Gizarte eta Industria Kontzeptuen Gida Azkarra

Zer da kultura?

Kultura ingurugiroa eta talde sozialen arteko harremanak antolatzeko erabiltzen dugun informazio kodetua da. Sinismenak, sentimenduak, baloreak eta gizarte arauak barne hartzen ditu. Bi motatako kultura dago: **materiala** (ondasun eta teknologia fisikoak) eta **ez-materiala** (hizkuntza, ohiturak, baloreak, sinismenak, etab.).

Zer da gizarteratzea?

Gizarteratzea kulturaren barneratze prozesua da. Gure izaeraren baitan inguruko elementu soziokulturalak ikasi eta barneratzen dira. Bi etapa nagusi ditu: **Lehen Mailakoa** (haurtzaroan gertatzen dena) eta **Bigarren Mailakoa** (bizitza osoan zehar gauzatzen dena). Gizarteratzea ezinbestekoa da pertsonalitatea eta gizartea egituratzeko eta erreproduzitzeko.

Norbanakoa eta Indibidualizazioa

Norbanakoa izaki bakar eta errepikaezina da, bere autonomia eta askatasunarekin. Indibidualizazio prozesuak XX. mendetik aurrera indartu dira, globalizazioak eta gizarte industrialek sortutako aldaketen eraginez. Identitatea gero eta gehiago pertsonen hautu eta bizitza estiloen arabera eraikitzen da.

Estratifikazioa eta Mailaketa Soziala

Estratifikazioa gizarte bateko desparekotasunaren eta sailkapen hierarkikoaren sistema da. Taldeek baliabideetara sarbide ezberdina dute, eta maila sozialak belaunaldiz belaunaldi transmititzen dira. Estratifikazioa **itxia** (kastak) edo **irekia** (klase sozialak) izan daiteke.

Zer da lana?

Lana ondasun edo zerbitzuak lortzeko egiten den jarduera fisiko edo intelektuala da, eta emaitza ekonomiko, psikologiko edo sozialak izan ditzake. Soldatapeko lana lanaren merkantilizazioaren ondorioz sortutako egitura moderno bat da, kapitalismoarekin batera.

Lehen Industria Iraultza

Lehen Industria Iraultza XVIII. mendearen amaieran Erresuma Batuan hasi zen eta lurrun-makinaren erabilera zabaldu zuen. Masa ekoizpena eta fabrikaren hedapena ekarri zituen, nekazaritza gizarteetatik industria gizarteetara trantsizioa ahalbidetuz.

Bigarren Industria Iraultza

Bigarren Industria Iraultza XIX. mendearen erdialdetik aurrera garatu zen. Teknologia berriak (adibidez, trena, telegrafoa) eta masa produkzioaren garapena nabarmendu ziren, kontsumo gizartea eta fabrikaren garrantzia indartuz.

Modernitatea, Fordismoa eta Ongizate Estatua

• Modernitatea: Industria iraultzarekin lotutako gizarte eta kultura aldaketak biltzen ditu.
• Fordismoa: Taylorismoaren printzipioak oinarri hartuta, masa ekoizpena eta kontsumoa bateratzen dituen ekoizpen sistema da.
• Ongizate estatua: Estatuak ongizatea bermatzeko mekanismoak ezartzen ditu, hala nola, eskubide sozialak eta ekonomikoak.

Gizarte Post-industriala eta Toyotismoa

Gizarte post-industriala ezagutza eta zerbitzuen garrantzia handitzen den gizarte eredu bat da. **Toyotismoa**, berriz, Japoniako eredu industrial malgua da, produktibitatea eta merkatuaren aldakortasunari egokitzea helburu duena. Ekoizpena "just in time" sistemaren bidez optimizatzen da.

Laugarren Industria Iraultza

Laugarren Industria Iraultza digitalizazioan oinarritzen da, teknologia berriak erabiliz (adimen artifiziala, IoT, hodeiko konputazioa). Ekoizpena eta lanaren antolaketa moldatzen ari da, konektibitatean eta automatizazioan oinarritutako ereduak garatuz.