Gerra Hotzaren Gatazkak eta Bizikidetza

1959tik aurrera, mundu osoan gerra ugari gertatu ziren Gerra Hotzaren testuinguruan.

Gerra Hotzaren Gatazka Nagusiak

Gerra Hotzaren garaian, blokeen arteko tentsioak hainbat gatazka armatu handi eragin zituen.

Koreako Gerra

Koreako Gerra blokeen arteko lehen gerra handia izan zen. Gerraren amaieran, Koreako penintsulak aliatuen inbasioa jasan zuen. 1945ean, Korea bi zatitan banatu zuten, 38. Paralelotik. 1949an, bi armadak erretiratu egin ziren eta penintsula bi estatutan banatuta geratu zen: Ipar Korea eta Hego Korea. NBEk esku-hartzea onartu zuen; nazioarteko erakundearen lehen jarduketa militarra izan zen. Agerian geratu zen Gerra Hotzaren mundializazioa, koalizioa honako herrialde hauek osatzen baitzuten: Erresuma Batua, Kanada, Frantzia… 1953an, bakea sinatu zen eta herrialdearen zatiketa finkatuta geratu zen.

Vietnameko Gerra

Vietnameko Gerra deskolonizazio-gatazka gisa hasitako prozesu luze baten azken fasea izan zen. Indotxina Frantziako inperioaren barruan zegoen Asian, eta askatasuna lortzeko gerra luzea izan zuen.

1954an, armada frantsesak galdu egin zuen Dien Bien Phuko Gudua, eta horren ondorioz, frantsesak Vietnametik alde egin zuten. Lurraldea zatituta geratu zen 17. Paralelotik. Hegoaldean, errepublika nazionalista sortu zen, eta iparraldean, errepublika komunista. Indotxina europar kolonialismotik aske geratu zen. Hego Vietnameko gobernuak Ameriketako Estatu Batuen (AEB) laguntza izan zuen, gerrilla komunistari aurre egiteko. 1975an, herrialdea gobernu komunistaren buruzagitzapean batzea onartu zen.

Bizikidetza Baketsua

Bizikidetza Baketsua bi potentzia handiek (AEB eta SESB) elkar errespetatzeko akordioa lortu zuten aldiari ematen zaion izena da. Bizikidetza hori hirurogeiko hamarkadan sustatu zen, Kennedy eta Nikita Khrustxov presidenteek bultzatuta. Gatazkak egon arren, armamentuak mugatu beharra onartu zen. SESBk 1949an bere lehen lehergailu atomikoa probatzeak eragina izan zuen distentsioan. Bi potentzia handiek bazekiten biak ere suntsituta geratuko zirela gerra nuklear batean.

Kubako Misilen Krisia

Kubako Misilen Krisia Bizikidetza Baketsua arriskuan jarri zuen lehen gatazka handia izan zen. 1959tik aurrera, Kuban sobietarren aldeko erregimena ezarri zen, Fidel Castro buru zela. 1962ko uztailean, sobietarrak misil nuklearrak jaurtitzeko arrapalak zituzten baseak instalatzen hasi ziren. Kennedy presidenteak Kubara material estrategikoa zeraman edozein itsasontzi blokeatzeko agindua eman zuen. Khrustxovek baseen instalazioa geldiarazteko agindua eman zuen, eta armak kentzeko konpromisoa hartu zuen. Nazioarteko harremanetan nolabaiteko distentsioa egon zen. 1968an Arma Nuklearrak Ez Ugaritzearen Aldeko Hitzarmena (NPT) onetsi zen. Aldi berean, Helsinki Europako Segurtasun eta Lankidetza Konferentzia (ESLK) egin zen.

Blokeen Barruko Tirabirak

Gerra Hotzean, bi blokeen barruan ere tirabirak egon ziren, izan ere, lehia ekonomiko, teknologiko eta ideologiko handia baitzuten.

Sobietar Blokea

Sobietar Blokean, desadostasunak Bigarren Mundu Gerra amaitu eta gutxira sortu ziren.

Jugoslavia eta Neutraltasuna

1948an, Tito mariskalaren Jugoslavia komunistak gizartea eta ekonomia antolatzeko beste bide bat aukeratu zuen, neutraltasun-posizioa aldarrikatuz.

Txina eta SESBen arteko Harremanak

Txina komunistaren eta Sobietar Batasunaren arteko harremanak narriatzen hasi ziren, desadostasun politikoen ondorioz.

Hungariako Istiluak

Stalin hil ondoren, 1953an, Hungarian istiluak egon ziren desestalinizazioa eskatuz. 1956an, Hungarian sobietarren aurkako herri-mugimendu bat egon zen.

Pragako Udaberria

1968an, Txekoslovakian demokraziarako aldaketa-prozesu bat gertatu zen, Pragako Udaberria izenekoa.

AEBen Aurkako Oposizioa

Mendebaldeko blokean, Ameriketako Estatu Batuen (AEB) nagusitasunaren aurkako mugimendu soziopolitikoak sortu ziren, horrek Ameriketako Estatu Batuen zuzeneko esku-hartzea eragin zuen, eta horrela, diktadura-gobernuak ezarri ziren.

Irango Iraultza eta Afganistan

1979an, Irango (Persiako) shah-a kanporatu egin zuten, iraultza islamikoaren ostean. Urte horretan, SESBk tropak bidali zituen Afganistanera, agintean zegoen sobietarren aldeko gobernua babesteko.

Latinoamerikako Esku-hartzeak

Esku-hartzerik handienak Latinoamerikan izan ziren; bertan, estatu-kolpe militarrei zuzeneko laguntza eman zien AEBk.