Guía Completa sobre a Lingua Galega: Gramática, Literatura e Prexuízos

Análise da Lingua Galega: Gramática, Literatura e Prexuízos

ORACIÓNS: Segundo a actitude do falante: Enunciativas, Exclamativas, Dubitativas, Interrogativas, Desiderativas, Exhortativas (orde). Segundo a natureza do predicado: Personal/Impersonal, Copulativa/Predicativa, Transitiva (CD)/Intransitiva (sen CD), Activas/Pasivas. Segundo a estrutura sintáctica: Simples (1 Pred), Compostas por coordinación (2+Pred=rango), Compostas por subordinación (2+Predicados con dependencia).

Elementos da Oración

Suxeito: Unipersoais (3ª singular), Impersoais de facer e haber (3ª singular+CD), Impersoais con se (3ª singular+se).

CD: o, a, os, as, lo, la, los, las, no, na, nos, nas.

CI: lle, lles.

C Solidariedade: referido á 2ª persoa, obxectivo de facer partícipe a voz implicándoa na acción, pronomes: che, lle, vos, lles.

C Rex: iso, introducido por unha preposición rexida polo verbo.

CC: tempo, lugar, modo, causa, negación, compañía, cantidade, instrumento...

C Axente: oración pasiva, ao cambiar á voz activa, pasa a ser suxeito, introducido por “por”, explica quen realiza a acción na oración pasiva.

Atributo: verbo copulativo, concorda en número e persoa co suxeito, expresa calidade, propiedade, estado, identidade do suxeito.

C Predicativo: adxectivo/frase adxectiva, expresa o mesmo que o atributo pero pode referirse a un CD.

Oración Composta

Coordinación

• Copulativas: e, e mais, nin.
• Adversativas: pero, mais, senón.
• Disxuntivas: ou, ou ben.
• Distributivas: xa... xa, tanto... como, ora... ora, ou... ou.
• Explicativas: isto é, é dicir, ou sexa.

Subordinación

• Substantiva: que, se.
• Adxectiva:
  • Especificativa (determina o antecedente).
  • Explicativa (só dan información adicional).
  Introducidas por que, cal, cales, quen, cuxo, cando, como, onde, canto.
• Adverbial:
  • Propias (C.C: lugar, tempo e modo).
  • Impropias (CC condicionais, concesivas, causais, consecutivas, finais, comparativas).

A Literatura Galega entre 1936 e 1975

Contexto Histórico

Marcado pola Guerra Civil e as consecuencias políticas e sociais que se derivaron dela.

Poesía

Tendencias deste período: Hilozoismo, Neotrobadorismo, ruralismo, poesía (intimista, social-sociorealista), paisaxismo renovador, clasicismo, formas poéticas clásicas (sonetos).

Xeración do 36

Luís Pimentel; Triscos, Sombra de aire na herba; pegadas vangardistas, lirismo intimista, verso libre, renuncia á rima, estrofa e recursos de repetición.

Aquilino Iglesias Alvariño; Cómaros verdes; paisaxismo rural, clasicista, sonetos.

Xosé María Díaz Castro; Nimbos; corrente ruralista, reflexión sobre a natureza humana, concepción tráxica da vida, temática relixiosa.

Celso Emilio Ferreiro; Longa noite de pedra; resistencia antifranquista, solidaridade cos oprimidos, poesía social, denuncia, defensa da lingua.

Promoción de Enlace

Antón Tovar; Non, O vento no teu colo; sentido da vida e da morte, pegada existencialista, ton pesimista.

Luz Pozo Garza; O paxaro na boca, Códice Calixtino; intimista, mestura amor, erotismo, sensualidade e lembranzas, sociorealismo.

Manuel Cuña Novas; Iniciador da Escola de Tebra; Fabulario Novo; mundo angustiado, existencialista, nihilista.

Xeración Festas Minervais

Uxío Novoneyra; Os eidos, Elexías do Caurel; diálogo co medio natural, mística e panteísta, temática paisaxista, vertente social, comprometida con Galiza e coa loita antiimperialista e antibelicista.

Manuel María; Muiñeiro de brétemas, Terra cha; descritivismo paisaxista e a poesía de compromiso social: defensa das clases populares, reivindicación nacional de Galiza e crítica da tiranía e do imperialismo.

Bernardino Graña; Profecía do mar, Non vexo Vigo nin Cangas; poesía social, vitalista e temas do mar.

Prosa

Temáticas:

• Continuadores do Grupo Nós (+ tradicional, baseada no modelo de Otero Pedrayo), Ricardo Carvalho Calero.
• Autores que cultivan o realismo etnográfico (textos de carácter popular e costumista, baseados moitas veces nas lendas, a miúdo técnicas do conto de tradición oral e nos que domina a ambientación rural), Ánxel Fole.
• Realismo social, denuncia, crítica e análise da sociedade do momento, Blanco Amor e Neira Vilas.
• Realismo fantástico, narrativa que mestura elementos populares extraídos da realidade con outros de carácter fantástico, verosimilitude, Álvaro Cunqueiro.

Nova Narrativa Galega

Autores

Ánxel Fole: narrativa breve, conto popular, recursos propios da narración oral, realismo narrativo (os elementos fantásticos teñen case sempre unha xustificación realista), naturalismo lingüístico, temáticas centradas basicamente na realidade galega.

Eduardo Blanco Amor: características renovadoras, mundo da infancia e adolescencia, marxinación, familia, violencia, represión política e lingüística; Xente ao lonxe, Os Biosbardos, A Esmorga (Cibrán, Bocas, Milhomes).

Álvaro Cunqueiro: creación dun universo literario combinando o mito e a tradición e o popularismo e o cotián, temáticas universais, relato breve, mestura real e fantástica, predomina a oralidade, tradición oral e recursos do diálogo, presenza de humor e ironía, lirismo e poeticidade, intertextualidade con referencias a outros textos; Merlín e familia, Escola de menciñeiros, Xente de aquí e de acolá.

Prexuízos Lingüísticos sobre o Galego

• Falta de utilidade do galego.
• O galego é unha lingua máis pobre que o castelán.
• O galego é unha lingua rural, de pobres e ignorantes.
• A caracterización pexorativa do galego e a incompetencia dos seus falantes.
• O galego normativo é un idioma inventado.
• O galego é un idioma imposto.
• O galego subsiste grazas ás subvencións.
• O galego como marca ideolóxica ou política.
• O uso do galego como unha descortesía perante persoas foráneas.