· gasen trukaketa behar bezala ez bada gertatzen, gorputzeko beste atal batzuk ere kalteta ateratzen dira. Zergatik gertatzen da hau?

Enviado por Chuletator online y clasificado en Deporte y Educación Física

Escrito el 11 de Julio de 2023 en vasco con un tamaño de 20,74 KB

1.AZT:

1- Azaldu arnas sistemaren egitura:

Arnasketa bidearen zatiak:

-Sudur hobiak: airea egokitu egiten dute (berotu, hezetu eta iragazi)/-Aho-faringea: arnasketa eta liseriketa bideak gurutzatzen dira. Sudur hobien eginkizun bera dute baina iragazki gutxiagorekin/-Laringea: barru zimurdurek aho kordak osatzen dituzte. Ahotsaren organua da./-Trakea: kartilagozko eraztunez osatua. Hartzen eta botatzen den airearen bidea da.

2- Zeri esker gai da gure kutxa torazioa hedatu edota estuzeko?

Birikak, inguruan dituzten arnasketa giharrei esker, zabaldu egiten dira. ARNASA HARTZEA:

- Diafragmaren uzkurdurak (arnasa hartzearen gihar nagusia) bere kokapena beherantz bultzatzen du, kutxa torazikoaren barnera handitu egiten da eta birikak hedatu egiten dira./- Arnasketan laguntzen duten beste gihar batzuk: sahietsen artekoak, serratoak. ARNASA BOTATZEA

Diafragmaren erlaxazioak eragiten duen prozesu pasiboa da, baina modu aktiboan ere egin daiteke.

3- Non gertatzen da gas trukea?

Gasen trukea kapilarretan gertatze da. Oxigenoa (O2) garraiatzean eta karbono dioxidoa (CO2) kanporatzean datza. Orduan horrek esan nahi du, O2 eta CO2 trukatzen direla. Gasen trukea difusioari esker gertatzen da, gas kontzentrazio ezberdinek gradiente egokiak ezartzen dituzte.

6- Zeintzuk dira zirkulazio sistemaren bi funtzio nagusi. -
Zelulei, behar dituzten elikagaiak eta O2-a eraman/- Hondakinak eta CO2-a kanporatu

8-Zer da sistolea? Eta diastolea?

Sistolea (uzkurdura) eta diastolea (erlaxazioa)

4-Zer da oxigenoaren: -
Oxigeno kontsumoa (VO2): organismoak xurgatu, garraiatu eta kontsumitzen duen oxigeno kantitatea da. Egiten ari garen jarduera fisikoaren arabera VO2 handiagoa edo txikiagoa izan daiteke. Hau da, atseden egoera edo erlaxatuta gaudenean kontsumoa txikiagoa izango da eta jarduera fisiko baten intentsitatea areagotuz doan einean VO2-a ere handituz joango da.

- Oxigeno kontsumo maximoa (VO2 max.): organismoak denbora tarte jakin batean xurgatu, garraiatu eta kontsumitu dezakeen oxigeno kantitate maximoa da. Gure odolak garraiatzen du hau.

7-Zeintzuk dira odoleko zelulak eta bakoitzaren funtzio nagusia?-
Globulo gorriak: O2-a garraiatzea/- Globulo zuriak: infekzioen aurkako defentsa sistema./- Plaketak: Odol koagulazio aktibatzen dute/- Plasma: odolaren zati likidoa da. Bere funtzio nagusia dituen sustantziak garraiatzea.

9- Zirkulazio sistema bi zirkuito nagusiak osatzen dute,

1- ZIRKULAZIO NAGUSIA EDO SISTEMIKOA: Odola, ezker bentrikulutik ateratzen da,eta aorta arteriatik gorputz osora hedatzen da. Zainetatik, goi eta behe kaba zainetara iristen da, eta hauek eskuin aurikulan amaitzen dira.

2- ZIRKULAZIO TXIKIA EDO BIRIKETAKOA: Odola, eskuin aurikulatik, eskuin bentrikulura pasatzen da, eta hemendik, biriketako arteriaren bitartez biriketara bidaltzen da. Biriketan, gasen trukea gertatzen da (CO2-a jaso eta O2-a hedatu). Odol oxigenatua, biriketako arterien bitartez ezker aurikulara iristen da

2.AZT:

1- Nondik lortzen du gure organismoak bere:

Gure organismoak bere eginkizunetarako behar duen energia elikagaien makromantenugaien degradaziotik lortzen du (proteina, gantzak eta KHOak). Ez, ez dira gai energia iturri hoiek zuzenean erabiltzeko. ATP-an bihurtzen da eta ATP-aren deskonposaketak eskainiko dio gihar uzkurdurarako behar duen energia.

2- Batetik ondorengo laukia azaldu eta bestetik erlazionatu energia-jarraikia kontzeptuarekin-
Bide guztiek energia-jarraikia bezala funtzionatzen dute, baina jarduera fisikoaren intentsitatea, iraupenaren, metatutako substratuen kantitatearen, eta entrenamenduaren arabera batek nabarmen handiagoa izango du.

3-Bide metaboliko anaerobiko laktikoaren ezaugarriak azaldu

KHO-en degradazioaoxigenorik gabe: oxigenoindependentea./Intentsitate handiko esfortzuetan oso azkar aktibatzen da, eta 2-3 minutura arteko gutxi gorabehera mantentzen da./Jarduera fisikoa luzatzen den neurrian sistemahonen ekarpena gero eta txikiagoa da./Azido laktikoaren ekoizpenarekin lotzen da, eta bere askapena odolera (glukoneogenesia edo Cori Zikloa)/Adb: 800m atletismo froga

5- Ondorengo marrazkian agertzen den neuronaren zatiak idatz itzazu.-
Neuronak, sinapsiaren bidez informazioa transmititzen dute./ Gorputza: barne nukleoa/Dendrita: nerbio bulkada jaso eta zelularen gorputzerantz bideratzen dute/Axoia: neuronen arteko lotura/Botoi terminala: bulkada beste neurona baterantz giharrerantz transmititzen du/Transmisioa: sinapsia. Mekanismo kimikoa da, elkar ukitu gabekoa. Bulkada botoi terminalera iristean, bertan dauden besikulek neurotransmisore bat askatzen dute kanporantz; eta honek hurrengo neuronaren dendritetan bulkada berri bat sorrarazten du.

6- Neuronak duten funtzioaren arabera sailka itzazu eta bakoitzaren zeregina zein den esan

Sentiberak: hartzaile gisa espezializatutako eremu bat dute eta estimulu desberdinak jasotzeaz arduratzen dira (informazioa biltzen dute nerbio sistema zentraleraino) AFERENTEAK./Motorrak: gihar eta erraiei aginduak bidaltzen dizkietenak dira. Oso azkar transmititzen dute. EFERENTEAK./Neuronen artekoak: laburrak dira eta neuronak elkarren artean lortzeaz arduratzen dira, soilik nerbio sistema zentraleraino.

7- Zer da nerbio sistema begetatiboa?

Anatomikoki aurreko bien zati bada ere, bere eginkizuna oso berezia delako aparte ikasi ohi da: jarduera begetatiboak modu AUTONOMO ETA BORONDATERIK GABEAN erregulatzen ditu (bizitzari eusten diotenak: BM, arnasketa, erraiak,...).

• Ez du garun azalean parte hartzen (borondatetik kanpo baitago)./2 ataletan banatzen da: 2A- N.S. SINPATIKOA.2B- N.S. PARASINPATIKOA.

Errai gehienak inerbatzen dituzte, beraiengan elkarren aurkako eraginak sortuz (batek estimulatu eta besteak inhibitu egiten du). Adib. Estresean-►Sinpatikoak-► BM handitu. Atsedenean-►Parasinpatikoak-►BM gutxitu

8- Gihar ekintza dinamiko motak aipatu eta bakoitzaren adibide bat jarri

1. Borondatezko mugimendua (maila kortikalean) 2. Mugimendu automatikoa (subkortikal mailan): oinez ibili 3. Erreflexu mugimenduak (bizkarrezur muinaren mailan) (erreakzio azkar eta sinpleak)

11-

A-GEZ-B-EGIA-C-GEZ-D-EGI-E-GEZ-F-EGIA-G-GEZ-H- GEZ-I-EGI-J-EGI-K-EGI-L-GEZ-M-GEZ-N-EGI-O-GEZ

3.AZT:

1-Zer esanahi daukate E.B.A siglek?C

Ebaluatu egoera, babestu, abisatu, sorotsi

2-Zer da eskimosia eta nola tratatu daiteke?

Eskimosia lehen mailako kontusio bat da:

Ubeldura zonalde bat agertzen da, egun batzuren buruan bere kasa desagertzen dena. Kolorea aldatuz doa, moretik berdera, azkenik horira

Hotz lokala jarriko dugu, kataplasma edo konpresa baten bidez eremu horrek atseden har dezan

3-Zuzena ez den erantzuna aukeratu:B

Lesiorik nabarmenenak beti berehala tratatu behar dira biktimaren egoera hobetzeko

4-Bularreko konpresioei dagokienez erantzun zuzena zein den adierazi:C

Zanpaldien erritmo egokiena 100 zanpaldi minutuko egitea da

6-Zein da erantzun zuzena?B

Traumatismo baten eraginak hezur, giltzadura eta giharretan ager daitezke, organismoarengan bai zuzenean eta baita zeharka ere indarra ezartzearen ondorioz

8-kalkulatzeko erabiltzen den arauaren arabera erretako gorputza azalera %ekoa zein izango da?B%279

9-Egia ez den erredurei buruzko erantzuna aukeratu:A

Sakontasunaren arabera sailkatzen ditugunean bi mailatako erredurak ezberdintzen dira, 2.Mailakoak 1.Mailakoak baino sakonagoak izanik

10-Eskuen izozte:A

Eskuak gure izterretan sartu berotzeko

11-Garuneko odol bolumena:D hipertentsioa

13-Nola deitzen da bronkio: C

Hemoptisia

14-Schok-a gertatzen:B

Trendelemburg jarreran

5-Kirola egiten ari zaren gune batean:

EBAS: ebaluatu, babestu, abisatu, sorotsi/Konorte egoera: hitz eginez, gorputza estimulatuz/Arnasketa (vos: ver, oir, sentir): ikusi, entzun, sentitu kopeta kokotsa eginez. Arnasa bai: segurtasun posizioan jarri. Arnasa ez: RCP (BBB) egin 30 konpresio 2 aireztapen

7-Talde kiroletako saioan zaudetela, ikaskide bati:

Traumatismo baten aurrean gaude. Ikaskideak zaitiratu bat dauka. Lotailuen teinkaketa izan du eta giltzadura azaleren une baterako banaketa ekar dezake. Sintomak: mina, lesioa gertatu den puntuan lokalizatua, zonalde horretako hantura eta ezintasun funtzionala. Sorospena: hotza jarriko diogu lesioaren lekuan bertan. Erasandako gorputzadarra goruntz jarri eta atsedenean eduki. Erasandako giltzadura inmobilizatu, egoera ez okerragotzeko. Ez eman ukendurik (pomada), ezta analgesikorik ere, sintomak ezkutatu daitezke. Erietxera joan.

12-Biktima batek besoan odol gorria eta aldizkako:

Odol jario arteriala duela suposatu dezakegu. Odol gorri argia eta aldizkako irteera dituelako. Odola modu intermitente batean ateratzen da.

15-Intsolazio eta bero kolpea:

Intsolazioa: beroak edo erabateko deshidratazioak eragindako nekea da. Egoera horretan ur eta gatz galerek gorputz osoari erasatzen diote./Bero kolpea: intsolazio baten hurrengo pausoa da. Intsolazio luze baten ondoren, gorputzak bero handiegiari ezin dio aurre egin eta termo erregulazioko mekanismoak huts egiten du./Ezberdintasuna: intsolazioak dituen sintomak gorputzeko tenperatura altua, azala beroa, izerditze ugaria, buruko mina, goragalea eta ikusmen zirriborrotsua dira. Bero kolpean berriz sintomak handiagoak dira; larruazal bero, lehor eta gorritua, konortearen asaldurak, pultsu bizkor eta ahula, arnasketa azkar eta arina eta konbultsioak dira.

16-Zeintzuk dira zaurien larritasun faktoreak:

Faktoreak: sakontasuna, hedadura, lokalizazioa, sikintasuna, gorputz arrotzak eta infekzio zeinuak. Sintomak: aurrekari traumatikoa, min lokalizatua, odol jarioa eta ertzen bereizketa

17-Zein faktorek areagotu dezakete hipotermia:

Haizea (jantzien babes gaitasuna gutxitu), hezetasuna (14 aldiz eta uretan 32) eta altitudea (100metroko 0,6º jaitsi), adina, alkohola edatea, nikotina eta kafeina, janzkera desegokia, deshidratazioa eta ahidura.