Giza Trebetasunak eta Ongizatea: Psikologiaren Oinarriak

Giza Trebetasunen Osagaiak

Giza trebetasunak hainbat osagaik osatzen dituzte: portaera, emozioak, ezagutza eta nortasuna.

Portaera: Asertibitatea eta Agresibitatea

• Portaera asertiboa: Zure pentsamenduak defendatzea eta besteenak errespetatzea.
• Portaera ez-asertiboa (pasiboa): Ez dakite ezetz esaten.
• Portaera agresiboa: Ahozko zein ahozkoa ez den erasoak.

Komunikazioaren Elementuak

Komunikazio prozesuan funtsezko hainbat elementu daude:

• Emailea: Informazioa transmititzen duena.
• Hartzailea: Informazioa jasotzen duena.
• Mezua: Emaileak hartzaileari transmititzen dion informazioa.
• Kodea: Komunikazioa adierazpen sinboliko edo zeinu bitartez egiten denez, emaileak mezua transmititzeko kodifikazioa erabiltzen du.
• Kanala: Mezua transmititzeko erabiltzen den bidea.
• Testuingurua: Komunikazio oro testuinguru jakin batean gertatzen da.

Osagai Fisiologikoak

Jende aurrean hitz egitean izaten dituzun erreakzioak, adibidez.

Emozioak eta Adimen Emozionala

Oinarrizko Emozioak

Oinarrizko emozioak hauek dira: haserrea, beldurra, poza, tristura, ezinikusia eta harridura.

Adimen Emozionala: Daniel Goleman

Daniel Golemanek adimen emozionala definitu zuen: gure sentimenduak eta besteenak ere kontrolatzeko gaitasuna.

Osagai Kognitiboak eta Pentsamendu Irrazionala

Pentsamendu irrazionala edo itxuraldatze kognitiboa, oinarririk gabeko ondorioak ateratzea da.

Pentsamendu Irrazionalaren Mota Nagusiak

• Oinarririk gabeko ondorioa: Egoera batetik ondorioak ateratzea, esperientzian oinarritu gabe.
• Abstrakzio selektiboa: Egoera batetik xehetasun negatiboak soilik hartzea eta beste guztia alboratzea.
• Pentsamenduaren interpretazioa: Bi pertsona elkarri belarrira hitz egiten ari direnean, hirugarrenak berari buruz gaizki esaka ari direla uste du.
• Orokortzea: "Arrakastarik izan ez duen iritsi bat eman dut. Lan honetarako balio ez dudalako gertatu zait hori."
• Pertsonalizazioa: "Nire bikotekideak utzi egin nau, hura zoriontsu egiteko gai ez naizelako."
• Dena ala ezer ez pentsamendua: "Ez dut lortu nahi nuen unibertsitatean behar nuen nota, hobe dut ikasketak uztea."
• Positiboa dena gutxiagotzea: Lorpen positiboak gutxiestea.

Nortasuna eta Autoestimua

Nortasunaren Definizioa

Nortasuna herentziaren eta ingurunearen emaitzatzat hartzen da.

Autokontzeptua eta Autoestimua

• Autokontzeptua: Zure buruari buruz pentsatzen duzuna.
• Autoestimua: Zure buruarekin nola sentitzen zaren.

Egokitzapen Mekanismoak (Coping Mekanismoak)

Mekanismo Prosozialak

• Kidetzea: Egoera batean sufritzen duzunean laguntza eskatzea.
• Altruismoa: Gauzak ezeren truke espero gabe egitea.
• Sublimazioa: Frustrazioak eta sentimenduak beste gauza batzuen bidez bideratzea, adibidez, kirolaren bidez.
• Umorea: Egoera serio batean lasaitasuna mantentzea, defentsa modu gisa.

Mekanismo Desegokiak

• Ezabapena: Arazo bati aurre ez egitea eta hura pasatzen uztea.
• Saihestea edo ukazio-mekanismoa: Zerbait onartzeak mina eragiten dizunean.
• Proiekzioa: Gure arazoak besteengan proiektatzea.
• Arrazionalizazioa: Egoera desegoki bati arrazoiak bilatzea.
• Arreta falta erlatiboa: Zerbait kezkagarria denean, garrantzi gutxi ematea.

Errealitatea Eraldatzeko Mekanismoak

• Idealizazioa: Pertsona bat pedestal batean jartzea.
• Debaluazioa: Pertsona bat guztiz gaizki ikustea.
• Guztiahaltasuna: Egoera batean onena zarela sentitzea.
• Fantasia: Egoera estresagarri bati aurre egiteko asmakizunak eraikitzea.

Gizarte-Trebetasunen Ebaluazioa

Gizarte-Trebetasun Ezaren Zergatiak

Gizarte-trebetasun ezaren arrazoiak genetikoak eta kulturalak izan daitezke.

Ebaluazio Metodoak

• Elkarrizketa eta behaketa: Ingurune naturalean, besteengandiko behaketa eta autobehaketa.
• Erregistro orrien behaketa.