Guía Completa de Xestión de Residuos e Medio Ambiente en Galego

O Medio Ambiente e a Xestión de Residuos

Que é o medio ambiente?

O medio ambiente é a contorna que afecta e condiciona especialmente as circunstancias de vida das persoas ou a sociedade no seu conxunto.

Que factores contribúen ao incremento da xeración de residuos?

• Crecemento da poboación mundial.
• Concentración da poboación en núcleos urbanos.
• Uso de envases para moitos produtos.
• Rápida obsolescencia de moitos artigos.

Que consecuencias produce unha mala xestión dos residuos?

• Contaminación da terra e dos acuíferos.
• Emisións de metano nos vertedoiros, que poden ocasionar incendios ou explosións.
• Impacto visual dos vertedoiros na paisaxe.
• Riscos provocados por deslizamentos ou derrubes de masas de residuos.
• Contaminación atmosférica por posible emisión de dioxinas ou cinzas cando as plantas incineradoras de residuos non utilizan a tecnoloxía axeitada.
• Extensión de terreos contaminados.
• Diminución de recursos naturais utilizables.

RSU: Composición, Clasificación e Propiedades

Composición dos Residuos Urbanos

Na composición e características dos residuos urbanos inflúen numerosos factores:

• As características da poboación.
• En áreas rurais.
• En núcleos urbanos aumenta sensiblemente a cantidade de residuos de envases e embalaxes, aínda que segue predominando a materia orgánica.
• En zonas de servizos obsérvase un claro predominio dos envases e embalaxes fronte a calquera outro tipo de residuo.
• En zonas industriais predominan os residuos industriais e os residuos de envases e embalaxes.
• O clima e a estación.
• O modo e nivel de vida da poboación.
• En zonas urbanas estase a observar certa estandarización dos produtos de consumo.

Clasificación dos Residuos Urbanos

• Inertes: metais, vidro, etc.
• Fermentables: produtos orgánicos putrescibles.
• Combustibles: papeis, cartóns, plástico.

Propiedades dos Residuos Urbanos: Físicas, Químicas e Biolóxicas

Propiedades Físicas:

1. Densidade ou peso específico.
2. Humidade.
3. Granulometría ou tamaño das partículas (mm).
4. Capacidade de campo.
5. Permeabilidade dos residuos compactados.

Propiedades Químicas:

1. Análise físico (inclúe: humidade, materia volátil combustible, carbono fixo, cinza).
2. Punto de fusión das cinzas (defínese como a temperatura na que a cinza resultante da incineración de residuos se transforma en sólido pola fusión e a aglomeración).
3. Análise elemental dos compoñentes dos residuos sólidos.
4. Poder calorífico ou contido enerxético.

Propiedades Biolóxicas:

Os compoñentes biolóxicos dos residuos urbanos clasifícanse en:

• Constituíntes solubles en auga.
• Hemicelulosas.
• Celulosa.
• Graxas, aceites e ceras.
• Lignina.
• Lignocelulosa.
• Proteínas.

Problemas derivados dos Residuos Urbanos

• Contaminación atmosférica: a fermentación en ausencia de aire da materia orgánica xera metano (gas de efecto invernadoiro vinte veces máis potente que o dióxido de carbono), sendo este gas o que constitúe a metade das emisións gasosas producidas nos vertedoiros e o principal responsable dos incendios e explosións que se producen nestes lugares.
• Contaminación edáfica: as propiedades físicas, químicas e biolóxicas do chan vense profundamente alteradas cando sobre este se depositan residuos non biodegradables.
• Contaminación das augas superficiais ou subterráneas: as lixiviacións, que son os líquidos producidos cando a auga se move por un medio poroso, arrastran as substancias tóxicas que se xeran nos vertedoiros.

Transformacións físicas, químicas e biolóxicas dos RSU

Transformacións Físicas:

• Separación de compoñentes.
• Redución mecánica de volume.
• Redución de tamaño.

Transformacións Químicas:

• Combustión.
• Pirólise.
• Gasificación.

Transformacións Biolóxicas:

• Compostaxe aerobio.
• Dixestión anaerobia.

Transformacións Químicas de Residuos Perigosos en RSU

(Contido non especificado no documento orixinal)

Orixe dos RSU

• Doméstico.
• Comercial.
• Industrial.
• Construción.
• Sanitarios.
• Limpeza viaria.
• Residuos sociais.

Que é un residuo (RSU)?

Os residuos urbanos (RSU) son os xerados nos domicilios particulares, comercios, oficinas e servizos, así como todos aqueles que non teñan a cualificación de perigosos e que pola súa natureza ou composición poidan asimilarse aos producidos nos anteriores lugares ou actividades.

Xestión Integral de Residuos

Definición de xestión integral de residuos

Disciplina asociada ao control da xeración, almacenamento, recollida, transferencia e transporte, tratamento e disposición final destes.

En que consiste a redución na orixe?

Consiste en diminuír a produción de residuos, ben por cambio de proceso de produción, mellora na calidade das materias primas empregadas ou modificación na tecnoloxía do equipo utilizado.

Tipos de estacións de transferencia

As estacións de transferencia non deben xerar un impacto ambiental negativo. Clasifícanse en:

• Sinxelas ou sen compactación: Non dispoñen de sistema hidráulico para reducir o volume, polo que entra menos cantidade de residuos. Aplícanse en casos de baixa produción.
• Con compactación: Realizan a compactación dos residuos mediante un sistema hidráulico, permitindo economizar o transporte. As estacións poden ser combinadas, directas ou indirectas.

Inconvenientes da recollida de lixo pneumática

• Altos custos enerxéticos para o funcionamento do sistema.
• Precísase dun alto grao de colaboración cidadá.
• Necesidade de campañas de información e concienciación periódicas.
• Esixe un sistema de recollida de lixo alternativo ante avarías ou fallos do sistema.
• Dificultade para exercer accións sancionadoras ante un mal uso do sistema.
• Elevada inversión inicial nas zonas residenciais consolidadas.
• Elevado risco ante accións vandálicas.

Que é un punto SIGRE?

Un punto SIGRE xestiona os restos de medicamentos e as súas envases.

Xestión e Clausura de Vertedoiros

Etapas da xestión dun vertedoiro

• Planificación, deseño e construción.
• Explotación.
• Clausura e mantemento post-clausura.

Clasificación de Vertedoiros por Tratamento de Residuos

• Vertedoiros para residuos perigosos.
• Vertedoiros para residuos non perigosos.
• Vertedoiros para residuos inertes.

Método de explotación do vertedoiro: Explicación breve

• Método de vertedura en gabia: Consiste en facer unha gabia a cal se impermeabiliza, botando os residuos nela e compactándoos. Seguidamente esténdese o material de recubrimento e compáctase de novo.
• Método de vertedura en área: Consiste en facer un dique contra o cal se van colocando e compactando os residuos en delgadas capas, sendo posteriormente cubertas. Débese impermeabilizar o fondo e facer un sistema de drenaxe.

Funcións da cobertura final do vertedoiro

As súas funcións son:

• Dar unha capa de baixa permeabilidade que sirva para controlar a infiltración da auga superficial no residuo e limitar a xeración de lixiviados, ademais de facer fronte á erosión que pode causar a choiva.
• Reter a humidade para o crecemento vexetal.
• Integrar o vertedoiro no medio natural, de acordo co uso final.
• Reducir ou incrementar a emisión de gas segundo os obxectivos do deseño.

Métodos do plan de clausura e mantemento post-clausura

1. Deseño da cobertura final.
2. Sistemas de control de augas superficiais e drenaxe.
3. Control de gases do vertedoiro.
4. Control e tratamento de lixiviados.
5. Sistema de supervisión ambiental.
6. Usos posteriores do espazo.
7. Mantemento post-clausura a longo prazo.

Tipos de coberturas dun vertedoiro

• Cobertura diaria: Aplícase ao final da xornada de traballo ou para recubrir os residuos vertidos e facer con eles unha cela.
• Cobertura intermedia: Ten a función principal de reducir a humidade que entra no residuo.
• Cobertura final: Para ser efectiva, a cobertura final debe ser compactada, excepto a capa de terra vexetal, aplicada uniformemente e creando pendentes que incrementen a escorrentía superficial.