Función de Relación Animal: Estímulos, Receptores e Respostas

A Función de Relación e o Comportamento

A capacidade de reaccionar ante estímulos constitúe a base da función de relación. A facultade de percibir estímulos denomínase sensibilidade. Os animais poden ter sensibilidade fronte a estímulos físicos e químicos. Ademais, estes estímulos poden provir tanto do exterior coma do interior do propio organismo.

O conxunto de respostas que un animal desenvolve fronte aos estímulos, principalmente externos, constitúe o comportamento. Por outro lado, as respostas a determinados estímulos, principalmente internos, son as responsables da homeostase, grazas á cal os organismos se acomodan e se adaptan aos cambios.

1. Receptores: Estruturas de Captación de Estímulos

Nos animais, as estruturas encargadas de recibir os estímulos chámanse receptores. Polo tanto, os receptores son os que obteñen a información das condicións do seu medio e das condicións internas do animal, manténdoo informado do seu estado e situación.

Os receptores poden estar formados por unha ou varias células especializadas. Os máis sinxelos son simples terminacións nerviosas ou células illadas, especializadas e en contacto directo con neuronas. Noutras ocasións, os receptores encóntranse situados en estruturas máis complexas que facilitan a recepción dos estímulos e protexen os elementos receptores. Nestes casos, constitúen os órganos dos sentidos.

1.1. Clasificación dos Receptores segundo a Orixe do Estímulo

Os receptores pódense clasificar de moitas formas. Dependendo da procedencia do estímulo que capten, poden ser:

• Exterorreceptores: Son aqueles que captan información proveniente do medio externo do animal.
• Interorreceptores: Son sensibles a informacións do interior do organismo.

Á súa vez, os interorreceptores pódense clasificar en:

• Propiorreceptores

  Informan sobre a postura, a tensión muscular, etc. Encóntranse distribuídos nos músculos, tendóns e articulacións.

• Viscerorreceptores

  Informan da actividade visceral e dos cambios no medio interno, por exemplo, variacións de temperatura, pH ou concentración de gases (O₂ e CO₂). Localízanse diseminados por todo o organismo.

1.2. Clasificación dos Receptores segundo o Tipo de Estímulo

En función do estímulo a que son sensibles, diferéncianse:

• Quimiorreceptores: Son sensibles a estímulos de natureza química. Por exemplo, receptores olfactivos e gustativos.
• Termorreceptores: Informan sobre variacións de temperatura. Por exemplo, os corpúsculos de Krause e os de Ruffini da pel de vertebrados.
• Fotorreceptores: Detectan estímulos luminosos. Por exemplo, receptores da visión.
• Mecanorreceptores: Son sensibles a estímulos mecánicos tales como variacións de presión, rozaduras, sons, etc. Por exemplo, receptores do tacto e da audición.

Todos os receptores se caracterizan pola súa alta especificidade, é dicir, que cada receptor é sensible unicamente a un estímulo determinado, mentres que non é capaz de percibir outros tipos de estímulos.

2. Percepción: Procesamento da Información

Cando un animal recibe un estímulo a través dun receptor, este transfórmao nun sinal nervioso que é enviado a un centro nervioso. Nestes centros, os sinais nerviosos son procesados e interprétase a información que levan; polo tanto, é nos centros nerviosos onde se perciben as sensacións captadas por medio dos receptores.

Así, por exemplo, é o oído o que recibe o estímulo auditivo (onda sonora), pero son os lóbulos temporais do cerebro os que interpretan o sinal que reciben a través do nervio auditivo. Desta forma, son os lóbulos temporais os que interpretan a información e perciben as sensacións auditivas.

3. Efectores: Execución da Resposta

Unha vez que o centro nervioso correspondente recibiu e interpretou a información, procésaa e elabora unha resposta axeitada ao tipo de estímulo percibido. Aínda que algúns estímulos non implican ningunha resposta por parte do animal, moitos deles fan que o animal responda dalgunha maneira.

Cando o animal responde a un estímulo, os centros nerviosos envían un sinal, en forma de impulso nervioso, a través dos nervios, cara aos órganos efectores, que son os encargados de levar a cabo a resposta.

3.1. Tipos de Resposta

A resposta dun animal pode ser de dous tipos:

• Resposta motriz: Implica un movemento. Os órganos efectores deste tipo de respostas son os músculos, que se contraen ou relaxan cando reciben un impulso nervioso. Esta contracción ou relaxación provoca o movemento dalgunha parte do animal.
• Resposta secretora: Implica a secreción dalgunha substancia. Os órganos efectores son as glándulas, que se encargan de producir e segregar diferentes substancias químicas cando reciben os impulsos nerviosos correspondentes.