Gizarte Hitzarmenaren Teoriak eta Demokraziaren Bilakaera

Gizarte Hitzarmenaren Teoriak

Gizarte Hitzarmenaren Teoriak	Eredu Indibidualista (Thomas Hobbes)	Eredu Libertarioa (John Locke)	Eredu Unibertsalista (Jean-Jacques Rousseau)
Hasierako Egoera	Denak denen aurkako borrokan. Askatasun eta eskubide mugagabeak.	Gizakia aske eta bere lanaren emaitzen jabea da. Berezko eskubideak: bizia, askatasuna eta jabetza.	Berezko berdintasuna. Bizirik irauteko arazoak. Hitzarmenaren aurretik ez dago eskubiderik.
Gizarte-Hitzarmena	Herritar guztien artekoa, subiranoaren alde.	Hitzarmen bikoitza: herritar guztien artekoa, estatua sortzeko, eta herritarren eta gobernarien artekoa.	Herritar guztien artekoa, komunitatearen alde.
Sortutako Estatuaren Helburuak	Estatua bakearen, ordenaren eta segurtasunaren bermatzailea da.	Estatua babeslea; helburua: gizabanako bakoitzak justizia bere esku har dezan eragoztea.	Estatua denen nahiaren adierazpena da, denen onura bilatzeko bidea.

Demokrazia: Antzinakoa eta Gaur Egungoa

Berdintasunak

• Komunitateen tamaina: Greziako komunitateak txikiak ziren, eta kide guztiek elkar ezagutzen zuten.
• Gizarte trinkoak eta ekonomikoki independenteak ziren: Ekonomiaren oinarri nagusia esklaboen lana zen, baina esklaboak ez ziren herritartzat hartzen. Klase esplotatuak politikatik kanpo zeudenez, ez zegoen klaseen arteko oposiziorik.
• Estatuaren izaera: Greziako demokrazian, estatua ez zen gaur egungo estatuaren modukoa. Ez zegoen gizartetik banandutako instituzio bat, autonomiaz funtzionatzen zuen instituzio bat. Eztabaidetan eta erabakiak hartzeko sistemetan ez ezik, herritarren partaidetzan ere bazuen eragina zuzeneko demokraziak; izan ere, herritarrek zozketa bidez lortzen zituzten karguak, eta asanblearen aurrean eman behar izaten zituzten kontuak.
• Demokraziaren integrazioa bizimoduan: Demokrazia jendearen bizimoduaren parte zen. Zaila zen gai publikoak eta pribatuak bereiztea. Parte hartze politikoa zen eguneroko bizitzaren oinarria. Gaur egun, gai politikoak gure bizitzaren parte bat baino ez dira, ez dute zerikusirik gure zoriontasunarekin edo gure buruaren garapenarekin.

Desberdintasunak

• Argudiaketa arrazionala: Argudiaketa arrazionala zen Atenasko polis-eko agintaritzaren oinarria. Botere politikoa duenak herritarrek onartzeko moduko arrazoiak eman behar ditu. Botere politikoaren eta onarpen arrazionalaren arteko lotura indarrean dago gaur egun ere.
• Herritarren eta partaidetzaren arteko lotura: Gure demokrazien arabera, lotura estua dago herritarren eta partaidetzaren artean. Aristotelesek ere adierazi zuen gizakien oinarrizko ezaugarria zela partaidetza.
• Gizarte-hezkuntzaren zeregina: Greziako polis-ean, funtsezko zeregina zuen gizarte-hezkuntzak; izan ere, orduko demokrazian funtsezkoak ziren ondo prestatutako herritarrak, herritar zintzoak.

Demokrazia Ereduen Bilakaera

• Demokrazia babeslea da: Askatasuna babesten duen sistema politikoa.
• Kontrol mekanismo bat: Demokrazia-eredu hori eredu babeslea dela esaten dugu; izan ere, eredu horren arabera, gobernariak kontrolatzeko mekanismoa da demokrazia.
• Ordezkaritzako sistema: Botere banaketa egin behar da.

1. Sufragio unibertsala: edozein pertsonak botoa emateko aukera du.
2. Botoa isilpean ematea: mundu guztiak botoa emateko aukera du, baina inork ez du jakin behar nork zer bozkatu duen.
3. Aldizka hauteskundeak egitea: nahiz eta aukeratutakoa gustukoa ez izan, onartu egin behar da, gehiengoak hori bozkatu duelako.
4. Hautagai politikoen arteko lehia askea.
5. Gehiengoaren araua onartzea, erabaki politikoak hartzeko tresna nagusitzat.
6. Azkenik, baldintza horiek guztiak ez lirateke eraginkorrak izango adierazpen-, elkartze- eta prentsa-askatasunik gabe. Herritar guztiek hezkuntza izango dutela bermatu behar da.

Demokrazia garapena: Demokrazia beharrezkoa da gizakiaren garapen sozial eta moralerako, eta edozein arlotan gauzatu behar da, ez bakarrik hauteskundeetan. Gizakia izaki askea: Gizakiaren esentzia askatasuna dela. Eta bakarrik gauzatu daiteke komunitate libre batean, hurrengo lema jarraituz: "Nire askatasuna amaitzen da, zurea hasten den lekuan." Partaidetza: Bizitza publikoan parte hartzeak bakarrik bermatzen ditu gure askatasuna, betebeharra eta elkartasuna.