A Filosofía de Descartes: Racionalismo, Dúbida e Existencia

TEXTO 1: O Discurso do Método e o Racionalismo Cartesiano

Contextualización Filosófica

O texto forma parte do Discurso do método (1637), onde René Descartes establece os principios fundamentais do seu racionalismo, un movemento clave no pensamento moderno. Este contexto insírese no proceso de ruptura co escolasticismo medieval e a busca dun saber fundamentado na razón, como resposta ao escepticismo e ao empirismo crecente. A obra reflicte tamén a influencia do desenvolvemento das ciencias matemáticas no século XVII.

Crítica e Valoración Persoal

O método cartesiano influíu de xeito decisivo na epistemoloxía moderna, pero foi obxecto de críticas. Por exemplo, Nietzsche considerou que esta obsesión pola evidencia limitaba a diversidade e profundidade da experiencia humana, reducindo a realidade á súa dimensión racional. Persoalmente, resulta destacable a influencia que esta metodoloxía tivo no pensamento científico, pero tamén se pode cuestionar se o exceso de racionalismo pode levar a unha visión excesivamente reducionista da realidade.

TEXTO 2: As Meditacións Metafísicas e a Certeza do Cogito

Contextualización Filosófica

Este texto pertence ás Meditacións Metafísicas (1641), unha das obras fundamentais do pensamento moderno. Nela, Descartes expón a súa célebre “dúbida metódica”, un proceso radical para cuestionar todo o coñecemento adquirido. O fragmento pertence á segunda meditación, onde o filósofo introduce a certeza fundamental do cogito: “Eu penso, logo existo” (Cogito, ergo sum), que serve como base indubidable para reconstruír o saber.

Crítica e Valoración Persoal

A idea cartesiana de que o pensamento é a base da existencia tivo grande influencia, pero tamén foi obxecto de críticas. Por exemplo, Heidegger sostén que Descartes reduce o ser humano á súa capacidade de pensar, ignorando aspectos fundamentais como a existencia corporal e emocional. Persoalmente, considero que o cogito é unha ferramenta poderosa para fundar o coñecemento, pero a súa dependencia exclusiva do pensamento abstrae excesivamente a experiencia humana.

TEXTO 3: A Proba Cartesiana da Existencia de Deus

Contextualización Filosófica

Este texto pertence á cuarta parte do Discurso do método (1637), onde Descartes presenta a súa famosa “proba da existencia de Deus”. Trátase dunha reflexión metafísica central no seu pensamento, onde combina o racionalismo coa tradición escolástica, influída por autores como Santo Anselmo e Tomé de Aquino. Este argumento insírese no contexto máis amplo do seu intento por establecer fundamentos seguros para o coñecemento humano.

Crítica e Valoración Persoal

Esta demostración foi criticada por filósofos posteriores, como Kant, quen rexeitou a idea de que a existencia sexa unha perfección que se poida deducir a partir dun concepto. Kant sostén que a existencia non é unha propiedade que se poida incluír na definición dun ser. Persoalmente, valoro o rigor e a coherencia do argumento de Descartes, pero considero que o salto desde a idea de perfección á existencia real de Deus pode non ser completamente evidente para todos os lectores.