Fundamentos e Clasificación da Lubricación Industrial: Viscosidade, Graxas e Aceites

Fundamentos da Lubricación e Engraxe

Para reducir o desgaste das pezas, a perda de enerxía e a xeración de calor ocasionada polo rozamento, realízanse bos acabados superficiais nas pezas rozantes. Ademais, interponse un lubricante entre as pezas móbiles para evitar que rocen entre si.

Obxectivos da Lubricación

A lubricación mellora os rendementos das máquinas reducindo o desgaste polo rozamento, facilita a evacuación de calor, evita a oxidación, limpa e tamén diminúe o ruído, xa que fai unha transmisión máis harmónica. A función principal dos fluídos hidráulicos é xerar forzas.

Os Lubricantes son substancias capaces de formar unha película entre as pezas ou mecanismos en movemento, logrando reducir o rozamento.

Clasificación dos Lubricantes

1. Lubricantes Líquidos (Aceites)

• Aceites vexetais e animais: Coa acción do osíxeno, oxídanse e xeran ácidos corrosivos.
• Aceites minerais: Obtéñense do refinado do petróleo e de certos carbóns.
• Aceites sintéticos: Creados por reacción química de hidrocarburos. Ofrecen mellores propiedades lubricantes, maior viscosidade, mellor fluidez e soportan mellor as temperaturas. Pódense combinar con aceites minerais ou compostos. Engádenselle aditivos.

2. Lubricantes Sólidos

Úsanse cando non é posible usar os líquidos ou pastosos, empregados en medios con temperaturas extremas e presións elevadas. Os máis empregados son o grafito e o talco, que se aplican pulverizados ou en lubricantes líquidos e pastosos.

3. Lubricantes Pastosos (Graxas)

Compostos por un 80% de aceite mineral ou sintético ao que se lle engade un espesante, xerando unha forma pastosa. O aceite proporciónalle á graxa a súa propiedade lubricante, mentres que o espesante achega consistencia e resistencia á auga. Tamén se engaden aditivos que melloran certas propiedades.

Conceptos clave das Graxas

• Punto de gota: Temperatura na cal a graxa se transforma en aceite. Débese ao aumento de temperatura nas superficies de rozamento e xera a lubricación.
• Consistencia: Unha graxa fluída permite o bombeo centralizado. Unha graxa consistente permanece no lugar depositado e, ademais de lubricar, úsase como selado para evitar a entrada de contaminantes ao mecanismo.

Características Fundamentais dos Lubricantes

• Viscosidade: Resistencia que mostran as moléculas dun líquido a fluír. Esta varía coa temperatura (Tª) e a presión:
  • O aumento de temperatura diminúe a viscosidade.
  • O aumento de presión diminúe a viscosidade.
• Untuosidade: Capacidade dun lubricante para adherirse a unha superficie, aguantando longo tempo.
• Densidade: Relación entre a masa dun corpo e o espazo que ocupa.

Escalas e Clasificación da Viscosidade

Medición da Viscosidade

• Viscosidade Dinámica: O tempo que un líquido tarda en fluír a través dun tubo a unha determinada temperatura (medida en centipoise).
• Viscosidade Cinemática: Cociente entre a viscosidade dinámica e a densidade do produto en cuestión (medida en centistokes).

Clasificacións Estándar

• Viscosidade SAE: Utilizada para lubricantes de automoción. Desígnase mediante un número que indica un intervalo de viscosidade e divídense en aceites para o motor e aceites para engraxes.
  • Van acompañados de 'W' (Winter) para temperaturas frías.
  • Cando non aparece 'W' (para temperaturas quentes), reciben o nome de monogrado.
  • Aos aceites multigrado engádenselle aditivos e son válidos para calquera temperatura.
• Viscosidade ISO: Utilizada para aceites na industria. A viscosidade divídese en 18 grupos, desde os máis finos ata os máis espesos, designándose a viscosidade media.
• Clasificación AGMA: Utilizada para lubricantes de caixas redutoras ou engraxes. Pasan o aceite por un colador para comprobar a viscosidade.

Composición dos Lubricantes

Os lubricantes están compostos por aceites base aos que se lles engaden aditivos que achegan características específicas para un traballo correcto e concreto. Os aditivos melloran o índice de viscosidade, actúan como antioxidantes e anticorrosión, son deterxentes e dispersantes, antidesgaste ou de extrema presión, entre outros.

Réximes de Lubricación

Unha das principais funcións do lubricante é introducirse nas irregularidades do acabado superficial.

1. Lubricación Límite: Cando o lubricante entre os dous corpos é pequeno (exemplo: arranque de máquinas).
2. Lubricación Hidrodinámica: As superficies están totalmente separadas polo aceite.
3. Lubricación Mixta: Capas de aceite con espesores comprendidos entre a lubricación límite e a hidrodinámica.
4. Lubricación Elastohidrodinámica: Xérase nos corpos con movemento en rotación (exemplo: bolas dos rodamentos).

Sistemas de Lubricación

Lubricación Manual

Utilízase cando non se require un engraxe continuo (sistemas de bola, graxa consistente, de copa, etc.).

Lubricación Automática

• Sistemas Non Centralizados: Posúen cartuchos nun só punto.
• Sistemas Centralizados: Poden ser por engraxe por baño de aceite, engraxe por bomba, engraxe por barboteo ou engraxe por pulverización.