I korrontearen eremu magnetikoaren norabidea

3.Materiaren portaera eremu magnetikoan

Material batzuk ez dute efekturik eremu elektrikoa aplikatzean. Material guztiak daude tamaina atomikoko iman edo dipolo magnetikoz eraturik. Dipolo hauek zorizko norabidean daude orientaturik. Material bati eremu elektrikoa aplikatzean, dipoloek eremuaren norabidean orientatzeko joera dute, noranzko batean edo bestean.

Materialaren barneko eremu magnetikoa, kanpokoa baino handiagoa edo txikiagoa izan daiteke.

-Substantzia paramagnetikoak:Iragazkortasun erlatiboa unitatea baino handiagoa da. Dipolo atomikoen parte txiki bat kanpoko eremu magnetikoaren noranzko berean orientatzen delako. Imanek oso motel erakarri.

-Substantzia diamagnetikoak:Iragazkortasun erlatiboa unitatea baino txikiagoa.

Dipolo atomikoen parte txiki bat kanpoko eremu magnetikoaren aurkako noranzkoan orientatzen delako. Imanek oso motel aldarazi.

-Substantzia derromagnetikoak:Imanek oso bortizki erakartzen dituzte substantzia ferromagnetikoak.Gainera,material ferromagnetikoak oso erraz imandu daitezke eta.

1Korronte elektrikoaren indukzioa

1.1Faraday-ren saiakuntzak

1.Saiakuntza: Iman baten higidura harilaren barnean:

• Imana harilera hurbiltzean, korronte indukzitua agertzen da imana higitzen ari den bitartean.

• Imana urruntzean, alderantzikatu egiten da korronte induzituaren noranzkoa.

• Harila eta imana geldi egonez gero, ez da inolako korronte indukzituriksortzen.

Emaitza berdinak harila edo imana mugituz gero. Ondorioa: Zirkuitu batean korronte elektrikoa induzitzeko beharrezkoa da zirkuitua zeharkatzen duten indukzio lerroen kopurua aldatzea. Korronte induzituaren intentzitatea imanaren abiaduraren, imanaren eremu magnetikoaren intentsitatearen eta haril-espira kopuruen araberakoa da.

2.Saiakuntza:zirkuitu elektriko baten itxiera eta irekiera

• Etengailua konektatzean, korronte elektrikoa induzitzen da bigarren harilean.Bihariletako korronteek elkarren aurkako noranzkoak dituzte.

• Etengailua deskonektatzean, beste korronte elektriko bat induzitzen da bigarren harilean. Alderantzizko noranzkoa du.

• Lehenengo harileko korronte-intentsitatea handiagotuz edo txikiagotuz doanean korronte elektrikoa induzitzen da bigarren harilean, Intentsitatea konstantea ez du korrontea induzitzen.

Ondorioa:
Indukzio elektromagnetikoa da zirkuitua zeharkatzen duten indukzio magnetikoaren lerro kopurua aldatzean sortutako korronte elektrikoa.

1.2 Fluxu Magnetikoa

Gainazal batean zeharreko fluxu magnetikoa,,neurri bat da gainazal hori zeharkatzen duten indukzio-lerroen kopurua adierazten duena.

Eremu motak:

-Eremu uniformea eta gainazal laua:S bektorea S gainazalarekiko perpendikularra da, moduloa gainazal horren azalera izanik.

-Eremu aldakorra eta edonolako gainazala:S gainazala elementu diferentzial txikitan,dS, zatituko dugu.

1.3 LENZ-EN LEGEA

Induzituriko korrontearen noranzkoa korronte hori sorrarazten duen kausaren aurka egiteari dagokiona da.

Iman baten ipar poloa espira baterantz hurbiltzean, handitu egiten dugu espiranzeharreko fluxu magnetikoa. Lenz-en legearen arabera, korronte induzituaren noranzkoa,fluxu magnetikoaren aldakuntzari aurka egingo dio eta ipar polo bat sortuko da alde horretan hurbiltzen ari den ipar poloa aldentzeko.

Imana urruntzean korrontearen noranzkoaalderantzikatu egiten da, aurkako eremu magnetiko bat sortuz eta espiraren alde horretan

hego polo bat sortuko da aldentzen ari den ipar poloa erakartzeko.

1.4Faraday-ren legea

Indukzio elektromagnetikoa deritzon fenomeno hori lege matematiko baten bidez formula daiteke:

Faraday-ren legeak.Lege horrek zera dio:

Zirkuitu bateko indar elektroeragile induzitua, zirkuitu horretan sortzen den

fluxu magnetikoaren aldaketaren abiaduraren berdina da, zeinuz aldatuta.

= -ddt

Zeinu negatiboak indar elektroeragile induzitua fluxu magnetikoaren aldakuntzaren aurkakoa dela adierazten digu(Lenz-en legea)
.

2.Indukzio elektromagnetikoaren aplikazioak

SORGAILU ELEKTRIKOA:

Energia mota jakin bat energia elektriko bihurtzen duen edozein dispositibori sorgailu elektrikoa deritzo. Sorgailuak korronte elektriko jarraitua sortzen badu, dinamoa deritzo, eta korronte alternoa sortzen badu, alternadorea.

ALTERNADOREA:

Iman iraunkorrek sorturiko B  eremu magnetiko uniforme batean era mekanikoan ω abiadura angeluar konstantean birarazten den espira lau bat da alternadorea.

Espira eremu magnetikoan biraka dabilen bitartean, espirako fluxu magnetikoa aldatuz doa eta beraz, indar elektroeragile bat, , induzitzen da espiran, eta horrek kanpo-zirkuituan korronte elektrikoa zirkularazten du.

Espirak S azalera duela suposatuz, aldiune bakoitzean espiran zeharreko fluxu magnetikoa:

FORMULAK

Lorentz indarra:

Fm= q(vB)

Fuerza en un conductor:

Fm=I (lB)luzera-unitateko: Fl=0 I1I22dN/m

Eremua (B):0=410-7

• Espira circular: B=0 I2r(T)

• Conductor infinito: B=0 I2a

• Selenoideak: B=NlI

qvB=mv2r

Fluxu magnetikoa

(Wb)

=BxS

=NBS cos

N= espira kop

B= Eremu magnetikoa

S= azalera

=IR(Unitatea = Volt)

=-t

Biot-Savart-en legea

Korronteek sortutako eremu magnetikoa zehazten du.

dB=4IdLUr2

A) Korronte zuzena eta infinitua:

Eremu magnetikoa Biot-Savart-en egetik abiatuz:

B=2Ia

-Eremu magnetikoaren modulua intentsitatearekiko zuzenki prop. Da eta puntua eta eroalearen artean dagoen distantziarekiko alderatzizko porp.

-Eremuaren norabidea eroalekiko perpendikularra da.

-Noranzkoa eskuin eskuaren arauaz zehazten da

B)Korronte zirkularra

• Eremu magnetikoaren modulua edozein puntutan intentsitatearekiko zuzenki proportzionala da eta espiraren erradioarekiko alderantziz proportzionala.

• Eremuaren norabidea espiraren planoarekiko perpendikularra da.

• Bere noranzkoa torlojuaren edo sakakortxosaren arauaz zehazten da.

Ezpira zearkatzen duten eremu lerroei errreparatuz gero:Lerroak espiraren goiko aldetik ateratzen dira eta beheko partetik sartu.Iman batekin alderatuz goiko aldea ipar poloa da eta behekoa hego poloa.

B=I2R