Fernando VII.aren Erregealdia (1814-1833)

Fernando VII.aren Erregealdia eta Absolutismoaren Berrezarpena (1814-1820)

Valençayko Itunaren ostean (1813), Fernando VII.a Espainiara itzuli zen, baina erregeak ez zuen ituna onartu, ezta Cadizen egindako legeak ere. Fernando VII.a 1814an lehorreratu zen Valentzian. Iritsi zenean, Pertsiarren Manifestua argitaratu zen, eta horrela, 1814ko maiatzean, erregearen botere absolutua berrezarri zen, Cadizko Gorteek egindako lanak bertan behera utziz.

Napoleon garaituta, Europako monarkiek Aliantza Santua egin zuten mugimendu liberala gelditzeko. Fernando VII.ak iraganera itzuli nahi zuen; horretarako, Inkizizioa, gremioak, foruak berrezarri eta desamortizatutako lurrak itzuli zituen.

Errepresio bortitza baliatu zen, heriotza-zigorra barne. Espainiako lehen erbesteratzea gertatu zen: frantsestuak eta liberalak, errepresio bortitza jaso ez zezaten, Ingalaterrara eta Frantziara joan ziren. Han, sistema konstituzionalak ezagutu eta konspirazioak egin zituzten.

Espainiak Amerikako independentziaren aldeko gerrei egin zien aurre. Errege Ogasuna behea jota zegoen. Gobernuak ezegonkortasun handia sortu zuen. Desgobernu egoerak ogasun publikoaren zorra ekarri zuen, batez ere Amerikako gerrengatik. Monarkia absolutuak ez zeukan irtenbiderik.

1814tik aurrera hainbat pronuntziamendu militar izan ziren. Liberalek bazekiten ahulak zirela eta militarren laguntza behar zutela boterea lortzeko. Horrela, zenbait pronuntziamendu izan ziren, baina guztiak porrot egin zuten.

Hirurteko Liberala (1820-1823)

1820an, Cabezas de San Juaneko armadaren altxamendua izan zen, Rafael de Riegok gidatuta. Fernando VII.ak 1812ko Konstituzioaren zina egin behar izan zuen, eta horrela Hirurteko Liberala hasi zen.

Lehen Gobernu Liberalaren Neurriak:

• Preso politikoak askatu.
• Inkizizioa deuseztatu.
• Agintari konstituzionalak beren karguetara itzuli.
• Gorteak hautatzeko hauteskundeak deitu.
• Milizia Nazionala sortu.
• Erreforma politiko eta ekonomikoak (prentsa askatasuna, elkarte abertzaleak, etab.).

Aldi berean, juntak sortu ziren, bi botere mota bereiziz: gobernua (liberalismo instituzionala oinarri zuena) eta juntak (herri-oinarriko liberalismoa ordezkatzen zutenak).

Bi liberal talde nagusi zeuden: moderatuak (Martínez de la Rosa, 'hamabikoak') eta erradikalak (Romero Alpuente, 'veintenos' edo 'exaltatuak', 1812ko Konstituzioaren defendatzaileak). Haien artean arazoak sortu ziren.

Gobernu moderatua ez zen erradikalen gogokoa. Gobernuak Uharteko Armada desegitea erabaki zuen, eta horrek erradikalen haserrea piztu zuen. Moderatuek, berriz, elkarte abertzaleak deuseztatu zituzten.

Moderatuek 1812ko Konstituzioa erreformatu nahi zuten, moderatuagoa egiteko, baina porrot egin zuten.

Moderatuen Erreformak:

• Komentuak eta gremioak deuseztatu.
• Jabetzen loturak eta maiorazkoak deuseztatu.

Horrela, ogasun publikoa hobetu nahi zuten.

1822an, Errege Guardia estatu-kolpea ematen saiatu zen, baina Milizia Nazionalak geldiarazi zuen. Horren ondorioz, moderatuak ahuldu egin ziren eta erradikalek hartu zuten boterea.

Absolutismoaren Berrezarpena eta Hamarkada Zorigaitza (1823-1833)

Testuinguru horretan, Luis XVIII.ak San Luisen Ehun Mila Semeak armada Espainiara bidali zuen, eta horrela herrialdea inbaditu zuten, tropa erregezaleen laguntzaz. Horrela, gobernuak Cadizera ihes egin zuen, eta urrian Fernando VII.ak botere absolutua berrezarri zuen.

Hasieran, errepresio politikoa oso bortitza izan zen. Liberal asko berriro erbesteratu ziren; ihes egitea lortu ez zutenak hil edo espetxeratu zituzten.

Absolutisten Erreformak:

• Helburua iraganera itzultzea zen, baina administrazioa modernizatuz.
• Ogasuna eta administrazioa erreformatzea.
• Erreforma fiskalak krisi egoerari aurre egiteko (kolonien galera): Kontu Auzitegia sortu, zor publikoa murriztu, meatzaritza plana.
• Aldaketak estatuaren administrazioan.

Absolutista batzuek pentsatzen zuten erregea liberalen mende zegoela, eta horrela bere anaiarengan (Karlosen) konfiantza jarri zuten. Horrek Karlisten altxamenduak bultzatu zituen; haiek absolutismo purua ezartzea nahi zuten.

Ondorengotza Auzia

• Berrespen Pragmatikoa (Pragmática Sanción)
• Lege Salikoa
• La Granjako gertaera ('rey pachucho')
• Elisabet II.a
• Maria Kristina erregeordea