Euskara eta hizkuntza erromanikoak

1. Noiz idatzi zen euskarazko lehen liburua? Nork idatzi zuen? Zein izan zen haren latinezko izenburua?

• 1545.Urtean idatzi zuen Bernat Decheparek,Linguae Vasconum primitiae

2. Zein ondorio izan zuen XX. Mendeko industrializazioak euskararen bilakaeran? Zergatik?

• Urte gutxitan gutxiengo baten hizkuntza bilakatu zen; izan ere, euskaldun asko nekazaritza guneetatik hirira lekualdatu zen. Espainiako Estatutik gaztelaniaz hitz egiten zuten langile ugari etorri ziren gurera lanera, eta gaztelaniazko eskolak nagusitu ziren

3. Zer euskalki nagusi erabili zituzten euskara batua sortzeko?

• Lapurdi, Gipuzkoa eta Nafarrokoak; zehazki, Elizondo, Beterri eta Sarakoak

  
  

4. Noiz hasi zen Euskal Pizkundea?

• 19.Mendean (1972) Euskal Pizkundea hasi zen

-Zer izan zen?

Azken karlistaldiaren (1876) eta Gerra zibilaren (1936) artean geratu zen euskal mugimendu soziokulturala

-Zer pentsatzen zuten?

Euskal nortasuna hizkuntzaren bidez defenda zitekeela

-Zer egin zuten?

Ekintza ugari antolatu zituzten: kultur aldizkariak, Euskal Jaiak eta Lore jokoak…

5. Francoren diktadura garaian (1936-1976), zelako egoera bizi izan zuen euskarak hegoaldean?

• Frankismoa gogor jazarri zitzaion euskarari.

6. 1998 an, zer euskalki bereizi zituen Koldo Zuazok?

• IDATZIZKO MAPAN: 6. Mendebaldekoa, erdialdekoa, nafar-lapurtera, zuberotarra, ekialdeko nafarrera eta nafarrera.

AHOZ: lapurtera, behe - nafarrera, zuberera, gipuzkera, bizkaiera eta nafarrera.

7. Zer erabaki zuten Euskaltzaindikoek 1968 an, Arantzazuko bileran?

• EUSKARA BATUA deituriko erregistro idatzia onartu eta sustatzea erabaki zuten.

8. Zertan eragin zuen Euskal Herrian erromatarren hedapenak?

• Indartu eta egonkortu egin zen

9. 197o eko hamarkadaren amaieratik gaur egunera, zer mugimendu eta aldaketa sortu dira eskola mailan, kultura mailan, komunikabideetan eta teknologia berrietan?

• 1960ko hamarkadan, euskaldunek beren mintzaira berriz eskuratzeko mugimendua abiatu zuten. Hegoaldean, lehen ikastolak sortu ziren, erran nahi baitu euskara hutsean ikasteko parada ematen zuten lehen eskolak.  Euskal kulturaren aldeko mugimendua hasiz zen.  Helduek euskara ikasteko helburuaz, AEK eratu zen, eta Euskaltzaindia, buru - belarri sartu zen normalizazioaren alde. Ikastolen sarearekin batera, euskara hutsezko D ereduko eskola publikoa era garatu zen.  Euskal herriko komunikabide garrantzitsuenak elebakarrak izaten jarraitzen zuten harren, euskara hutsezko komunikabideak sortuko ziren. Egun, dauden telebista, kate eta irrati nagusietatik soilik bat da euskara hutsean. Egunkari bakarra dago idatzia euskara hutsean, eta tokian tokiko aldizkariak dira euskaraz idatzita dauden bakarrak.

• Egun, internet bidezko komunikazioaren eta globalizazioaren aurrean ahalegin esanguratsuak egiten ari gara komunikabide berrietan euskararen presentzia areagotzeko.

10. Zer hizkuntza izan dira euskararen familia berekoak?

• Euskarak ez zuela jatorririk, familia zabal batetik gelditutako hizkuntza bat.