Europa no Século XIX: Liberalismo, Nación e Constitucións

Conclusión: A disimetría europea no século XIX

Na primeira metade do século XIX, o Antigo Réxime desaparece da Europa Occidental. En Europa Oriental, o liberalismo non triunfa; hai tímidos avances do liberalismo, como en Rusia (cun triunfo de carácter socioeconómico como foi a abolición da servidume en 1861), o que marca unha diferenza que se manterá ao longo de toda a Idade Contemporánea.

Existiron conflitos complexos, destacando o do Antigo Réxime fronte ao liberalismo. Pero xa aparece, de forma clara en Francia, o conflito entre o liberalismo e a democracia. Cómpre salientar tamén a implicación do fenómeno nacionalista, xa que moitas loitas de 1830 e, sobre todo, de 1848, están vinculadas a proxectos nacionais. En último termo, habería que engadir de forma tímida o fenómeno do socialismo, presente en xuño de 1848 en Francia.

Os réximes liberais

Constrúen unha estrutura política, económica, social, etc. específica.

A Constitución

A Constitución é un elemento común a todos os réximes liberais que exemplifica a ruptura co Antigo Réxime. Esta Constitución sempre se define porque é un documento elaborado a partir da soberanía nacional. Hai outros documentos constitucionais que se elaboran a partir da soberanía do monarca (estatutos reais en España ou da época da Restauración). Cando nos enfrontamos a un texto constitucional debemos fixarnos no preámbulo deste texto, xa que aí veremos de onde procede, quen o elabora; no caso de que o fixese un monarca soberano, estariamos ante unha Carta Outorgada. É el, como soberano, facendo uso da súa vontade, quen concede unha Carta Constitucional. No caso de que se faga desde a soberanía nacional no Parlamento, é propiamente unha Constitución.

As razóns esenciais dunha Constitución son limitar o poder (e, por tanto, a división de poderes, equilibralos, etc.) e garantir liberdades e dereitos. Cando se promulga unha Constitución, o que se pretende é dotar de estabilidade ao Réxime.

Por iso, os liberais, normalmente, prefiren a Monarquía porque o monarca sitúase sempre á marxe da loita política; depositando nel certas atribucións, dótase ao sistema dunha figura predominante que está máis aló das inestabilidades propias dos resultados electorais. Tamén porque está pensada para cumprir a función de paliar os efectos da ruptura do Antigo Réxime respecto aos estamentos derrotados (nobreza e Igrexa), porque o rei, ao ser un aristócrata, posibilita a atracción dos sectores aristocráticos, así como da Igrexa.

Prefiren tamén a tendencia ao bicameralismo, é dicir, construír un poder lexislativo, un Parlamento, bicameral. Así, só unha das cámaras responderá de forma estrita ás eleccións. A outra terá unha posición máis estable e conservadora.