Euskera perpaus motak

Menderakuntzazko perpausak

Perpaus kontsekutiboa

Honen, horren, hain

Horren argia da, ezen azterketa guztiak gainditzen baititu

Hain...bait-

(esaldi laburretan)

Hain da potoloa, ez baita atetik sartzen.

Hainbeste, honenbeste, horrenbeste:

(kantitatea adierazi)

Hainbeste + ezen/non + -(e)n/-bait

Hainbeste negar egin du, non begiak gorrituta dituen.

Horrenbeste korrika egin dut, ezen arnasarik ezin baitut hartu.

Halako moldez/gisaz:

(modua adierazi)

Halako moldez/gisaz + non/ezen + -bait

Halako moldez mintzo zen, non ulertzea ezinezkoa baitzen

Kausazko perpausa

Zergatia adierazten dutenak

- (e)lako, - (e)lakotz...

Nahi izan dudalako etorri naiz.

- t(z)eagatik:

Aditz iz. (-te,-tze) + -agatik

Gezurra esateagatik bidali nau.

-t(z)arren:

Aditz iz.(-te,-tze) + -arren

Gezurra esatearren zigortu nau.

Azalpenak ematen dituztenak

Eta

Etxean gelditu nintzen, asko ikasi behar nuen, eta.

Bait-

Oso nekatuta dago, korrikan ibili baita.

-(e)nez gero, -(e)nez :

Aditz jokatua + -(e)nez gero/

(e)nez

Etorri garenez gero, ikusi egingo dugu.

-(e)la eta

Eguraldi txarra zela eta, ez ginen mendira joan.

-(e)la bide/kausa/medio

Krisia dela medio, ezin da ezer egin.

Bestelakoak

Zeren(eta)...:

Zeren(eta) + bait-/-(e)n

Kalean lasai gelditu zen, zeren berak ez baitzekien zer gertatu zen barruan.

Ze:

Ze + eta.

Ez egin hondartzarako planik, ze eguraldi txarra dator eta.

Ezen:

Ezen + -bait/-(e)n

Telefonoz deitu behar diot, ezen bere urtebetetzea baita.

Perpaus kontzesiboak

Arren:

A jokatugabea + arren

A jokatua + -(e)n + arren

Negua izan arren eguraldi ona daukagu.

Etorri ez den arren, telefonoz deitu du.

Nahiz (eta):

Nahiz (eta) + A jokatua + -(e)n

Nahiz (eta) + A jokatugabea

Nahiz eta asko edan duten, ez dira mozkortu.

Nahiz ez irabazi, zoriondu egin dugu.

-agatik (ere):

A jokatugabea + -agatik

Lana ez lortuagatik, lasai egon zen.

Euria eginagatik, ez ginen etxean gelditu.

Baina

Egingo dut, gogo handirik ez dut, baina.

-ta ere, -rik ere:

A jokatugabea + -ta/-rik + ere

Hori jakinda ere, berdin dio.

Eroturik ere, ez nuke horrelakorik egingo.

Gabe/barik ere

Entzun gabe ere, badakit nor den.

Esan barik ere egingo dut.

-(e)la(rik) ere, ba-...ere:

A jokatua + -(e)la(rik) + ere

Ba- + A jokatua + ere

Edonork deitzen ez duelarik ere, zuk ireki atea.

Neuk ikusi banuen ere, ez nion ezer esan.

-(e)na...-(e)la + (ere)

Esaten duena esaten duela, zuek ez sinetsi.

Etortzen zaren egunean etortzen zarela ere, deitu niri.

-(e)nean

Iratzargailuak jo duenean jaiki naiz.

eta gero

Guk alde egin eta gero deitu zuen.

-enez geroztik

Ikerren irteten hasi denez geroztik, ez digu kasurik egiten.

bezain pronto

Ane heldu bezain pronto negarrez hasi zen.

-la(rik)

Haren hitz jarioa entzuten ari nintzelarik lanean jarraitu nuen.

Bestelakoak: eta behingoan, -enerako, ondoren, -tzerakoan, aitzinean, -tzean, orduko…

Baldintzazko perpausak

Ba-:

*Ezezkoetan: ba- mendeko  perpausaren amaieran

Loteria tokatzen bazaizu, etxe berria erosiko duzu.

Baldin ba-…

Liburuak ekartzen baldin badituzu, lehenago egingo duzu.

(behin)…-(e)z gero:

Ahal izanez gero, ekarriko dizut opariren bat.

-t(z)ekotan

Parisera joatekotan, frantsesa ikasi beharko dugu.

Ezik/ezean

Neuk ikusi ezik, ez dut sinetsiko.

Baldintzazko beste esapide batzuk: bestela, bertzenaz, osterantzean, ezpabere…