Espainiako Erliebe Unitateak

Erliebe unitateak luze-zabal handiko gorabehera geografikoak dira, homogeneotasun handi samarra ageri dutenak egituretan, materialetan eta adin geologikoan.

1. Goi Lautada (Meseta)

Altuera handikoa da. Erdialdeko Mendikateak (tolestura alpetarrak) zatitzen du. Bost gune nagusi ditu:

• Somosierra
• Guadarrama
• Gredos
• Almanzor
• Peñalara

a) Duero ibaiaren arroa

• Mendebaldeko penilautadak
• Lautada sedimentarioak edo ekialdeko landa zabalak

b) Tajo-Guadianaren arroa

• Toledoko Mendiak
• Lautada sedimentarioak
• Extremadurako penilautadak (600-700 m-koak)

2. Mendi Periferikoak

Orogenia alpetarraren ondorioz sortuak.

Galizia-Leongo Mendigunea

Zokalo paleozoiko zaharraren parte da. Zeharkako haranik ez duenez, zaila da Goi Lautadarekin komunikatzea.

Kantauriar Mendikatea

Material paleozoikoak ditu. Ekialdeko sekundarioek Picos de Europa eta Escudoko mendateak lotzen dituzte.

Euskal Mendiak

Batez ere material mesozoikoz osatuak.

Iberiar Mendikatea

Goi Lautada eta Ebroko Sakonunea bereizten ditu. Gailur nagusiak: Demanda, Urbion eta Moncayo. Ekialdean: Maestrazgoko, Cuencako mendilerroak eta Albarracín mendikatea.

Sierra Morena Mendilerroa

Portugalgo mugatik Albaceteraino zabaltzen da. Material paleozoikoek meategi garrantzitsuak dituzte, baina ez dira oso garaiak. Despeñaperrosko haitzarteak lotzen ditu Goi Lautada eta Guadalquivir ibaiaren sakonunea.

3. Kanpoaldeko Mendiak

Pirinioak

Kantauri Itsasoaren eta Mediterraneoaren artean daude. Ardatz gisako lerro bat eta bi lerrokadura (pirinioaurrea deritzona) ditu. Gailur nagusiak: Aneto eta Perdido. Pasabide naturalak: Irun, Orreaga, Somport eta Portbou.

Kataluniako Kostako Mendikateak

Kostaren paraleloan daude. Adibidez, Montseny.

Mendikate Betikoak

Gibraltartik La Nao lurmuturreraino hedatzen dira, Guadalquivirreko Sakonunearen eta kostaren artean. Itsasertzaren paraleloan bi azpibanaketa nagusi daude:

• Penibetikoa: Sierra Nevada mendilerroa barne.
• Subbetikoa: Mendikateak itsaspetik jarraitzen du, eta Mallorca eta Eivissako mendilerrotan azaleratzen da.

4. Sakonune Prealpetarrak

Jatorri alpetarreko aurrefosak dira, hiruki forma dute eta ibai handi batek drainatzen ditu.

Ebroko Sakonunea

Pirinioen, Iberiar Mendikatearen eta Kataluniako Mendikateen artean dago. Azken hauek itsasoaren eraginetik babesten dute. Zokaloa hondoratu zuen orogenia alpetarrarekin eratu zen. Gero, sedimentuak jalkiz joan ziren arroa bete arte.

Guadalquivirreko Sakonunea

Sierra Morena eta Mendikate Betikoak mugatzen dute, eta orogeniaren garaian eratu zen. Sedimentazioa itsas jatorrikoa da.

5. Kanariar Uharteak

Tertziarioan sumendi-jarduera handia izan zen. Basaltozko uharteak dira, paisaia bereziekin:

• Sumendi-konoak
• Galdarak (sakonune handi ia biribilak)
• Malpais izenekoak (laba berriaz estalitako eremuak)