Euskararen Legitimitatea eta Hiztun Berrien Tokia: Bertsolaritza eta Hizkuntza-Identitatearen Azterketa

Artikulu honek euskararen legitimitatea eta hiztun berrien tokia aztertzen ditu, bertsolaritza eta hizkuntza-identitatearen ikuspegitik. Euskal hiztun berriek beren hizkuntza-identitatea buruz duten autopertzepzioa aztertzea da azterlanaren helburu nagusia, bereziki euskeraz ondo jakin baina familia kanpo ikasi dutenak.

Euskal Hiztun Berrien Autopertzepzioa

Artikuluak euskal hiztun berrien jarrerak, esperientziak, motibazioak eta euskararen alde zer egiteko prest dauden azaleratzen ditu. Gainera, identitatearen konfigurazioan euskal hiztun berriei euskara ikasteak zer ekarpen egin dien zehaztea du helburu. Euskararen erabilera eta transmisioarentzat lagungarriak diren elementuak, eta baita kaltegarriak edo inhibitzaileak direnak, aurkitzea ere bilatzen du.

Euskal Hiztun Legitimoaren Pertzepzioa

Artikuluak euskal hiztun legitimo bezala hautemateko euskal hiztun berrien eta gainerakoen auto-pertzepzioan zein elementu diren eraginkorrak identifikatzen ditu. Bereziki, euskal hiztun legitimo bezala hautemateko euskalkien edota bat-bateko erregistro ez-formalen erabileraren garrantzia zehaztea du helburu.

Hizkuntza Gutxituen Ikerketaren Testuingurua

Artikuluak hizkuntza gutxituen ikerketaren testuinguruan, gaur egungo nazioarteko hiztun berrien eta jatorrizko hiztunen inguruko eztabaidari ekarpena egiten dio.

Bertsolaritzaren Legitimazio-Bideak

Artikuluak bertsolaritzaren, euskararen erabileraren eta hizkuntza-legitimitatearen arteko harremana aztertzen du, bereziki hiztun berriei dagokienez. Era berean, benetakotasunaren ideologiak "bertsolari legitimotzat" hartzen denaren pertzepzioan nola eragin duen eta pertzepzio horrek denborarekin izan duen bilakaera aztertu nahi du.

Tradizionalki Hiztun Legitimoa Kontsideratua

Tradizionalki, bertsolari legitimoak ezaugarri eta ezaugarri jakin batzuk betetzen zituztenak hartzen zituen bere gain, hala nola euskaldun zaharra izatea, bertsotan modu naturalean ikasi izana eta bertso-eskola batean ikasi ez izana. Bertso-adierazpenaren berezkotasuna eta benetakotasuna balioesten zituen benetakotasunaren ideologiagatik gertatu zen hori.

Hizkuntza-Legitimitatearen Garrantzia

Garrantzitsua da hizkuntza gutxituetako hizkuntza-legitimitatea aztertzea, hizkuntza horiek biziraupenari eta biziberritzeari buruzko erronkei aurre egin behar dietelako. Hiztun legitimoa nor den hautemateak eragina izan dezake hiztun berriak sartzeko eta hizkuntza gutxitua sustatzeko eta zaintzeko.

Aitor eta Nahiaren Hiztun Legitimitatea

Azterlanean argudiatzen da Aitor eta Nahia bertsolaritzaren testuinguruan bidezko hiztuntzat hartzen direla, bertso-munduan aktiboki parte hartzen dutelako eta euskararekin lotutako diskurtsoak sortzeko eta zabaltzeko gaitasuna dutelako. Euskara aldatzeko eta sustatzeko eragiletzat hartzen dira.

Hiztun Berrien Miresmenaren Deserosotasuna

Hiztun berriak izateagatik miresmena jaso arren, Aitor eta Nahia deseroso senti daitezke, batzuetan euskararekin duten harremana ohiko hiztunena baino naturalagoa edo egiazkoa ez delako ideian oinarritzen delako miresmen hori. Deserosotasun-sentimenduak ere sor ditzake, haien eta besteen arteko aldea nabarmentzen duelako.

"Ama-Hizkuntzaren Ideologia" eta Benetakotasunaren Balioa

Ama hizkuntzaren ideologia ideia hau da: ama hizkuntza pertsona batek modu egiazkoenean pentsatzen eta adierazten duena da. Benetakotasunaren balioa hizkuntza baten benetako hiztunak modu natural eta espontaneoan bereganatu zutenen ustearekin lotzen da, modu formalagoan edo beranduago ikasi zutenen aldean.

Benetakotasunaren Balioaren Negoziazioa Bertsolaritzan

Azken urteotan, bertsolari legitimoaren ideiak bilakaera izan du eta negoziatu egin da ezaugarri tradizional guztiak nahitaez betetzen ez dituzten bertsolariak sartzeko. Bertso eskolaren garrantzia aitortu da eta hainbat profiletako hiztun eta hiztun berrientzako lekua ireki da, nahiz eta benetakotasunaren ideologiak oraindik ere eragina izan bertsolari legitimoa nor den hautemateko orduan.

Hizkuntza-Mudantza eta Sozializazio Elebiduna

Artikuluak hizkuntza-mudantza eta sozializazio elebiduna aztertzen ditu, euskararen erabileraren eta transmisioaren ikuspegitik.

Hizkuntza-Mudantza: Aldaketa Hizkuntza Praktiketan

Bizitza-zikloan ohiko gertatzen den izaki baten itxura fisikoa edo ezaugarrietan aldaketa izateari egiten dio erreferentzia. Pertsona batek bere hizkuntza praktikak aldatzen dituenean mudantza gertatzen da, hizkuntza errepertorioan aldaketa bat gertatzen denean. Muda linguistikoa gertatzen da pertsona batek lehen hitz egiten ez zuen hizkuntza bat bere hizkuntza-errepertorioan sartzen duenean, edo lehen pertsona edo egoera jakin batzuetan erabiltzen zuen hizkuntza aldatzen duenean, azken honi guk ohitura-aldaketa deitu diogu.

Mudantza-Momentu Arrakastatsuenak Euskararen Kasuan

Artikuluak euskararen kasuan mudantza-momentu arrakastatsuenak aztertzen ditu, hala nola seme-alabak euskaraz haztea, bikote elebidunak edo euskaldunak eratzea eta lagun berriak sortzea, zeinetan euskara baita komunikazio-hizkuntza nagusia.

Alderantzizko Mudantza: Hizkuntza Erabiltzeari Uztea

Euskararen kasuan behin betiko muda egiteko ezinbestekoa suertatu den gakoa kontzientzia izan da, bizitzaren edozein unetan gertatu daitekeena. Euskararen egoera gutxituak hiztunen aldetik jarrera proaktiboa, konpromisoa eskatzen du, muda egiteko baldintza mesedegarrietan egonik ere. Hori ezik muda ez da egiten edo eginda ere behin betikoa ez dela eta alderantzizko muda egin litekela uste dugu.

Sozializazio Elebiduna: Bi Kodeen Irakaspena

Haurrek beren jardueretan hizkuntza portaeren irakaspen berariazkoa egitean datza. Sozializazio elebiduna izan duten haurrek bi hizkuntzak ikastearekin batera bi kodeak nola erabili, non, norekin eta zertarako, bi kodeak noiz bereizi, noiz nahasi ere ikasten dute.

Babesguneak eta Zubi-Espazioak

Artikuluak babesguneak eta zubi-espazioak aztertzen ditu, hizkuntza-mudantza eta hizkuntza-praktikak aldatzeko prozesuetan duten garrantzia azpimarratuz.

Babesgunea: Hizkuntza Gutxitua Erabiltzeko Espazioa

Gizarte-espazioak non hizkuntza gutxitua erabili nahi dutenek horrela egin dezaketen, hori egitea "normala" eta espero daitekeena dela ontzat ematen delako. Hizkuntza-mudantzan erabiltzea ohikoa da. Baina babesgunea ez da bakarrik hizkuntza gutxituaz hitz egitea espero daitekeen espazioa. Puigdevall et al.-ek (2019: 128) aipatu dutenez, babesgunea hizkuntza-zuzentasun aldetiko arauak erlaxatu daitezkeen espazioa izateaz gain, norberaren burua, eguneroko bizitzan testuinguru konplexuagoetan aurkeztu aurretik, modu ezberdinean aurkezteko (edo aurkezten saiatzeko) espazio egokia ere bada: babesgunea den espazioak mudantza prozesua egiten laguntzen du eta legitimatzailea izan daiteke berez.

Ekintza-Ikerketa Partehartzailea: Aktibazio Prozesua Sustatzea

Mudantza-prozesuak sakontasunez ezagutzeaz gain, gazteei bere aktibazio prozesuan aurrerapenak egiteko baldintza mesedegarriak eskaintzea izan da, hau da, eraldaketa egiteko beharrezkoa duten kontzientzia soziolinguistikoa garatzeko eta hizkuntza-praktikak aldatzen hasteko espazio bat eskaintzea.

Hausnarketa Soziolinguistiko Kritikoa: Kontzientzia Hartzeko Espazioa

Ikerketa-proiektua hausnarketa soziolinguistiko kritikoa egiteko eta kontzientzia hartzeko espazioa izan da, non banaka eta taldean hausnartu den, esperientziak partekatu diren eta talde-dinamiketan ezagutza, denon artean, eraikitzen joan dena. Eraldaketari begira hausnarketa ezinbestekoa da: benetako hizkuntza-praktikak zeintzuk diren konturatzea, erabilerari begira gako mesedegarriak eta oztopoak zeintzuk diren, zer den egingarria, zein ondorio daukan norberaren eta besteen jokabideak, zein aurreiritzi dauzkagun eta antzeko auziez gogoeta egitea funtsezkoa da kontzientzia hartzeko eta erabilera-patroiak aldatzeko.

Zubi-Espazioa: Ikaskuntza Berriak Ahalbideratzea

Zubi-espazioa "mendekotasun-egoera baten eta ekitatea gertatu eta finkatu den beste egoera baten artean" ezartzen dena da. Espazio horietan, ikaskuntza berriak ahalbideratzen dira, "sozializazio berriak" bizitzen dira, diskurtso eta praktika alternatiboak sortzen dira eta horiek pertsonei "boterea" ematen diete, hau da, zubi-espazioan ikasitakoak eta bizi izandako eraldaketak ahaldundu egiten ditu hiztunak, eta aldaketa horiek beste espazio batzuetara eramateko gai bihurtzen dira. Ondorioak: Zubi-espazioa da espazio batean ikasitakoa, beste espazio batera eramatea ikasitakoa erakusteko.

Arnasguneak eta Euskararen Biziberritzea

Artikuluak arnasguneak eta euskararen biziberritzea aztertzen ditu, euskararen erabilera eta transmisioaren ikuspegitik.

Arnasgunea: Euskal Hiztun Portzentai Altuak Dituzten Herriak

Euskaldun portzentai altuak diren (4. eremuan dagoen udalerria) herriak, euskera bizi diren herriak, belaunaldi belaunaldiz erabiltzen denean modo naturalki, familia barruko transmisioa bermatuta dagoela.

Bengoetxeak Egindako Ikerketaren Emaitzak

Arnasguneetan, familia presentzia ahuldu dela, euskal hiztunen dentsitatea jeitsi dela. Aldaketa asko eman dira, erabileran eta portzentaiki ere.

UEMA: Udalerri Euskaldunen Mankomunitatea

Udalerri Euskaldunen Mankomunitatea da. Arrazoiak: gune euskaldunetan euskararen erabilera arlo sozial guztietara zabaltzea eta udal euskaldun guztiekin euskara nagusi izango den lur-gunea antolatzea. Helburua: Euskara sustatzea euskal udalerri maila altua dutenena, eremu pribatuetan ere. Baldintzan sartzeko: Euskaldunak eta ia euskaldunak, %70 gutxienez izan behar dira. Euskaldunak: Hitz egiteko gai. Ia euskaldunak: Ulertzeko gai. Honen bietako gehiketa %70 ematen badu, UEMAn sartu ahal dira.

Hizkuntza-Errepertorioa eta Erregistroa

Artikuluak hizkuntza-errepertorioa eta erregistroa aztertzen ditu, hizkuntza-erabileraren eta hizkuntza-aldaketaren ikuspegitik.

Hizkuntza-Errepertorioa: Eskura Ditugun Hizkuntzak eta Aldaerak

Hizkuntza errepertorioa gure eskura ditugun hizkuntzak eta aldaerak dira. Egoeraren arabera, bere hizkuntza errepertoriotik zein aukeratu eta erabiliko direnak erabakitzen du.

Erregistroa: Egoeraren Araberako Aldaerak

Lekua, Garaia, Denbora, Pertsonak: Nork hitz egiten duen eta nori, Bi pertsonen arteko harremana: ezaugarriak, adina, sexua.

Helburua: Sozializatzea edo Informazioa Transmititzea

Helburu transakzionala.

Eralatibismo Linguistikoa eta Hizkuntza-Determinismoa

Artikuluak erlatibismo linguistikoa eta hizkuntza-determinismoa aztertzen ditu, hizkuntzak pentsamenduaren eta errealitatearen pertzepzioaren gainean duen eraginaren ikuspegitik.

Eralatibismo Linguistikoaren Teoria

Hizkuntza-determinismoa da hizkuntzak eragina duela eta baldintzatzen duela pertsonek errealitatea pentsatzeko eta hautemateko duten modua. Hau erlatibitate linguistikoaren bertsio sendoagoa da, hizkuntzak kategorizazioa, memoria eta pertzepzioa zehazten dituela dioena.

Kode-Alternantzia eta Hizkuntza Ideologiak

Artikuluak kode-alternantzia eta hizkuntza ideologiak aztertzen ditu, euskararen erabilera eta transmisioaren ikuspegitik.

Kode-Alternantzia: Hizkuntzen Nahasketa

Artikuluak kode-alternantzia zein gizarte taldek erabiltzen duen gehiago aztertzen du. Kode alternantziaren kontrako jarrerak daudela aztertzea, giza talde ezberdinek era ezberdinetara erabiltzen dutela, eta kode alternantzia nola baloratzen den euskaldunen artean.

Garbitasuna eta Benetakotasunaren Ideologiak

Garbitasuna kode alternantzirik ez erabiltzeari deritzo, hau da, euskara hutsean hitz egitea. Hibridazioaren kontrako ideologia da, hau da, hizkuntzak nahastea txarra delakoaren ustea. Gaztelania mehatxua da euskararako.

Benekotasuna, ordea, hiztun natibo batek naturaltasunez hitz egitea da, kode alternantzia eta guzti. Lurralde jakin batekin lotzen da, adieraziz pertsona hori nongoa den. Hiztun natiboak autoritatea du leku jakin batekin lotzen bada bere hizkera.

Metodologia: Hizkuntza Ideologiak Jasotzea

Hizkuntza ideologia desberdinak jaso zituen, bakoitza modu batera jasotzen dela. Euskaldun zahartzat hartzen bazaitue, egindako kode-alternantzia ondo hautematzen da, kolokialtasunarekin lotzen da. Bestea, berriz, euskaldun berria izanda txarto hautematzen da.

Emaitza Nagusiak: Kode-Alternantziaren Balorazioa

Hizkuntza gutxituentzat mehatxu gisa ikusten zuen; Aldi berean, ordea, funtsezko elementutzat ikusten da Euskal erregistro informalak sortzeko. Interpretazioa ezberdina da, ikertzen den hiztuna hiztun berria den arabera. Kode alternantzia naturaltzat hartzen da hiztun nabito batentzat. Batzuetan autentizitatea garbitasuna baino gehiago baloratzen da.