Hizkuntzaz Jabetzea Errazten Duten Faktoreak

Haurraren eta Haren Garapenaren Mende Dauden Faktoreak

• Zentzumen-pertzepzioaren maila: entzumen eta ikusmen zorrotzak. Estimuluak igortzeko edo kanpoko estimuluak hautemateko balio du.
• Adimena garatzea: ulertzeko, ideiak lotzeko, bereizteko, memorizatzeko, imajinatzeko eta abarrerako gaitasuna. Estimuluak prozesatzeko eta interpretatzeko eta aginduak igortzeko balio du.
• Nerbio-sistemaren heldutasuna. Estimuluak eta aginduak transmititzeko balio du.
• Sistema fono-artikulatorioaren gaitasuna. Aginduak keinuen, soinuen edo hitzen bidez betetzeko balio du.
• Ingurunera egokitzeko gaitasuna, portaeran eragingo baitu.

Haurrak Pertsona Helduekin duen Harremanaren Bidez Eskuratzen Dituen Faktoreak

Helduak erabiltzen duen hizkuntzak haurraren portaera arautzen du eta ezagutzak eta afektuak transmititzen dizkio berari. Mekanismo hauen bidez lagunduko diote:

• Estimulazio egokia, komunikazioari bide emango diona.
• Komunikazio motibatzailea, interakzioa erraztuko duena.
• Interakzio kualitatiboa, modu egokian entzuten eta erantzuten jakiteko.
• Haurra animatzea eta imitatzera gonbidatzea, ikas dezan.

Haurraren Hizkuntzaren Bilakaeraren Etapak

Hizkuntzaz jabetzeko, haurrak beharrezko gaitasun batzuk garatu eta zenbait fase gainditu behar izan ditu. Haur bakoitzaren garapen indibidualaren araberakoak izango dira.

Hizkuntzaz jabetzeko etapak:

• Etapa aurrelinguistikoa: 0-12 hilabete.
• Hizkuntza aurrekonbinatorioaren etapa: 12-24 hilabete.
• Hizkuntza konbinatorioaren etapa: 24-72 hilabete.

Etapa Aurrelinguistikoa (0-12 hilabete)

Bat dator zentzumen eta mugimendu-adimenaren aldiarekin. Zentzumen eta motrizitatearen bidez integratzen eta ezagutzen ikasten du haurrak. Estimuluz betetako mundu berrian murgilduta eta mundu horretako zati batzuk hauteman eta beste batzuk sortzen ditu. Fonazio organoekin ikertzen du baita entzumen, ikusmen, bibrrazio-sentsazioekin eta sentsazio motorrekin.

Bi ikuspegitik aztertu daiteke:

Pertzepzioa Etapa Aurrelinguistikoan

Entzumen-pertzepzioa:

Hilabete baterekin amaren ahotsa identifikatu eta nondik datorren. Gainerako pertsonen ahots-tinbrea bereiztu. Haurrari gozo, samur eta lasai hitz egitea haurra lasaitzeko onena. Kantu monotonoak eta kadentziadunak erlaxatzen eta lo hartzen lagundu. Haserrea edo sumina hautematen ditu. Oso garrantzitsua tonua zaintzea.

Ikusmen-pertzepzioa:

Hilabete baterekin formak eta koloreak antzematen ditu. 6 hilabete arte ez da ikusmenaren bidez bereizten. Arretaz, segurtasunez eta estimuz begiratzea txikia lasaitzeko onena.

Ukimen-komunikazioa:

Funtsezkoa haurra laztantzea, besarkatzea edo besoetan hartzea, horrela maitatu, onartu sentituko da. Eroso sentitzen diren besoetan gustora sentituko dira. Bainuko momentuak masajeak egiteko erabili erlaxatzen eta afektua ematen diegulako.

Haurraren Adierazpen-Sormena Etapa Aurrelinguistikoan

Negarra:

Duen lehenengo soinu-seinalea, interakzio sozialerako lehen urratsa. 2. egunetik amak haurraren negarra identifikatu beste jaioberrien artean. 3 mota: gosea, mina eta amorrua. Hasieran negarra senezkoa, premia horiek adierazi soilik. Handik gutxira zeinu bihurtu nahita egiten hasi espero duen erantzuna lortzeko.

Xurgatzea:

Etapako funtsezko beste mugimendu bat. Hasieran senezkoa da, hala ere haur batzuk ez dute indarrik hasierak, goitiarrak adibidez. Xurgatzeak lasaitu egiten ditu haur batzuk. Mastekatzea ere garrantzitsua. 6 hilabete betetzean masteka dezake, elikatzearen ekintza nagusia izango ez den arren, barailak erabiltzen erakutsi behar zaio haurrari.

Zizakadura:

Hilabete duenean lehenengo irribarrea egin gogobeteta dagoela adierazteko. Zizakadura edo lalazioaren aldia hasten da, haurrak negarraz bestelako bokalizazioak igorriko ditu. Soinu horien senez egiten dira eta ez dira hizkuntza bateko fonemak. Gurasoak poztu hala ere haurrak ez da fonemak egiteko gai.

Ekolalia:

6 hilabete hizkuntzaren soinuaren antz handiagoa. Laringearekin eta gainerako fonazio-organoekin esperimentatzen du. Haurrak imitatzeko asmoren bat duela erakusten du (imitazio horri ekolalia). Hala ere beste batzuk zizakadura dela diote.

Begirada eta keinuak:

Erlazio handia komunikazioarekin eta hizkuntzaren ikasketarekin. Hilabete duenean begirada zehaztu, inguruko formak mugatu, ezberdindu eta bereizten hasi. Inguruko mugimendu, kolore eta begiek erakarri. Begirada trukatzea komunikazio ekintza adierazgarrienetakoa. Keinuen bidez premia eta nahiak adierazten dituzte.