Greziar eta Erromatar Jainkoak eta Mitoen Mundua

Olinpoko Jainko Nagusiak (Greziarrak eta Erromatarrak)

Antzinako Greziako eta Erromako jainko-jainkosa nagusien zerrenda, haien funtzioak eta ikurrak:

Zeus / Jupiter

Jainkoen eta gizakien aita eta erregea. Ikurrak: tximista, errege-makila (zetroa) eta arranoa.

Poseidon / Neptuno

Itsasoko, ibaietako eta lakuetako uren jainkoa. Hiruhortza darama eta itsas zaldiek tira egiten dioten itsas kurkuilu erraldoi baten itxurako gurdia gidatzen du.

Hades / Pluton

Hildakoen eta infernuetako jainkoa. Atributuak: nekosta, oilarra eta Kanzerbero.

Febo / Apolo

Poesiaren, edertasunaren, arteen eta musikaren jainkoa. Berari eskainitako tenplu famatuena Delfoskoa da. Ikurrak: lira, arkua, gezia, eguzkia eta erramua.

Hefesto / Vulkano

Suaren jainkoa, errementarien babeslea. Eskuetan mailua eta kurrikak ditu. Gizakiari metalaren lanak erakutsi zizkion.

Ares / Marte

Gerraren eta odolaren jainkoa. Ikurrak: kaskoa eta armak.

Hera / Juno

Ezkontzaren, zeruaren eta lurraren jainkosa. Zeusen arreba eta emaztea. Atributuak: hegazterrena (pauma) eta diadema.

Atenea / Minerva

Gerratearen, jakituriaren, arteen eta ofizioen jainkosa. Kaskoa eta ezkutua darama. Atributuak: ontzuria eta olibondoa.

Afrodita / Venus

Maitasunaren eta edertasunaren jainkosa. Atributuak: usoa, sagarra eta oskola.

Artemisa / Diana

Ehizaren eta basoen jainkosa. Kaskoa eta arkua du. Atributuak: oreina eta ilargia.

Hestia / Vesta

Etxeko suaren, familiaren eta hiriaren babeslea. Atributua: antortza.

Hermes / Merkuriok

Jainkoen mezularia eta merkataritzaren jainkoa. Bidaiaren babeslea. Mezuak eta mandatuak betetzeko ardura zuelako du izena. Atributuak: hegodun sandaliak eta txanoa.

Mitoen Definizioa eta Ezaugarriak

Mitoak oroimen kolektiboan gordetzen diren kontakizun tradizionalak dira. Bizia eta mundua azaltzen dituzte, jainkoen eta heroien ekintzak eta patuak gogora ekarriz.

Mitoen Funtzioak

• Kontakizunek munduaren jatorria eta erlijio-oinarriak azaltzen dituzte, alegiazko modu batean.
• Belaunaldiz belaunaldi transmititzen dira.
• Grezian, poesia, antzerkia eta arte plastikoak mitoetan oinarritu ziren.
• Mitoen multzoa mitologia da, eta literatura-testuei zein antzinako arte-irudi plastikoei esker ezagutzen dira.
• Greziako gizarte arkaikoan, mitoak zabaltzea poeten ardura izaten zen.

Mitoen Edukia eta Gaia

Mitoek mundua nola sortu zen eta kaosa ordezkatu zuen ordena kosmikoa nola ezarri zen azaltzen dute. Mundua beren menpean hartzen duten jainkoak daudela erakusten dute.

Jainkoak eta Heroiak

Jainkoak giza irudikoak eta botere izugarrizkoak dira. Antzina heroiak ere bazeuden; hauek hilkorrak ziren, gizakiak bezala, baina handitasun handiagokoak. Munstroen aurka borrokatu ziren, eta haien artean ere bai. Oso apartekoak ziren, eta heroi batzuek bakarrik lortu zuten jainko bihurtzea (adibidez, Dionisok, Asklepiok).

Jainko nagusiak familia olinpikokoak dira, Zeusen nagusitasunaren pean eratutako familiakoak. Bere seme-alaba eta neba-arreben laguntzarekin, Zeusek bere ordena ezarri zuen munduan.