Euskal Osasun Sistema: Administrazioa, Prestazioak eta Arreta Mailak

Administrazio autonomikoa

Autonomia-erkidego bakoitzak bere Osasun Zerbitzua eratu behar du. Funtzio nagusiak:

• Osasun-prestazioak kudeatzea: osasun-zerbitzuen berezko zorroa.
• Osasun-zerbitzuak lurralde osoan zehar antolatzea.

Osasun-plangintza

Plangintza honako hauen bidez egiten da:

• Osasun Barrutiak: Prestazioak irizpide geografiko, demografiko, sozioekonomiko, kultural, komunikazio-bide eta instalazio sanitarioen arabera kudeatzeko barrutiak (200.000-250.000 biztanle).
• Oinarrizko Osasun Eremuak: Osasun barrutien banaketak, herritar guztiek lehen mailako arretarako sarbidea izan dezaten. Osasun-zentroen eragin-eremua (5.000-25.000 biztanle).

Toki-korporazioak

Udalek eta Aldundiek Osasun Barrutietako zuzendaritza-organoetan parte hartzen dute. Honako hauekin zerikusia duten funtzioak dituzte:

• Ingurumenaren kontrol sanitarioa: kutsadura, urak, hondakinak, etab.
• Industrien, garraioaren, eraikinen, etxebizitzen, elikagaien banaketaren eta horniduraren osasun-kontrola.
• Gizarte-zerbitzuak.

OSNren Prestazioak

OSN (Osasun Sistema Nazionala) Estatuko Administrazioaren eta autonomia-erkidegoen osasun zerbitzuen multzoa da. Osasun-arretako prestazioak herritarrei zuzendutako prebentzio, diagnostiko, terapeutiko, errehabilitazio eta osasun sustapeneko zerbitzuak dira.

Osasun Lege Orokorraren 49. artikuluak ezartzen du autonomia-erkidego bakoitzak bere osasun-zerbitzua eratu eta kudeatu behar duela.

Zerbitzu Zorroa

Zerbitzu Orokorren Zorroa

Osasun-zerbitzu guztiek biztanleei eskaini behar dizkieten prestazioen gutxieneko zerrenda da. Autonomia-erkidegoek prestazio guztiak ziurtatzeko behar diren baliabide ekonomikoak bideratu behar dituzte, osasun-arreta egokia jasotzeko berdintasuna eta irisgarritasuna bermatuz.

Zerbitzu Osagarrien Zorroa

Autonomia-erkidego bakoitzak ezartzea erabakitzen dituen prestazio gehigarriak dira, Osasun Ministerioari jakinaraziz. Autonomia-erkidegoek modu independentean finantzatu beharko dituzte.

EAEko adibideak:

• Jaioberrien baheketa, sortzetiko gaixotasun espezifiko batzuetara zabalduta (metabolopatiak).
• Lagundutako giza ugalketa eta ezarpena aurreko diagnostiko genetikoa, beste inguruabar espezifiko batzuetara hedatuak.
• Sexu-aldaketa.
• Ortodontzia, ahosabai-arteka edo ahosabai-ezpain arteka duten pertsonentzat.
• Hartutako kalte zerebralaren neuropsikologia.

Lehen Mailako Arreta

• Ezaugarriak: Irisgarritasuna eta hurbiltasuna.
• Jarduerak: Osasunaren sustapena eta gaixotasunaren prebentzioa. Osasun-arazo ohikoenak konpontzeko gaitasun teknikoa.
• Sarbidea: Librea, osasun-sistemarekiko lehen kontaktua.
• Zentroak: Osasun-zentroak eta kontsultategiak.
• Arreta Erregimena: Osasun-zentroan eta etxean.
• Funtzioak:
  1. Osasun-arazoen kontsulta, arreta eta jarraipena.
  2. Osasuna sustatzeko eta gaixotasuna prebenitzeko jarduerak eta programak (banakakoak, familiakoak eta komunitarioak).
  3. Oinarrizko birgaitze-jarduerak.
  4. Prozedura diagnostikoak (miaketa fisikoa, probak) eta terapeutikoak (sendaketak, josturak) agintzea eta egitea.
  5. Talde bereziei zuzendutako zerbitzu espezifikoak: emakumeak, haurrak/nerabeak, adinekoak, etab.
  6. Arreta aringarria.
  7. Osasun mentalaren arreta, arreta espezializatuko zerbitzuekin koordinatuta.
  8. Irakaskuntza eta ikerketa.
  9. Aho-hortzen osasunerako arreta.

Arreta Espezializatua

• Ezaugarriak: Konplexutasun teknikoa.
• Jarduerak: Konplexutasun eta kostu handiagoko baliabide diagnostiko eta terapeutikoak.
• Sarbidea: Lehen mailako arretatik deribazioz, edo larrialdi handietan.
• Zentroak: Anbulatorioak eta ospitaleak.
• Arreta Erregimena: Modu anbulatorioan edo ospitaleratuta.
• Funtzioak:
  1. Laguntza espezializatua.
  2. Eguneko ospitaleak, kirurgia anbulatorioa.
  3. Ospitaleratzea.
  4. Etxeko ospitalizazioan laguntzea.
  5. Prozedura diagnostikoak (erradiografiak, TAC, ekografiak) edo terapeutikoak.
  6. Arreta aringarria.
  7. Osasun mentalaren arreta.
  8. Defizit funtzionala duten pazienteen errehabilitazioa.