Guerra Fría, Descolonización y Bretton Woods: Claves del Siglo XX

Trazos da Guerra Fría e Bipolarización

Entre 1945/47 e 1989/91, existiu un permanente estado de enfrontamento, de guerra non declarada, entre dous bloques. Este período presenta as seguintes características:

• Enfrontamento bipolar global: A oposición entre EUA e URSS leva ao aliñamento dos demais Estados.
• Enfrontamento ideolóxico: Capitalismo e democracia parlamentaria fronte ao comunismo e a democracia popular.
• Enfrontamento non bélico: Tensión intermitente debido ao equilibrio do terror ou disuasión nuclear.
• Estratexia de disuasión: A represalia nuclear masiva como ameaza constante.
• División do mundo: Bloque occidental (capitalista) liderado por EUA e bloque oriental (comunista) liderado pola URSS, separados polo pano de aceiro.

Factores da Descolonización

A descolonización foi impulsada por varios factores:

• Ansia de independencia: A explotación e o sometemento xeraron un rexeitamento do dominio colonial. As elites locais, formadas en universidades occidentais, demandaron liberdade e autogoberno, creando conceptos como arabismo, africanidade e negritude.
• Perda da hexemonía europea: As guerras mundiais debilitaron a Europa, favorecendo a descolonización co apoio de EUA e URSS.
• Apoio internacional: A Sociedade de Nacións e a ONU, xunto coa Igrexa (Pacem in terris, Populorum progressio), apoiaron a independencia das colonias.

As Bases da Reconstrución: Sistema de Bretton Woods

En 1944, en Bretton Woods, os países Aliados buscaron estabilidade económica postguerra. Os obxectivos eran:

• Estabilidade monetaria: Sistema de paridades fixas baseado no dólar e a súa convertibilidade en ouro.
• Incremento do comercio mundial: Redución do proteccionismo arancelario.
• Apoio financeiro: Creación do FMI e o Banco Mundial.

En 1947, o GATT promoveu a redución de tarifas aduaneiras. O Plan Marshall dos EUA facilitou a reconstrución de Europa e Xapón, beneficiando principalmente aos Estados Unidos como principal economía mundial.