbitartez, Ingelesaren esku utzi zuen kolonietako tesalmentaren monopolioa. Horrek kalte egin zien Amerikako merkatariei, eta horren ondorioz, eraso egin zieten Bostonen porturatuta zeuden tez kargatutako zenbait britainiar ontziri. Gertaera horri tearen matxinada deritzo, eta Independentzia Gerraren hasiera izan zen. 1776an, ThomasJeffersonek Virginiako Eskubideen Adierazpena idatzi zuen, eta han, nazioarensubiranotasuna, botere-banaketa eta sufragioa adierazi zituen. hamahiru kolonietako ordezkariek Ameriketako Estatu Batuen Independentziaren Aldarrikapena sinatu zuten, Filadelfiako Kongresu Kontinentalean.

Iraultzaren jatorria xvii mende amaiera aldaera

Frantzian antzinako erregimenaren amaiera ekarri zuen iraultza bat izan ziren kausa hauek gizartearen atsekabea aberastutako burgesiak botere politikoa eskuratu nahi zuen nekazariek ia ez ezin zuten bizi ere ordaindu beharreko zergak. Krisi ekonomikoa krisi ekonomikoa prezioek gora kaxkarren ondorioz erregea ogasuna krisialdia hindoratu porque no pagaban zergak los pribilegiatuk. Ilustrazioaren ideiak Luis xvI herritarren babesa galdu 6.1 estatu orokorrak eta asamblea nazional1789/ estatuak versaillesen Bildu nobleziak eta klero estamensu bakoitzeko boto bat eman erabaki 3rren estatuak ordezkariko boto bat izan ekainean azanblea nazionala izna hartu. 6.4Asamblea kostituziogilea1789-1791 parisen herritarrak bastillri eraso .landa eremuetan nekzsariek noblei eraso jautxoen tituloak erre zituzten. Izu handia. 1791 konstituzioa/subiranotasun nazionala herritarren funtsezko eskubideak aitortu monarkia parlamentario ezarri. Botere banaketa botere azanblean jarri betearazle monarkaren gain utzi botere judiziala auzitegi indepentdeenten esku errolda sufrigioa ezarri 25 urte baino gehiago gizonezkoek soilik zuten bozkatzeko eskubidea/asamblea legegilea eratu. Europako monarkak kezkatu frantziako iraultzaren ideien mehatxua sentitu. Beldur ondoren austriak eta prusiak frantziaren aurkako guerra deklaratu. 1792paristarrek monarkari errua bota monarka kargutik kendu.

7.1Girondinoen konbentzioa 1792-1793

/ 1792 matxinada behrtua heuteskundeak egin konbentzioa nazionala monarkia abolutiko zuena, konbentzio talde indartsuena girondioak ziren errepublikano moderatuak hasieran haiek kontrolatu jakobinoak edo meditarrak zeuden erradikalagoak konbentzioak traizioa auzipetu el Luis xvI zigortu gillotinaz hil. Europako potentziak lehen koalizioa eratu eta guerra deklaratu zioten frantziari 7.2 menditarren konbentzioa 1793-1794 iraultzak porrot egitego zuelako beldur eragin sans culottek estatu kolpe bate gin zuten girondion aurka Robespierrek bere gain hartu botereak DIKTADURA bat ezarri/gauzak hórrela izualdia ezarri. Apurka robrpierrek babesa galdu 1794 atxilotu gillotinrekin hil. /

8.1napoleonen inperioa 1804 napoleon enperadorea izendatu

politika espaniolista bultzatu eta etengabe aritu zen gerran veste herri batzuen aurka 1805 europaren gaineko nagusi lortu zuen blokro kontinentala ezarrinapoleon Portugal inbaditzea erabaki. Espainia okupatzean independentzia guerra piztu 1808/ 1812an errusia inbaditu saiatu zuen baina porrot egin zuen/1813an erresuma batuak prusiak errusiak austriak eratuako kolizio batek napoleaon garaitu Leipzigeko guduan/aliatuak pariseraino iritsi ziren napoleonek boteri uko egin zion 1814 apiliraren 6anelba uhartera erbesta+eratu zen napoleonek boterea berrskuratu 100 egun eta gerobaina behin betiko graitu zuten Waterloo guduan 1815 eta santa helena uhartera ereserbatu 9.2 vienako biltzarra europako potenztia nagusiak vienako biltzarraren elkartu biltzarrean mapa antolatu zen. Franztiak atzera egin zuen iraultzaren aurreko mugetaraino/ zenbait estatu tapoi sortu ziren frantziaren inguruan/ errusiak austriak eta prusiak modu orekatuan banatu lurrak 9.3 iraultzaren aurkako nazioarteko aliantzak europako potenztiak aliantzak egin zituzten aliantza santua errusiak prusiak etsa austriak eratuantiliberela zen eta errege erreginen boterea jainkoengatik zetorrela aitortu1