Gerraosteko Euskal Olerkigintza Nagusia

Gerraosteko Euskal Olerkigintza

Gerraosteko olerkigintza garai zaila izan zen. Egan eta RSVAP aldizkariak sortu ziren. Bi hizkuntzatan argitaratzen zen, euskara barne. Euzko Gogoa aldizkaria Guatemalan sortu zen.

Onandiak Olerti aldizkaria sortu zuen.

Jon Mirande

Olerkiak

• Poema eta Orhoituz

Prosa

• Idazlan hautatuak
• Gauaz parke batean

Ikuspegia

• Greziako mitologia eta paganismoarekiko miresmena aitortzen du.
• Kristau zibilizazioaren eta arrazionalismoaren aurkako jarrera tinkoa hartzen du.
• Irudien poetika asko ageri da.
• Ametsarekin batera nostalgia/mina.
• Neurri eta baliabide ugari.
• Idazkera laburgarria: hitz gutxirekin asko esan.

Gabriel Aresti

Ezaugarri nagusiak

• Euskara batuan lan egin zuen.
• Antzerki mundua eta bertsolaritza jaialdiak indartu zituen.
• Polifazetikoa.
• Olerkigintza: Euskal Herriko arazoen berri eta bere ikuspuntua.

Aro sinbolista

• Maldan behera
• Luzea, argi-ilunez iritsi zen.

Aro soziala

• Argi bortitz eta kolore bakaneko mintzo bilakatzen da.
• Giza arazoen isla eta injustizien salaketa.
• Harria! Euskal harria, azken harria...

Ikuspegia (aro soziala)

• Gizarteko arazo gordinak adierazi zituen.
• Garbizalekeriaren aurka, herri hizkeraren aldeko konpromisoa.
• Neurri tradizionala eta bertso librea.
• Euskara batuaren aldeko apustu tinkoa.
• Bertsolaritza, kopla zaharrak eta herri kantuen eragina —herritarrek ulertu zezaten.
• Harria, zuhaitza, Euskal Herria sinbolo gisa.
• Erlijioaren eta abertzaletasun tradizionalaren aurka.
• Lanaren, izerdiaren eta mailuaren hotsaren poetikotasuna erakutsi zuen.

Bitoriano Gandiaga

Olerkiak

• Elorri
• Hiru gizon bakarka
• Uda batez Madrilen

Ikuspegia

• Mundua lehen pertsonan bereganatzen du.
• Tentsioa erakusten du irudi poetikoetan.
• (1. liburua) Oteiza lanean: hitza harri bihurtu. Antzezteko Herria: Euskal Herriko egoera.
• (2. liburua) Hiriaren erasoa: denak elkarrekin egon arren, bakarrik sentitzen dira.

Juan Maria Lekuona

Olerkiak

• Muga beroak (3)
• Ilargiaren eskolan
• Mimodramak eta ikonoak

Ikuspegia

• Euskal Herriak hizkuntzan, kulturan eta politikan izan zituen gorabeheren berri eman zuen.
• (2. liburua) Dekorazio olerkiak: itxurazko logikarik ezak gizakia naturarekin lotzen duen barne logika iradokitzen du.
• Mimodramak: keinuz adierazten dira.

Azken Aldiko Olerkariak

• Gizarte zibila indartu egin zen.
• Euskal literaturaz gain, atzerrikoa ezagutzeko eta aztertzeko aukera.
• Gizarte aldaketa: egoera berria eta mentalitate aldaketa.
• Sinboloak funtsean: arbola, harria... mitologia unibertsalaren bila.

Bernardo Atxaga

Olerkiak

• Etiopia
• Henri Bengoa Inventarium
• Trikuaren poema

Ikuspegia

• (1. liburua) Hizkeraren esplorazioa da; etxeko hizkera basati eta aske bihurtzeko ahalegin berritzailea.
• Poesia sozialari bizkar eman zion.
• Poesia ez da aldatzeko tresna.
• Jarrera ironikoa.
• Harea: ezerk ez du hainbesteko garrantzirik.
• Errealitatea iradukizunen bidez helarazi.

Joseba Sarrionandia

Olerkiak eta Ikuspegia

• Izuen gordelekuen barrena:
  • Kultismoa nabarmena.
  • Literatura unibertsal berri sakon eta zabala izateak ematen dio izaera: metaliteratura —nork berea sortu besteen literaturan oinarrituz.
• Marinel zaharrak:
  • Antologia kritikoa da.
  • Kontatzen du: kartzela aurrekoa, kartzelakoa eta ihesaldia.
• Gartzelako poemak:
  • Bigarren etapa markatu zuen.
  • Horma metafora nagusia.
  • Gelditasuna vs. bidaiak: aire berria.
• Poema bilduma: Adituek hirugarren alditzat hartzen dute.