Espainiako Migrazioak, Garraioa eta Demografia: Analisia eta Bilakaera

Biztanleen Migrazioak Espainian

Migrazioa pertsona bat bere jaioterritik beste norabait lekualdatzea da. Leku jakin bateko emigranteen eta inmigranteen arteko aldeari migrazio saldoa deritzo.

Kanpo Migrazioak

XIX. mendearen bigarren erditik aurrera, Espainiako II. Errepublika arte:

• Helmugak: Afrika iparraldea, Amerika eta Europa.
• Ondorioak: Gazteen emigrazioak biztanleria eta baliabideak orekatzea ekarri zuen.
• Emigrante gehienak: Galizia, Asturias eta Kanariak.

1929ko krisiaren ondoren:

• Emigrazioa Afrikarantz zuzendu zen, Amerikako herrialdeek bertaratzea zaildu zutelako.

Arrazoi politikoengatik (Gerra Zibila eta ondorengoa):

• 300.000 lagun inguru irten ziren Espainiatik: Frantzia, Sobietar Batasuna eta Mexiko.
• 1946 arte, ez zen langile kanpo emigraziorik egon.

1960tik aurrera:

• Hasierako helmugak: Argentina, Brasil, Venezuela.
• Ondoren: Frantzia eta Europa.
• Faktore bultzatzaileak: Espainiako gobernuaren erraztasunak eta pezetaren debaluazioa (1959ko Egonkortze Plana).

Atzerriko Inmigrazioa

Espainia emigrante emaile izatetik inmigrante hartzaile izatera pasa da. Etorkinak:

• Errefuxiatuak eta asilodunak.
• Etorkin ekonomikoak (kopuru handiagoa azken urteotan).

Jatorria: Tradizionalki, Maroko, Filipinak eta Portugal. Azken urteotan, beste herrialde batzuetatik ere bai.

Etorkin hartzaile nagusiak: Madril, Katalunia, Andaluzia, Valentziako Erkidegoa.

Barne Migrazioak

Motak:

1. Sasoikoak edo aldi baterakoak (ziklikoak).
2. Behin betikoak (iraupen luzekoak).
3. Pendularrak (eguneroko joan-etorriak, lanera edo ikastera).

XIX. mendearen hondarretik aurrera:

• Landatik hirira aldatzea.
• Kostaldeko biztanleriaren hazkundea (1920-1930).
• Demografia-egituraren aldaketa.

I. Mundu Gerraz geroztik:

• Itsasoz bestaldera emigratzeko zailtasunak.
• Primo de Riveraren diktadurako herri lanak.
• 30eko hamarkadako mahastien krisia.

1930-1940: Biztanleen mugimenduak ez ziren oso handiak izan.

1950eko hamarkada:

• Egonkortze Planak ekonomia jarduera berrabiarazi zuen.
• Industria-eskualdeetarako migrazioa.
• Metropoli-barruti handiak sortu ziren.

Turismoaren eragina: Migrazio-mugimenduaren norabidea aldatu zuen (Mediterraneoko kostaldea eta Kanariak).

Errepideko Garraioa

Errepideen sareak biztanleen guneak lotzen ditu. Azpiegitura giltzarria da lurraldearen komunikaziorako eta egiturarako.

a) Sarearen egitura: Erradiala da, Madril erdigunea izanik. Estatuaren ikuskera zentralista islatzen du. Modernizazio-prozesuan dago, ibilgailuen joan-etorrietara eta garapen ekonomikora egokitzeko.

b) Eskumenak: Estatua, autonomia-erkidegoak eta aldundiak (bakoitzak bere sarearen ardura du).

c) Ezaugarri teknikoak: Askotarikoak. Estatuko sarea, oro har, egokia da. Aldundietako eta udaletako errepideek, berriz, gabezia gehiago dituzte.

d) Trafikoa: Errepideak hartzen du bidaiarien eta merkantzien trafiko gehiena.

e) Lurralde-desorekak:

• Dentsitate handiena: Ekonomia garatuena duten guneetan (Madril, Valentzia, Katalunia), biztanleria sakabanatua dutenetan (Galizia) eta lurralde zatikatua dutenetan (Kanariak eta Balearrak).
• Trafiko-intentsitatea: Handiagoa zeharkako korridoreetan, hiri, industria eta turismo-gune nagusietan.
• Komunikazio-erraztasuna: Hobea industria- eta turismo-guneetan. Kalitate handiagoa Madril, Zaragoza, Bartzelona inguruetan. Okerragoa Galizia eta Gaztela eta Leonen.

f) Azpiegitura Plan Gidaria (1993-2007): Helburuak: komunikazio-erraztasuna, bidearen kalitatea eta segurtasuna, eta zeharkako ardatzak bultzatzea.

g) Europar Batasunarekiko lotura: Espainiako errepideen sareak Europar Batasunarekin lotura hobea izan nahi du.

Trenbide Bidezko Garraioa

Beste garraiobide batzuen lehiaren eraginez, bigarren mailara igaro da. Finantza-egoera larria du, ustiapen-kostuak oso handiak direlako. Defizit handienak bigarren mailako lineetan daude. Zenbait linea Bide Berde bihurtu dira, turismorako.

Ezaugarriak:

• RENFE: 12.303 km (1998). Egitura erradiala eta zuhaitz itxurakoa. Programa-kontratuak sinatzen ditu Estatuarekin.
• FEVE: 2.000 km, batez ere Bizkaiko itsasoko erlaitzean. Sarea gutxiegi erabiltzen da, baina azpiegiturak hobetu dira.
• AVE: Abiadura Handiko Trena (250 km/h baino gehiago). Lehenengo linea: Madril-Sevilla.

b) Lineen ezaugarri teknikoak: Kontraste handiak daude. Bide eta material ugari modernizatu diren arren, bide gehienak zaharkituta daude.

c) Bidaiarien eta merkantzien trafikoa: Berriz orientatu behar da. Bidaiarien trafikoa errentagarria da aldirietako lineetan.

d) Lurralde-desorekak: Ekipamenduei eta inbertsioei dagokienez.

e) Azpiegituren Plan Gidaria: Helburuak: aldirietako trafikoa handitzea, sare nazionala hobetzea (abiadura handia lortzeko).

f) Europar Batasunarekiko lotura: Espainiako trenbide-sareak Europar Batasuneko sarean hobeto integratu nahi du.

Espainiako Jaiotza- eta Heriotza-tasen Garapena (1886-2009)

Sarrera: Grafiko honek Espainiako jaiotza- eta heriotza-tasen bilakaera erakusten du, 1886tik 2009ra. Bi tasen arteko aldea hazkunde naturala da. Espainiak trantsizio demografikoa izan du, erregimen demografiko zaharretik modernora igaroz.

1. fasea: Erregimen Demografiko Zaharra (XIX. mendea arte)

• Jaiotza- eta heriotza-tasa handiak.
• Berezko hazkunde txikia (25-35‰).
• Biztanleria poliki hazten da.
• Arrazoiak: Jaiotza-kontroleko sistema eraginkorrik eza, bizi-maila baxua, osasun-baldintza eskasak, gerrak, etab.

2. fasea: Trantsizio Demografikoa (1900-1975)

• Heriotza-tasa jaisten hasten da, batez ere haurrena (elikadura eta higienearen hobekuntzagatik).
• Jaiotza-tasa altu mantentzen da hasieran.
• Hazkunde ekonomikoaren eragina: Primo de Riveraren diktaduran eta II. Errepublikan.
• 1918ko gripearen epidemia eta Gerra Zibila: Heriotza-tasaren igoera.
• 1940: Hazkunde negatiboa (Espainiak ez zuen parte hartu II. Mundu Gerran).
• 1955etik aurrera: Jaiotza-tasaren hazkundea (baby-boom).
• Heriotza-tasa %10ean egonkortzen da.
• Berezko hazkunde handia, batez ere 1920-1965 bitartean.

3. fasea: Erregimen Demografiko Modernoa (1975etik gaur egunera)

• Jaiotza- eta heriotza-tasa txikiak.
• Berezko hazkunde urria.
• Faktore nagusia: Jaiotza-tasaren jaitsiera (1973ko krisiaren ondorioz).
• 1970etik aurrera: Tasak %10 inguruan egonkortzen dira.
• Hazkunde positiboa, baina balio negatiboak izateko arriskua (1998an bezala).
• 2000. urtetik aurrera: Jaiotza-tasaren berreskurapena (inmigrazioaren eraginez).
• Hazkunde demografikoa, baina krisiak moteldu dezake.