Sintaxia

Perpaus elkartuak (116. or)

Aditz bat baino gehiago duten perpausak.

Motak:

• 1. Juntadurazkoak:

Maila bereko perpausak.

• • 1.1Juntagailuz

    • 1.1.1Emendiozkoa (kopulatiboa) → ETA

    • 1.1.2Hautakaria (disjuntiboa) → EDO, ALA (galderetan), edota, nahiz, zein

    • 1.1.3Aurkaria (adbertsatiboa) → BAINA, BAIZIK, BAINO, EZPADA

  • 1.2Alborakuntzaz

    • 1.2.1 Hutsa → Koma bidez

    • 1.2.2 Errepikapenezkoa → Nahiz… nahiz…, bai… bai… etab.

• 2. Menderakuntzazkoak: MP PNren menpe

Perpaus bat da eta ez da aldatzen eta bestea, berriz, nagusi horren barruan txertatzen da osagarri gisa.

· Menderagailuak:

• Aurrizkiak

• Atizkiak

• Hitz solteak

· Sailkatzeko irizpideak:

• Forma edo itxuraren araberako sailkapena:

  • Erlazio hizkiaren araberako sailkapena da. Lau mota daude:

• Esanahia edo funtzioaren araberako sailkapena:

  • Horren arabera ISak, IZLGak edo ADLGak bete ditzaketen funtzioak betetzen dituzten mendeko perpausak izango ditugu.

  • Funtzio motak

• • 2.1 IS funtzioa

    • 2.1.1Konpletiboak

    • Zer?

    • -ela, -enik, -t(z)ea…

    • O. Z. / Subj.

    • Adib.: Irratiak esan du euria egingo duELA.

PN MP, konpletiboa O.Z.

• Adib.: Ura eta TEA osasuntsua da.

MP, konpletiboa Subj. PN

• • • 2.1.2 Zehargalderak

      • Zer?

      • Galdera barnean

      • Galdetu, galdetzaileak

      • (ea) -en, -en ala ez

      • O. Z. funtzioa

      • Adib.: Ez dakit noiz iritsiko garEN.

                                        PN         MP, Z.G. O.Z.

• 2.2 IZLG funtzioa

  • 2.2.1 Erlatiboak

    • Izen bati buruzko azalpena

    • en, -t/dako, -riko…

    • Funtzioa: Izlg

    • Ondokoa isil daiteke (*)

    • Adib.: Etorri dEN mutila nire anaia da.

                    MP, erlat. Izlg            PN

“mutila” PN  barruan → ondokoa

(*) Ondokoa islduta → “-a” PN

          Etorri dENa nire anaia da.

                   MP, erlat. Izlg        PN

• 2.3 ADLG funtzioa

1. 2.3.1 Denborazkoak

• Noiz?

• -enean, -en bitartean…

• Adlg

• Adib.: Eskolatik irten zirENEAN istripua ikusi

          zuten.

      MP, Denb. Adlg.               PN

1. 2.3.2 Moduzkoak

• Nola?

• -en moduan, bezala…

• Adib.: Aitak esan duEN BEZALA prestatu du

          bazkaria.

      MP, Mod. Adlg.                 PN

1. 2.3.3 Konparaziozkoak

• Bi termino konparatu

• baino, -ago

• baino gutxiago, gehiago

• adina, bezain

• Adib.: Ni zu zarEN BAINO zaharrAGOa naiz.

    MP, Konp. Adlg.              PN

1. 2.3.4 Helburuzkoak

• Zertara? Zertarako?

• -t(z)era, -t(z)eanean…

• Adib.: Erosketak egiTERA joan da Donostira.

  MP, Helb. Adlg.       PN

1. 2.3.5 Kausazkoak

• Zergatik?

• -lako, bait-, eta…

• Adib.: Hondartzara joango naiz eguraldi ona

          BAITago.

  PN MP, Kaus. Adlg.

1. 2.3.6 Baldintzazkoak

• Baldintza

• ba-, -ez gero…

• Adib.: Garaiz irtengo BAgina, autobusa hartuko genuke.

  MP, Bald. Aldg. PN

1. 2.3.7 Kontzesiboak

• Nahiz eta, arren…

• Gaztelerazko “aunque”

• Adib.: Gezurra esanaGATIK, lasai gelditu da.

  MP, Kontz. Aldg.       PN

(!) esanagatik (kontz.) =/ esateagatik (kaus.)

1. 2.3.8 Kontsekutiboak

• Hain… non… bait-, Hainbeste… ezen… -en

• Adib.: HAIN da altua NON ez dEN inon sartzen.

PN     MP, Konts. Adlg.