España no Século XIX: Crise, Liberalismo e Restauración Borbónica

A Crise da Monarquía Borbónica

Carlos IV, coa **Revolución Francesa**, a monarquía española declaroulle a guerra a Francia. **Godoy** deulle un xiro radical á política exterior, enfrontándose a **Gran Bretaña**. A dimisión de Godoy levou á abdicación de Carlos IV en **Fernando VII**, quen foi deposto por Napoleón, que impuxo a **Xosé Bonaparte**.

A Guerra de Independencia

Foi unha **resistencia popular española** contra as tropas francesas, destacando a vitoria na **batalla de Bailén**. Posteriormente, Napoleón enfrontouse a Rusia, onde as súas tropas foron derrotadas. Asinouse o **Tratado de Valençay**, polo cal Fernando VII recuperou a coroa e Napoleón retirou as súas tropas.

O Retorno do Absolutismo

Tras a guerra, **restaurouse o absolutismo**, anulando a obra das **Cortes de Cádiz**. Os **liberais** foron perseguidos, o que xerou numerosas disputas e pronunciamentos.

O Trienio Liberal

Durante este período, creouse a **Milicia Nacional**, un corpo de voluntarios armados para defender o réxime liberal.

A Década Ominosa

Caracterizouse por unha **gran represión contra os liberais**. Houbo unha **perda das colonias americanas**, o que provocou unha crise económica agravada pola guerra contra os franceses. A **Pragmática Sanción**, que permitía a sucesión de **Isabel II** en contra da **Lei Sálica**, desencadeou unha guerra civil.

As Guerras Carlistas

Carlistas

Defendían a **tradición** (Deus, Patria e Rei) e o **absolutismo**, apoiando a Carlos María Isidro.

Isabelinos

Partidarios de **Isabel II**, eran **liberais** e defensores dunha **monarquía constitucional**, co apoio da rexente **María Cristina**. Tras sete anos de guerra, os Isabelinos venceron, culminando no **Convenio de Vergara**.

As Reformas Liberais e a Rexencia de María Cristina

Durante a rexencia de **María Cristina**, os **progresistas** accederon ao poder. A **Constitución de 1837** estableceu a **soberanía nacional**, a **división de poderes**, **dereitos individuais**, un sistema electoral censatario e un parlamento bicameral. Posteriormente, os **moderados** tomaron o poder, dando un xiro conservador. María Cristina dimitiu.

A Rexencia de Espartero

Espartero impulsou medidas **librecambistas** e personalistas. Dimitiu obrigado polos moderados, o que anticipou a **maioría de idade de Isabel II**.

A Década Moderada

Caracterizouse por un goberno **conservador e centralista**. A **Constitución** estableceu o **sufraxio restrinxido** e a **soberanía compartida** entre as Cortes e a Coroa. Sentáronse as bases da estrutura institucional e administrativa liberal. Creouse un **Código Penal** e a **Garda Civil**.

O Bienio Progresista

Os **progresistas** volveron ao poder. Espartero formou un novo goberno co obxectivo de restaurar a **Constitución de 1837**. Promovéronse unha nova **desamortización** e a **Lei de Ferrocarrís**.

Crise do Sistema Isabelino

A **oposición ao liberalismo** aumentou, xurdiron novos grupos políticos e a situación empeorou cunha **crise económica**.

A Revolución de 1868: A Gloriosa

O monopolio de poder, o descrédito da monarquía e os novos ideais democráticos iniciaron a **Revolución Gloriosa**. Formouse un **goberno provisional** e convocáronse novas Cortes, que aprobaron a **Constitución de 1869**. Esta establecía a **monarquía parlamentaria**, o **sufraxio universal masculino**, **dereitos individuais e colectivos**, a **separación da Igrexa e do Estado** e a **liberdade relixiosa**.

A Monarquía Democrática (Amadeu I)

**Amadeu de Savoia** foi o novo rei. Contou co apoio da coalición no goberno, pero enfrontou a oposición dos moderados e unha nova **guerra carlista**. Renunciou ao trono en 1873.

A Primeira República Española

Procurou **reformas sociais** e un **estado federal**. Caracterizouse pola **inestabilidade**, coa **guerra carlista** e a **cubana** gañando moita importancia. A inestabilidade e os conflitos levaron ao fin do réxime republicano en 1874, coa restauración da monarquía en **Afonso XII**, fillo de Isabel II, establecendo un réxime conservador e presidencialista.

A Restauración Borbónica: Cánovas del Castillo

**Cánovas del Castillo** promoveu a **Constitución de 1876**. Esta establecía un sistema de **partidos políticos que se alternaban no poder** (o **turnismo**). Tiña un carácter moderado, aberto e flexible, defendendo a **monarquía constitucional**, a **propiedade privada** e un **estado centralizado e unitario**.

A Crise de 1898

En **Cuba**, logo de tres anos de guerra, os insurxentes contaron co apoio de **EEUU**, que declarou a guerra a España. España perdeu as súas **últimas colonias**, o que xerou un profundo **pesimismo**.

O Liberalismo en Galicia

O liberalismo entrou de forma lenta en Galicia debido ao forte apoio do **absolutismo** nas **clases dominantes**.