Gaixotasunak, Kutsatze Bideak eta Osasun Aholkuak
Enviado por Programa Chuletas y clasificado en Psicología y Sociología
Escrito el en 
vasco con un tamaño de 3,94 KB
Gaixotasun Ohikoenak eta Haien Ezaugarriak
| Gaixotasuna | Agentea | Kutsatze Bidea: Zu edo Ze? | Sintomak |
| Barizela | Birusa | Zu: Doministiku, eztula, besikulen ukipena. | Sukarra. |
| Difteria | Bakterioa | Zu: Arnas-bidetik, eztula eta doministiku bidez. | Sukarra, buruko mina. |
| Ebola | Birusa | Zu: Odol-jarioaren bidez. Ze: Animaliekin kontaktua izanda. | Sukarra, buruko mina, ahultasuna, oka, beherakoa, defentsa-sistema ahuldu, gose falta. |
| Elgorria | Birusa | Zu: Eztula edo doministiku egitean. | Arnas-aparatuko mukosak handitu, sukarra eta larruazaleko orbanak. |
| Errubeola | Birusa | Zu: Airearen bidez, eztula edo doministiku egitean. | Sukarra, eztula, larruazaleko exantema. Haurdunaldian arriskutsua. |
| Gripea | Birusa | Zu: Eztula edo doministiku egitean, tanta infekziosoen bidez. | Sukarra, buruko mina, eztula, giharretako mina. |
| Hepatitisa | Birusa | Zu: Odol-transfusioak, sexu-harremanak. | Ikterizia (azala horitzea), sabeleko mina, goragalea, okadak. |
| HIESa | Birusa | Zu: Sexu-harremanak, odola, haurdunaldian amak haurrari. Ze: Hortz-eskuilak, bizar-xaflak. | Defentsa-sistema ahuldu. |
| Kandidiasia | Onddoa | Zu: Sexu-harremanen bitartez. Ze: Kutsatutako jantziak. | Larruazalean eta mukosetan zabaltzen da, azkura handia eraginez. |
| Kolera | Bakterioa | Ze: Ur kutsatuaren bidez, egoera txarrean dauden elikagaiak jatean. | Hesteetan eragina eta beherako larriak. |
| Loguraren gaitza | Protozooa | Ze: Tse-tse euliaren ziztada. | Sukarra, buruko mina, nahasmena, nekea, lo-zikloaren aldaketa. |
| Malaria | Protozooa | Ze: Anopheles eltxo emearen ziztada. | Sukarra, hotzikarak, giharretako mina, ondoeza, gibelean kalteak. |
| Meningitisa | Birusa/Bakterioa/Onddoa | Zu: Gaixoak eztula edo doministiku egitean. | Sukarra, buruko mina, garondoa zurrundu, meningeak handitu, hilkorra izan daiteke. |
| Poliomelitisa | Birusa | Ze: Gaixoarekin kontaktua, kutsatutako ura edatea. | Batzuetan gripearen sintomak, kasurik larrienetan paralisia. |
| Sifilia | Bakterioa | Zu: Sexu-harremanen bidez. | Azalean orban gorri txikiak, txankroa (organo genitaletan zauriak), arnasteko zailtasunak. |
| Giza papiloma | Birusa | Zu: Sexu-harremanen bidez. | Organo genitaletan hanturak (gerora minbizia eragin dezake). |
| Parotiditisa | Birusa | Zu: Eztula edo doministiku egitean, listu bidez. | Sukarra, buruko mina, eztarriko mina, gose falta. |
| Gastroenteritisa | Birusak, bakterioak, parasitoak | Ze: Elikagai edo ur kutsatua edatean, gaixotutako pertsona batekin kontaktuan jartzean. | Tripako mina, buruko mina, beherakoa, gorakoa, ondoeza, hotzikarak. |
Osasuna eta Ongizatea
Osasuna erabateko ongizate fisiko, mental eta sozialeko egoera da, ez soilik gaixotasunik edo osasun-arazorik ez izatea.
Osasuna Kontuan Hartzeko Alderdiak
- Ezaugarri fisiko eta mentalak.
- Bizimodua.
- Osasun-laguntzako sistema.
- Gizarte-ingurunea.
Osasun Aholkuak
- Ez erre.
- Egunero ordu erdi ariketa fisikoa egin.
- Alkohola neurriz hartu (+18).
- Ez hartu drogarik.
- Sexu-harremanak neurriekin izan.
- Zirkulazio-arauak bete.
- Lanean segurtasun-neurriak bete.
- Automedikatu beharrean, medikuari galdetu.