Estrutura Socioeconómica de Galicia: Desafíos Demográficos e Desenvolvemento Rexional

Demografía e Estrutura Urbana

Dinámica Poboacional

A poboación de Galicia presenta unha escasa vitalidade, de modo que perdeu peso no conxunto do Estado *español*. Esta falta de vitalidade é apreciable na forte tendencia ao avellentamento e nas baixas taxas de natalidade e fecundidade, que están entre as máis baixas de Europa.

A densidade de poboación é lixeiramente superior á media española, pero cun reparto cada día máis desequilibrado a favor das provincias occidentais, zonas onde se localizan os máis importantes núcleos urbanos. Aínda que o crecemento urbano foi constante, a porcentaxe de poboación rural segue sendo moi elevada, o que se traduce nun alto número de traballadores no sector primario en detrimento do de servizos.

Sistema Urbano Galego

Galicia presenta un sistema urbano en que destacan:

• Dúas metrópoles rexionais: *Vigo* e *A Coruña*.
• Cinco cidades de tamaño medio: *Santiago*, *Ourense*, *Lugo*, *Ferrol* e *Pontevedra*.

Xunto a elas, numerosas vilas actúan como centros directores do seu contorno rural.

Desequilibrios e Desenvolvemento Económico

Contexto Socioeconómico

A autonomía solucionou algunhas cuestións de reivindicación histórica, pero noutros aspectos, como os socioeconómicos, seguen existindo graves problemas e fortes desequilibrios.

Galicia contaba para a realización das actividades económicas cunha man de obra relativamente alta, pero escasamente cualificada, especialmente no sector primario. Para corrixir esta deficiencia, o Fondo Social Europeo investiu considerables cantidades de diñeiro na Formación Profesional.

Pola súa posición xeográfica e polas súas estruturas económicas, Galicia forma parte das denominadas *rexións periféricas* da Europa Comunitaria. Trátase de zonas que teñen unha serie de trazos característicos, entre os que destacan as especiais dificultades para afrontar con éxito o seu desenvolvemento.

O Sector Primario (Agrario)

O sector agrario conserva aínda moitas áreas de policultivo e minifundio. A pesar das importantes transformacións apreciables desde finais da década dos oitenta, segue sendo un sector con moitas carencias. A entrada de España na Europa Comunitaria non corrixiu as deficiencias, senón que, incluso nalgún caso, acentuou os problemas.

O sector agrario perdeu importancia no conxunto da economía galega en favor do sector servizos. Moitas das terras están sen traballar debido á escasa rendibilidade das producións tradicionais. Paralelamente, produciuse a modernización e mecanización das explotacións, especialmente as producións de leite ou carne; pero estas sufriron continuas dificultades provocadas pola imposición de cotas da UE e polos baixos prezos pagados.

O Sector Secundario (Industrial)

O sector industrial é feble e moi dependente do sector público e de multinacionais que non pechan os ciclos produtivos en Galicia. A política de axuste e reconversión afectou duramente a Galicia, afectando especialmente a construción naval, un sector que medrara moito na década dos anos sesenta e setenta, e ao que a crise mundial colleu en plena expansión.

Nin as medidas de choque que debía pór en práctica a *Zona de Urxente Reindustrialización (ZUR)*, nin as propostas pola *Zona de Industrialización en Declive (ZID)*, todas elas destinadas a paliar os efectos do desemprego e da desindustrialización, lograron resultados aceptables.

Industrias de Transformación e Téxtil

Importante crecemento experimentan as industrias transformadoras dos produtos da pesca e da acuicultura, tanto no sector das conservas como do conxelado. Destacan empresas como:

• Pesca e Acuicultura: *Pescanova*, *Calvo*, *Jealsa*, *Frinsa*.

O auxe máis espectacular é o do sector téxtil, en que destaca a multinacional **Inditex**, con base en Arteixo, nas proximidades da Coruña, creadora dunha nova modalidade de produción flexible e con tendas espalladas por todo o mundo. Ademais, existen numerosas empresas de marca de tamaño medio dirixidas por deseñadores galegos de prestixio.

Estrutura Empresarial

O sector empresarial caracterízase polo predominio da pequena e mediana empresa de carácter familiar que manteñen estruturas moi tradicionais. Seguen tendo un enorme peso as empresas non galegas que actúan a través de filiais. Fronte a isto, destacan as multinacionais como **Inditex**, **Pescanova** ou **COREN**.

O Sector Terciario (Servizos e Turismo)

O turismo é un dos sectores máis dinámicos, potenciando valores específicos como a gastronomía, o patrimonio cultural e o turismo rural, co que se pretende revitalizar o interior, moi despoboado como consecuencia do éxodo rural.

Infraestruturas e Conectividade

As infraestruturas viarias, aínda que experimentaron un considerable avance e mellora, presentan fortes carencias e constitúen un dos factores que maior influencia negativa exercen sobre os intentos de desenvolvemento dunha rexión. Neste sentido, cómpre lembrar que:

• A primeira autoestrada galega non entrou en funcionamento ata abril de 1979 (*A Coruña-Santiago*).
• Os proxectos para dotar a Galicia de vías rápidas aínda non están completados.
• O ferrocarril iniciouse tardiamente e segue sendo unha posibilidade perdida pola falta de desenvolvemento.

Todo isto contribúe a que Galicia permaneza afastada dos centros de gravidade económicos, especialmente os mercados europeos máis dinámicos, situación que se trata de paliar mediante a potenciación dos portos marítimos, especialmente os de *Ferrol*, *A Coruña* e *Vigo*.