Fisikako Oinarrizko Lege eta Kontzeptuak

Keplerren Lehen Legea

Planeta guztiak orbita eliptikoetan higitzen dira, eta Eguzkia elipsearen fokuetako batean dago.

Keplerren Bigarren Legea

Planeta eta Eguzkia lotzen dituen lerro zuzenak azalera berdinak ekartzen ditu denbora-tarte berdinetan. Lege hau planeten momentu angeluarraren modulua kontserbatzen delako ondorioztatzen da.

Keplerren Hirugarren Legea

Planeta baten higiduraren periodoaren karratua zuzenki proportzionala da planetatik Eguzkiraino dagoen batez besteko distantziaren kuboarekiko.

Badakizkigu, lehendik lortuta, satelite baten abiadura orbitalaren (v) eta biraketa-periodoaren (T) adierazpenak:

Biraketa-periodoaren eta erradio orbitalaren arteko erlazioa lortzeko, v-ren adierazpena T-ren adierazpenean idatziko dugu, eta ondoren, ber bi egingo dugu:

Lege honen bitartez, planeta baten masa kalkula daiteke, baldin eta planetak satelite bat badu, gutxienez, eta satelitearen biraketa-periodoa eta erradio orbitala badakizkigu. Planetaren masa zuzenean ondorioztatzen da Keplerren hirugarren legetik:

Eremu-lerroak

Puntu bakoitzean, eremu grabitatorioaren intentsitate-bektorearen norabidea indar-lerroen tangentea da, eta noranzko berekoa. Bestalde, eremu-lerroen dentsitatea eremu-lerroekiko perpendikularra den gainazalaren azalera-unitatea zeharkatzen duten lerroen kopurua da, eta eremu grabitatorioaren moduluaren proportzionala da.

Gainazal Ekuipotentzialak

Balio bereko potentzial grabitatorioa duten puntuak biltzean, gainazal ekuipotentzialak deritzen gainazalak lor ditzakegu. Gainazal ekuipotentzialak eremu-lerroen perpendikularrak dira edozein puntutan. Masa bat gainazal ekuipotentzial bereko puntu batetik bestera eramatean, eremu grabitatorioak egiten duen lana nulua da. W = m (V_A - V_B) = 0. Masa puntualaren kasuan, potentzialak balio bera du masatik distantzia berdinera dauden puntu guztietan. Beraz, gainazal ekuipotentzialak zentroa masan duten esfera zentrokideak dira.

Indar-eremu Kontserbakorrak

Indar-eremua kontserbakorra da partikula bat A puntutik B puntura eramateko eremuaren indarrek egindako lana hasierako eta amaierako puntuen mende baino ez dagoenean, hau da, egindako bidearen mende ez dagoenean.

Coulomben Legea

Bi karga elektriko puntualen arteko erakarpen- edo aldarapen-indarra bi kargen biderkaduraren zuzenki proportzionala da eta bien arteko distantziaren karratuaren alderantziz proportzionala.

Eremu Elektrikoa

Gorputz kargatu batek karga elektrikoa edukitzeagatik bere inguruko espazioan sortzen duen perturbazioari eremu elektrikoa deritzo.

Eremu Elektrikoaren Intentsitatea

Espazioko puntu bateko eremu elektrikoaren intentsitatea (E) puntu horretan karga positibo unitatea jarriz gero, azken honek jasango lukeen indarra da.

Faradayren Legea

Indukzio elektromagnetikoa deritzon fenomeno hori lege matematiko baten bidez formula daiteke: Faradayren legeak. Lege horrek zera dio: Zirkuitu bateko indar elektroeragile induzitua, zirkuitu horretan sortzen den fluxu magnetikoaren aldaketaren abiaduraren berdina da, zeinuz aldatuta.

Lenzen Legea

Faradayren saiakuntzetatik ondoriozta daitekeenez, zirkuitu batean induzitutako korronte elektrikoa zirkuituan zeharreko fluxu magnetikoaren aldaketaren ondorioz sortzen da. Korronte induzituaren noranzkoa determinatzeko araua Lenzen legea (1834) da: Induzitutako korrontearen noranzkoa korronte hori sorrarazten duen kausaren aurka egiteari dagokiona da.