A evolución do galego como lingua escrita e falada

Los pronombres personales de dativo de interés

son me, che, lle, nos vos, lles, los problemas de solidaridad, son: che vos de familiaridad y lle, lles de cortesía. La colocación de los pronombres suele ir después del verbo, pero se coloca antes:si son oraciones negativas, interrogativas, exclamativas desideratas subordinadas, también va adelante si es con determinados adverbios como xa asigña ainda mesmoo, sempre tamen, acaso ata, seica, ben, etcétera. Y con los indefinidos ningen nada, ningún, ninguna, alguen, algo, ambos, ambas, bastante, calquera mesmo, todo, todos, todas, con los infinitivos y gerundios. Si forman parte de la perífrasis de infinitivo el pronombre puede ir con el verbo auxiliar o con el verbo auxiliado. Si esta en gerundio va con el verbo auxiliar o detrás del verbo auxiliado. Y si es participio, el pronombre va siempre con el verbo auxiliar.

O galego no século 19

segue sendo neste período unha lingua falada pola maior parte da poboación pero paralelamente ó castelán continúa a sua expansión xa que as clases medias urbanas se van castelanizando e tres factores que propiciaron a extensión da lingua castelán foron os xornais o aumento do número de escolas de educación primaria, a presencia de empresarios e comerciantes foráneos catalanes maragatos principalmente ó mesmo tempo o galego aparece como lingua escrita e retoma o seu cultivo literario que se consolidará no período que chamamos o xurdimento protagonizado por Rosalía, Curros e Pondal principalmente, tamén ten lugar a aparición da prensa en galego o primeiro xornal escrito integramente no noso idioma é o Tío Marcos da Portela creada en 1876 en Ourense por Valentín Lamas Carvajal.

Conxugación dos verbos

1ª conxugación cantar

presente canto

copretérito cantaba

pretérito cantei

antepretérito cantara

futuro cantarei

pospretérito cantaría

presente de subxuntivo cante

pretérito de subxuntivo cantase

modo imperativo canta cantade

infinitivo conxugado cantar cantares cantar cantarmos cantardes cantares

2ª conxugación coller

presente collo

copreterito collia

preterito collin

antepreterito collera

futuro collerei

pospreterito collería

presente del subxuntivo colla

preterito de subxuntivo collese

imperativo colle collede

infinitivo conxugado collercolleres coller collermos collerdes colleren

3ª conxugación partir

presente parto

copretérito partia

pretérito partin

antepretérito partira

futuro partirei

pospretérito partiría

presente de subxuntivo parta

pretérito de subxuntivo partise

modo imperativo parte partide

infinitivo conxugado partir partires partir partirmos partirdes partiren

Os escritores no século 19

recuperan o galego como lingua escrita carecen nun primeiro momento dunha normativa que a fixe o escritor transcribe a lingua falada na súa comarca moi ensuciada pola influencia do castelán deste modo nos textos desta época aparecen abundantes dialectalismos castelanismos e vulgarismos estes autores adoptaron comomodelo o castelán que era a lingua que mellor coñecía e partindo dela representaban los fonemas galegos no caso dos fonemas inexistentes no castelán vacilaban ao representalos o n velar admitia diversas grafías unha, um-ha, un-a, un a, .... o fonema palatal fricativo xordo é dicir o x podia ser representado mediante o x o g o a j sendo os dous ultimos etimoloxías comúns ao portugués algúns exemplos son deixar, jamais , gente tamén se empregaba en gran número de apóstrofos e guións para marcar as construcións que se producían entre as palabras e como consecuencia da tendencia dialectalista representábanse o sesep e menos gheada a medida que as obras se van publicando os autores abandonan os dialectalismos e procuran unha lingua común que non se va a ser ningún dialecto concreto senón que responde a una lingua estándar esta fase acadarase a finalmente no século vinte