Hotsaren eta Musikaren Historia: Teknologia eta Mugimenduak

Hotsaren Teknologia eta Grabaketa

Hots motak

• Hots analogikoa: Hotsak airean dituen presio-aldaketak era analogikoan erreproduzitzen dira, tentsio elektronikoaren oszilazio moduan; hau da, zenbat eta tentsio handiagoa, orduan eta oszilazio-anplitude handiagoa. Sistema horren bidez grabatzen zen, baina gaur egun ez da apenas erabiltzen.
• Hots digitala: Hotsak zenbaki bidez adierazten dira sistema honetan; zenbaki horiei lagin deritze, eta hurrenez hurreneko uneetan uhinak duen neurria aditzera ematen dute. Bihurgailu analogiko-digital baten bidez (ACD) bihurtzen dira seinale horiek hots. Sistema honen bidez grabatzen dira disko trinko modernoak, edo DAT deritzenak, eta artxibo-sistema baino perfektuagoa da.

Grabagailuak

• Fonografoa: Thomas Alva Edison amerikarrak asmatu zuen. Fonografoak eztainuzko paperez estalitako zilindro birakari batean grabatzen zuen, mintzaren bidez, hain zuzen ere.
• Gramofonoa: Hitz hau grekotik dator, eta "idatzitako soinua" esan nahi du. Berlinerrek asmatu zuen 1887an; disko lau bat zen, zirkularra, eta horren gainean grabatzen zen hotsa.
• Magnefoia: XIX. mendean sortu zen. Gailu hark metalezko haria erabiltzen zuen, hasieran, informazioa biltzeko.
• Mikrofonoa: Hotsak zintan grabatzeko, garrantzi handiko tresna bat asmatu behar izan zuten aurrez: burdinazko muin baten inguruan haria kiribilduz sortzen den eremu magnetikoan oinarritua da.
• Grabazio digitala: Gaur egun, ez dago audio digitaleko seinalea datu informatikoetatik bereizi beharrik, eta hotsa zenbakizko kode bihurtu ohi da; era horretan, askotariko euskarritan gorde daiteke.
• DATa (Digital Audio Tape): Hotsa era digitalean grabatzen duen kasete txiki bat da.

Hotsak lantzeko eta eraldatzeko makinak

• Sampler edo laginketagailuak: Makina digital iraultzailea da; orotariko hotsak ongi jasotzeko eta gero sintetizatzeko, barne-memorian gordetako uhinak balira bezala prozesatzeko aukera ematen du.
• Nahasketa-mahaia: Grabazio-estudioetako oinarrizko tresna da; hortxe biltzen eta prozesatzen da musika-informazio guztia. Mahaian sartutakoan, hots-seinaleak anplifikatu, iragazi eta tratatu egiten dira, zaratak, maiztasun desegokiak, zarata parasitoak etab. ezabatzeko.

Hotsak gordetzeko euskarriak

• Binilozko diskoa, kasetea, disko trinkoa: AAD-ADD-DDD.
• Audio digitaleko artxibo trinkotuak.

Musika Historia: XIX. eta XX. Mendeak

Musika inpresionista

Inpresionismoa pinturan: Kolorearen bila

• Inpresionismoa Frantzian sortu zen, XIX. mendearen amaieran. Monet, Renoir, Degas... garrantzi handia ematen zieten argiari eta koloreari, eta errealitatean oinarritzen ziren.

Musika inpresionistaren ezaugarriak

• Lerro eta periodo argirik gabeko doinuak.
• Kadentziarik eza.
• Doinuak maiorrak edo minorrak diren ez zehazteko moduan erabiltzea.
• Disonantzia zehaztugabea.

Espresionismoa edo Atonaltasuna: Schönberg

• Schönberg musika espresionistaren sortzailetzat hartua da; hizkuntza musikal gogorra zen joera horren ezaugarri nagusia.
• Musika espresionistak harmonia berriak erabili zituen, lege tradizionalei uko eginda.
• Aldaketa nagusia notak askean elkarri lotzea izan zen; atonaltasuna deitzen zaio horri.
• Horren ondorioz, musika oso disonantea da, eta tentsioa eragiten du.
• Oso bestelako orkestra erabiltzen du, eta musika-tresnen arteko harreman berri bat eratzen da.

Dodekafonismoa eta Vienako Eskola

• Schönbergek dodekafonismoa edo musika seriala landu zuen, elkarrekiko loturarik gabeko hamabi hotsek osaturiko konposizio gisa definitu zuen musika hori.
• Egileak seriea eraldatzeko teknikak proposatu zituen:
  • Atzeratzea.
  • Alderanztea.
  • Alderanztearen atzeratzea.

Futurismoa

• Muturreko mugimendu esperimental bat da; musikan zarata txertatzea du ezaugarri nagusia, eta hiri modernoetako industria-hazkundean eta industriak sortzen dituen hotsetan oinarrituta dago.
• Mugimendu honetako egile ezagunenak Luigi Russolo eta Edgar Varèse izan ziren. Zaratatik abiatuta, balio artistiko handiko lanak egin zituzten.

Eskola Nazionalista (Espainia)

• Espainiar musikak bere historiako garairik oparoena izan zuen, musikari dagokionez, XIX. mendearen amaieran eta XX. mendearen hasieran.
• XIX. mendean jaiotako musikagileek XX. mendean idatzi zituzten obrarik biribilenak.
• Manuel de Falla espainiar musikako nazionalismoaren muineraino iritsi zen.
• Fallaren bidez hasi ziren munduan espainiar musika berriro ere aintzat hartzen.
• Cadizkoa zen jatorriz, eta Amodio sorgina eta Hiru puntako kapela ditu obra nagusiak, andaluziar folklorearen kutsu nabaria dutenak.

27ko Belaunaldia

• Eskola nazionalistaren ondoren, 27ko Belaunaldia nagusitu zen.
• Talde horretako musikagileek Fallak sustatutako nazionalismo aurrerakoiari loturiko musika egin zuten.

Musika Zehatza eta Elektronikoa

• Musika zehatza: Munduan dauden hotsez sortutako musika da, edozein objektutatik abiatuta egindako musika.
• Musika elektronikoa: Sintetizadoreen bidez era elektronikoan sortutako hotsak besterik erabiltzen ez dituen musika.

Sintetizadoreak

• Metodo bat edo gehiago erabiltzen ditu:
  • Osziladoreak, hotsa sortzen dutenak.
  • Iragazkiak, osziladoreek sorturiko seinalea zizelatzen dutenak.
  • Anplifikadoreak, seinaleari indarra ematen diotenak.

Serialismo Integrala

• Serialismo integrala sistema dodekafonikoaren arabera eratutako serie batean ordenatzen dira gainerako hots-elementu guztiak: erritmoa, tinbreak, intentsitateak, etab.

Ausazko Musika

• Ausazko musika deritzo musikagileak interpreteek jo beharrekoa idazten edo zehazten ez duen musikari, hau da, musikariek, musika jotzean, errealitate berriak asmatzen edo partitura osatzen duten musikari.

Minimalismoa eta Tonalitate Berria

• Minimalismoarekin batera, musika garaikidearen garapenaren beste ardatza tonalitate berria da, tonalitatearen sistema zaharra berrezkuratzeko ahalegina, jakina, aldi berean aldaketa sakonak eginez.
• Musikagileak, denetik esperimentatu ondoren, baliagarri irizten dionaren laburpena egin nahi balu bezala da, eta baliagarri zaizkion baliabide horien artean tonalitate zaharra balego bezala.