Gizarte identitatea

3.GAIA

1.METAFISIKA Metafisika; (fisikaz haraindi) materiala ez den edozer eta neurtu daiteken gauzak dira. Zer gai izaten dira metafisikoak ?:

● Kontzeptuak (edertasuna, bakea, maitasuna, askatasuna...)

● Jakintza

● Arima (alma, espiritua)

● Erlijioa (fedea Jainkoa)

● Konzientzia

1.1 TRASZENDENTZIA

● Munduaz haraindi doana. Metafisikaren aurrekari bat da.

● Noiz hasi genuen traszendentziaz (mundutik haraindi) galdetzen ? -Gizakiak heriotzaz jabetzerakoan galderak egiten hasi ziren -Aurrehistorian sineskeriak hasi ziren -Antzinaroan ❖ Egipto ❖ Mesopotamia ❖ Txina -Grezian eta Erroman filosofia agertu (galderak egiten hasi zentzua bilatuz)

(erlijioa sortu) 1.2 ERLIJIO FORMEN EBOLUZIOA

● Animismoa: -Jatorrizko erlijioak -Natura jainkotzea da (mendia, itsasoa, fenomeno atmosferikoak, animaliak, zuhaitzak...)

● Fetitxismoa: -Objetu sakratuak daude eta objetuetan sinistea da

● Politeismoa: -Jainko askotan sinisten da (mitoekin lotura daukate) -Egipto, Txina, India, Aurreko-kolonbinoak amerikakoak, Mesopotamia... -Geroago, beste bi garatu ziren; Grezia eta Erroma

● Monoteismoa: -Jainko eta siniesmen bakarra: ahalguztiduna (orojakilea), betierekoa eta mugagabea 1.Judutarrak 2.Kristautasuna 3.Islama

1.3 JAINKOAREN AURREKO JARRERAK

● Ateismoa: -Jainkorik ez -XVIII. Mendetik aurrera- Nietzsche (1844-1900) jainkotzaren sinismena aldarrikatu. -Bi modutan ulertzen da: .Ateismo teorikoa ( hausnarketa Jainkoaren existentziari buruz) .Ateismo praktikoa: bizi egunerokoa jainkoan pentsatu gabe.

● Agnotizismoa: -Jainkoa dagoenik ez du ukatzen, baina ezta ere ez dagoenik. -Ez dago ziur Jainkoaren existentziaz -Unamuno: filosofo bat zen eta ez zegoen ziur Jainkoaren existentziaz

● Panteismoa: -Unibertsoa, natura, errealitatea eta Jainkoa gauza bera dira. -Jainkoa ez dago mundu fisikotik at, mundua bera, Jainkoa da. -Heraklito; Greziako filosofo bat, guztia Jainkoa zela, Plotino, Espinoza... Filosofoak bezala. -Adibide fikziozkoak: AVATAR, GUERRA DE LAS GALAXIAS...

● Teismoa: -Jainko bat dagoela sinisten da, sortzaile, ahalguztiduna, infinitua, gizakiaren patuaz arduratzen dena. -Ikazkinaren defea.

● Deismoa: -Jainkoan transzendente batean sinisten dute, baina arrazoiarekin ulertu nahi dute fedea. -Agustin Hiponakoa (k.A IV-V) “Creo ut inteligas, inteligo ut credas” = sinisten dut ulertzeko, ulertzen dut sinisteko.

4.GAIA

1.GIZAKIA ETA KULTURA Definizioa: (Edward B, Tylor, 1832-1917)

“kultura edo zibilizazio deritzo, ikuspegi etnografiko zabaletik hartuz gero, gizakiak gizarte bateko kide den aldetik bereganatutako guztiari; hortaz, hauek hartzen ditu barne: ezagupideak, sinesmenak, artea, morala, zuzenbidea, usadioak eta gainerako trebetasunak eta ohiturak.”

2.GIZAKIAREN HOMINIZAZIOA (H.S.S) ALDAKETA ANATOMIKOAK

- Bi hanketan ibili eta zutik egon: ahalago, motelago / ikuspuntu zabalagoa. - Eskuak libre ditugu: defendatzeko ez ditugu erabiltzen / gauzak hartzeko eta

sortzeko. - Burmuinaren garapena: ahalmen sinbolikoa (lengoiak) / ahalmen teknikoa. ALDAKETAK FISIOLOGIKOAK

- Eskuek beste zerbait egin dezakete - Plastikotasun biologikoa ( gure gorputza ez da aurreidatzia) - Ugalketaren partikularitatea (sexu hautaketa dauka) ALDAKETAK SOZIALAK

- Bizitza soziala areagotu zen - Lengoai oso konplexua (hizkuntzak, sinboloak, marrazkiak...)

3.GIZAKIAREN HUMANIZAZIOA

- Sua kontrolatzea: argia izatea, beroa, janaria sukaldatzeko, defendatzeko - Lanabesak egin: gure beharretarako, armak sortu ehizatzeko eta erasotzeko - Gerra sortzen da - Nekazaritza, abeltzaintza eta merkataritza sortu. - Historia; gizakiok bakarrak gara historiaren konszientziaz konturatzen

garenak. Lehenaldian oinarritu etorkizunera begiratzeko.

4.ANIMALIEKIKO GIZAKIEN PORTAERA DESBERDINTASUNA

- Sinbolizatzeko gaitasuna - Errealitatean bizitzea errealitateaz jabetzen gara (errealitate ugariko

animaliak) - Norberaren gorputzaren sentimenduak: Anatomia-- medikuntza - Munduari irekita egotea (plastikotasunarekin lotuta) egoerari moldatu - Aukeramena: aukeratzeko ahalmena eta askatasuna daukagu. “Liberum

arbitrium” (libre albedrío) (aukeratzeko askatasuna) - Ezer ez dago bukatuta: beti zerbait berria ikasten dugu egunero. - Nor bere baitan biltzea: psikologia asmatu

- Imaginatzeko eta arrazoitzeko gaitasuna daukagu.

5. ANIMALI KULTURA ETA GIZA KULTURA

ANIMALI KULTURALA GIZA KULTURALA

Informazio sozialen kultura Informazio sozialen multzoa

Nola ikusi eta irakasten da; imitatzen Nola ikasi eta irakasten da; imitazioa

txikitan gehiago, lengoaia

Ondorioak: -Kontaktu zuzena -Ikasketa murriztua

Ondorioak: -Kontaktua zeharkakoa erabili daiteke -Ikasketa hedakorra -Metatze ezaugarriak -Dinamikoa, aberatsa eta anitza

6. KULTUR ANIZTASUNAREN AURREAN PORTAERA EZBERDINAK

A) -Etnozentrismoa: Etnia batzuk bere kultura zentroa eta garrantzitsuena dela

uste du. -Bi ikuspuntuen oinarria da: .Kolonialismoa: Amerikako konkista--- (Espainia, Portugal, Ingalaterra eta Frantzia Erromako inperioa, Britaniar kolonialismoa, AEB (amerikako estatu batuak) .Inperialismoa: B) ARRAZAKERIA: etnozentrismotik dator

-Goi mailako eta behe mailako arrazak daudela uste du. -Behekoak suntsitu behar dira eta horregatik edozer egin daiteke. -Baztertzea eta isolatzea bideratu dezake. (Naziek---judutarrak) (Hego Afrikan---- Apartheid) (AEB---beltzen aurka (60ko hamarkada)) Latinoen aurka---Wall Jatorrizko indioen aurka C) XENOFOBIA: desberdinen aurkako gorrotoa.

- Ez da arrazan bakarrik oinarritzen, beste ezaugarri batzutan oinarritzen da: janzkera, itxura fisikoa, hizkera, jatorria, afizioak, sexua, pentsamendua politikoa, erlijiosoa... - Jarrera hau ezjakintasunak eta beldurrak bideratzen ohi dute: Norbaiten (edo

talde) baten aurkako indarkeria arrazoi antengandik (neonaziek; talde

biolentoek; futbol zale erradikalak; homofobiagatik; etorkinen aurka... Gerrak (Yugolavian gertaturikoa, Irlandan gertaturikoa... D) ERLATIBISMO KULTURALA

- Kultura guztiak onargarriak dira. - Jarrera guztiak inguruaren araberakoak dira (erlatiboa). - Nahasketan ez dute sinisten. - Ez dira desberdin epaitzen. - Arriskua badago - Bidezkoak ez diren egoeren aurrean ez da esku hartzen (zerbait kulturala

delako) Adibidez: Ablazioa, heriotz zigorra, lodia izatea herrialde batzuetan gaizki ikusia dago, animalen aurka, festen ohiturak... E) UNIBERSALISMOA

- Kultura guztiek balore unibertsalak dituzte. Balore horiek, kulturek dituzten

ezaugarri hoberenetan daude eta atera behar dugu. - Adibidez; Tolerantzia, errespetua, elkarbizitza, ezaugarrien ongietorria, giza

eskubideak... - Arriskua: Kultur aniztasuna bukatzea. (GLOBALIZAZIOA) F) KULTUR ARTEKOTASUNA

- Kultura guztiek ekarpenak egin ditzakete. - Kulturek aberastasuna ekartzen dute. - Nahasketa kultura elkarrizketan oinarritzen da. Gauzak berriak ekarri - Adibideak: Erdiaroko Toledo, sukaldaritzan (arroz con leche), flamenco

6.1 AZPIKULTURA ETA KONTRAKULTURA

A) AZPIKULTURA

- Kultura berdina batean dauden azpibanaketak - Nola banatu dezakegu ?

.Adina: Zaharrak, helduak eta gazteak .Hezkuntza maila .Klase sozialak .Jatorri etnikoa .Adibideak: Herri kultura eta hiri kultura b) KONTRAKULTURA

- Ohikoa eta arrunta den kultura. - 3 atal: Hiri tribuak: talde horietan bere araudia, ohiturak, jarrerak... Dituzte.

Zeinuak eta sinboloak erabiltzen dituzte (janzkera, hitzegiteko modua, mugitzeko modua...) Taldearen parte izatea garrantzitsua (nortasuna eman). Talde hauetan oihokoa da lider bat egotea. Adibideak: Skinhead, Punkiak, Heavy-ak, Gotikoak, Emoak, Otakuak, K-pop - Gizarteari erasotzen dioten taldea: legez kanpo jarduten dute. Indarkeria

erabiltzen dute. Adibideak; mafiak, yihadistak, talde terroristak, ETA...

- Gizarte talde alternatiboak: beste bizimodu bat bideratu dezakegula uste dute. Orokorrean dagoen kultura ez dute ondo ikusten. Gizartetik at egoten ohi dira. Ez dute biolentziarik erabiltzen. Adibidez; Hippiak, utopia-zaleak...

7.SOZIALIZAZIOA -Nola sozializatzen da ?

.Ikusten duguna ikasten dugu .Barneratzen dugu ikasitakoa, bestela arazoak izango dituzulako. .Oreka psikologikoa izatea.